‘Nieuw onderzoek naar de meest tragische periode van onze tijd’. Zo noemt Tom Hanks de WO?II miniseries ‘Band of Brothers’ die hij samen met Steven Spielberg produceerde. Door Marc Peyser

‘Band of Brothers’. Elke vrijdag – 22.00 BBC2

Band of Brothers komt uit dezelfde soapstal als The Soprano’s en Sex and the City, maar werd wel mee geproduceerd door de BBC, die vorige week met de uitzending is begonnen. Band of Brothers is een miniserie van tien uur die een compagnie van para’s volgt, van de ontscheping op D-day tot aan Hitlers Arendsnest. De cast is enorm, de sets indrukwekkend, de meteorologische details zo precies dat er zelf iemand op de set rondliep die fungeerde als ‘verantwoordelijke voor de sneeuw’.

En de executive producers zijn Tom Hanks en Steven Spielberg. Hoe kan je met die twee ruziemaken over een miljoentje meer of minder? ‘We hebben echt niet gekibbeld over de kostprijs’, verwoordt Hanks het. ‘Soms was het wel even slikken, kleurden de gezichten wat roder of landde er een vuist op tafel. Maar er is een verschil tussen 120 en 135 miljoen euro. Je wilt toch bij het maken van de vierde aflevering niet plotseling beseffen dat je het moet redden met overschotjes film van de vorige episodes.’

Je kunt het Hanks niet kwalijk nemen dat hij zich inzake dit project wat beschermend opstelt. Hij had net in Spielbergs Saving Private Ryan geschitterd en kreeg het idee om een non-fictie bestseller van Stephen Ambrose te bewerken tot een televisieserie. Hanks was zo gepassioneerd dat hij Spielberg afhield van een ander project naar een Ambrose-boek, zodat de twee producten elkaar niet zouden beconcurreren.

Waarin onderscheidt Band of Brothers zich dan wel van al die andere WO II-films, miniseries en boeken van tegenwoordig? ‘Door onze ervaring kunnen wij veel dieper graven dan iemand anders. We nemen twee uur om de situatie in Nederland te schetsen en twee uur om het Ardennenoffensief te laten zien. Sommige mensen denken dan, heb je wel zoveel tijd nodig om dat te vertellen? Ja, wel om de diepgang te brengen die wij willen.’

Jammer genoeg is Band of Brothers vaak te groots en te veelomvattend om doeltreffend drama te zijn. De cast van onbekende acteurs verschilt niet van een andere, te veel soldaten komen en gaan voor we ze leren kennen. Als de eerste Amerikanen het loodje leggen in Normandië voelen we ons nog niet verbonden genoeg om daar iets bij te voelen. En de soldaten praten te veel: over strategie, over gevoelens, over elkaar. Soms voelt de miniserie aan als een orale geschiedenis van de oorlog, maar dan verteld in real time. Getetter midden in een bombardement, is misschien realistisch oorlogsgedrag, het maakt daarom geen overtuigende televisie.

Niet dat er geen boeiende momenten in Band of Brothers zitten. De gevechtsscènes zijn aangrijpend en op een rare manier mooi, maar niet geschikt voor kijkers met een zwak hart. De aflevering waarbij het gezelschap op een Duits concentratiekamp stuit, is enorm ontroerend. Wij hebben al zoveel foto’s en films gezien over het leven in een kamp, maar hier voelen we wat het moet hebben betekend om die gruweldaden zonder waarschuwing te moeten ontdekken. Op zijn best is Band of Brothers een waardevolle oorlogskroniek, soms zelfs sterke televisie.

Het siert Hanks & co dat ze trouw blijven aan de geschiedenis _ maar dan wel een erg Amerikaanse versie van de feiten _ in plaats van zich te beroepen op goedkope technieken uit de docudramasfeer. Hanks: ‘Je hoeft niet te focussen op een of andere idiote kolonel die op de achtergrond schreeuwt: ik zweer het je, het wordt een afslachting als die jongens hun tanks niet op de weg krijgen! Het oorlogsconflict is zo overweldigend en reëel dat je het niet hoeft op te peppen met nepdramatiek.’

Vreest Hanks niet dat de kijker van het kleine scherm zal wegblijven door oorlogsmoeheid: naast Band vergast Hollywood ons dit jaar nog op twee andere miniseries over WO II. ‘Kun je schilderijen uit de Renaissance beu geraken?’, vraagt hij dan. ‘Het is niet hetzelfde verhaal keer op keer verteld. Het gaat hier om nieuw onderzoek naar de meest tragische periode van onze tijd.’

Betekent dit dat er nog een WO II-drama in hem schuilt? ‘Kan de filmindustrie dat wel aan?’, grapt hij. ‘Kijk, meeslepende verhalen zijn meeslepende verhalen, punt uit.’ Waarmee hij waarschijnlijk bedoelt dat het staakt-het-vuren maar tijdelijk is voor hem.