Billy Bob Thornton is een rocker in hart en nieren. Een klein dozijn tatoeages en een onstuimig huwelijk met Angelina Jolie laten daar geen twijfel over bestaan, en ondertussen ligt ook zijn debuutalbum ‘Private Radio’ in de winkel. Bovendien zet hij dezer dagen twee onvergetelijke vertolkingen neer in de misdaadkomedie ‘Bandits’ van Barry Levinson en de film noir?hommage ‘The Man Who Wasn’t There’ van Joel en Ethan Coen.

Door Ben Van Alboom

‘The Man Who Wasn’t There’, vanaf 5/12 in de bioscoop. ‘Bandits’, vanaf 26/12 in de bioscoop.

‘Private Radio’ (Lost Highway/Universal)

‘All the Pretty Horses’, vanaf 11/12 op dvd.

Thornton was toen al de veertig gepasseerd en had nog maar weinig op zijn curriculum staan om mee uit te pakken. Behalve het scenario van Carl Franklins uitstekende misdaadfilm One False Move misschien, maar daarmee haal je de geschiedenisboeken niet. Voor zijn rol in de kaskraker Armageddon van charlatan Michael Bay evenmin, maar het brengt tenminste brood op tafel en Thornton houdt er het hoofd koel bij. ‘Af en toe heeft iedereen gewoon zin in hersenloos entertainment en met acteurs is het niet anders. Bovendien vergen zulke rollen doorgaans geen inspanning en als je niet oplet, word je er nog beroemd door ook.’ ( lacht)

Zijn opmerkelijke rollen in U Turn van Oliver Stone en A Simple Plan van Sam Raimi leverden hem geen coverartikel in Vanity Fair op, maar de acteur leeft ondertussen niet meer in angst om beroemd te worden. Daar heeft zijn veelbesproken huwelijk met Angelina Jolie, alias Lara Croft, allang voor gezorgd. Hij is 46, zij is 26 en samen hebben ze het meest losbandige seksleven uit de geschiedenis van de Amerikaanse tabloids. Thornton voelt zich er stilaan wat onwennig bij, maar als je honderduit praat over het feit dat je elkaar met messen te lijf gaat en je naar eigen zeggen bloed hebt laten aftappen om portretten van je vrouw mee te schilderen, kun je de roofvogels natuurlijk moeilijk in bedwang houden.

Vorig jaar schreef Thornton mee aan het scenario van de bovennatuurlijke thriller The Gift van Sam Raimi en zelf blikte hij ondertussen ook nog eens twee films in. Daddy and Them, waarin hij samen met zijn toenmalige partner Laura Dern speelde, ligt echter al ruim twee jaar op de planken van filmmaatschappij Miramax. Over All the Pretty Horses, zijn verfilming van de gelijknamige roman van Cormac McCarthy, is hij dan weer zelf niet te spreken. Thornton zag er een epische western in over het einde van de cowboys, terwijl (alweer) Miramax er een onschuldig liefdesverhaaltje van maakte.

De duvelstoejager heeft zijn regie-ambities voorlopig opgeborgen en legt zich op dit moment weer even toe op zijn gebruikelijke gedaanteveranderingen. Eerst als zwijgzame kapper met bloed aan de handen en een sigaret tussen de lippen in The Man Who Wasn’t There en iets later als hoffelijke bankovervaller in Bandits. Met het voortreffelijke countryalbum Private Radio keert hij ook naar zijn eerste liefde terug. ‘Na het succes van mijn regiedebuut heb ik mijn zelfvertrouwen teruggevonden. Vervolgens ben ik opnieuw muziek beginnen te schrijven en godzijdank lopen er nog altijd mensen rond die oren hebben naar goede nummers.’

Het gerucht doet de ronde dat je niet eens het scenario van ‘The Man Who Wasn’t There’ hebt gelezen vooraleer je naam onder het contract te zetten.

Billy Bob Thornton: Had jij dat dan gedaan? Net als elke andere acteur heb ik altijd al aan een film van Joel en Ethan Coen willen meewerken. In het verleden hadden we het daar bovendien al vaak over gehad. Op een zeker ogenblik belde Joel me tenslotte op om te vragen of hij mij een scenario mocht toesturen. Ethan zette het gesprek vervolgens verder en zei me dat het in grote lijnen ging over een kapper die in de stomerij-industrie wil stappen. Op zo’n moment zeg je niet dat je er nog eens over moet nadenken en dat ze het scenario maar op de post moeten gooien.

Wist je toen al dat je nauwelijks een handvol dialogen had?

Thornton: Neen. Pas toen ik het scenario toch een keer had doorgenomen, werd me duidelijk dat het in verschillende opzichten een moeilijke rol ging worden. Dat klinkt misschien gek en toch is het zo. Voor een acteur zijn schreeuwen en huilen de makkelijkste dingen die er zijn. Het is in feite belachelijk dat mensen er onderscheidingen voor krijgen, want de kunst van het acteren bestaat er juist in om zo onopvallend mogelijk een rol neer te zetten. Je moet weten dat acteurs sowieso verschrikkelijk ijdel zijn. Dat is overigens geen kritiek, want als ze die karaktertrek niet hadden, zouden ze niet op een podium stappen of voor een camera gaan staan. Acteurs willen worden opgemerkt en dus ligt het in hun aard om opvallende dingen te doen. Het is bijgevolg moeilijker om in de huid te kruipen van een onopvallend personage en jezelf niet prijs te geven dan om emotioneel heen en weer te rennen en de wereld van je kunnen te overtuigen. Gelukkig viel het deze keer allemaal goed mee: de decors, de kostuums en de sigaretten brachten me onmiddellijk in het verhaal.

Vond je het aanvankelijk niet vreemd dat de Coens de film in zwart-wit gingen draaien?

Thornton: Integendeel. Dat vond ik er juist zo prachtig aan. Wat mij betreft, mogen alle films in zwart-wit worden gedraaid. De belangrijkste reden waarom films vandaag de dag in kleur zijn, is dat iedereen wil dat de plot zo realistisch mogelijk in beeld gebracht wordt. Het publiek moet zich zogezegd kunnen identificeren met de personages en daarom mogen films nog nauwelijks van de realiteit afwijken. Eigenlijk is dat een foute redenering, want zwart-wit maakt een film stukken realistischer, precies omdat het niet eigen is aan de wereld rondom ons. Zwart-wit creëert een apart universum waar de individuele kijker vlugger ingezogen wordt, omdat het geen raakpunten vertoont met zijn leven. Pas op zo’n manier kan hij zich volledig aan het beeld overgeven en ontstaat er een werkelijkheid die de bestaande werkelijkheid even verdringt. Over een zwart-witfilm zul je mensen bijvoorbeeld minder snel horen zeggen dat de plot niet geloofwaardig was. Ze staan er gewoon minder bij stil en dat is maar goed ook, want een plot hoeft helemaal niet geloofwaardig te zijn. Bovendien creëert zwart-wit een zekere spanning en dat geeft je film altijd al een lengte voorsprong op de rest.

De film speelt zich daarenboven af op het einde van de jaren ’40. Had je niet de neiging om je spel te baseren op het werk van je collega’s uit die periode?

Thornton: Niet echt. Hoewel ik acteurs uit de jaren ’40 en ’50 enorm bewonder, kun je er niet onderuit dat hun spel overdreven gekunsteld overkomt. Herinner je je bijvoorbeeld hoe ze vroeger een pistool vasthielden? Ze hielden het ding zo dicht mogelijk bij hun lichaam en als ze schoten, was het alsof ze letterlijk de kogel uit het pistool duwden door hun arm naar voren te bewegen. Ik denk niet dat Joel en Ethan daar genoegen mee zouden hebben genomen ( lacht). Voor mijn kapsel zijn we daarentegen wel bij een acteur uit de jaren ’50 te leen gegaan. Ik had aan mijn kapster gevraagd om wat foto’s te verzamelen uit die periode en vervolgens zelf te bepalen wat het best bij me zou passen. Zonder dat ik er erg in had, stond ik plotseling op de set met hetzelfde kapsel als Raymond Burr ( lacht).

Heb je de smaak om zelf een film te maken nu niet opnieuw te pakken?

Thornton: Zo ver zou ik niet durven gaan. All the Pretty Horses was een nachtmerrie waar ik nog moet van bekomen. De opnames op zich waren geweldig. Ik word echter liever niet meer herinnerd aan wat er daarna gebeurd is. Het heeft allemaal behoorlijk wat littekens achtergelaten. Als ik nog eens een film maak, zal het met een klein budget zijn, zodat ik achteraf niet met een horde marketingjongens en kommaneukers rond de tafel moet gaan zitten. Ik heb geen zin meer om nog ergens op die manier voor te vechten.

Wat is er dan zoal fout gelopen?

Thornton: Ze hebben de film gewoon aan flarden gescheurd om er een onbetekenend liefdesverhaaltje voor veertienjarigen van te maken. Je moet weten dat elke filmmaatschappij tegenwoordig op zoek is naar een manier om de formule van Titanic nog eens dunnetjes over te doen. Ze zetten de foto van een afgeborstelde jongen en een gladgestreken meisje op de affiche en hopen dat er een hoop tieners op afkomen. In het geval van All the Pretty Horses draaide de film en de promotiecampagne op het einde enkel nog rond Matt Damon en Penélope Cruz. ( Nijdig) Terwijl Cormac McCarthy een boek over het einde van een tijdperk had geschreven, waarin hij schetst hoe de machines en grote bedrijven midden de vorige eeuw de landerijen stilaan overnamen en de cowboys met uitsterven bedreigd werden. Dat verhaal heb ik zo getrouw mogelijk in beeld proberen te brengen en zo heb ik de film ook gemonteerd. Miramax heeft er achteraf echter meer dan een derde uitgeknipt, waardoor plotseling de helft van de film over de relatie tussen Damon en Cruz ging. Oké, ik had aanvankelijk een behoorlijk episch werkstuk gemaakt, maar ik ga er nog altijd van uit dat daar meer belangstelling voor bestaat dan voor een romantische prul.

Aan je debuutplaat hou je naar verluidt betere herinneringen over?

Thornton: Ik ben inderdaad erg trots op Private Radio. Het album is geproduceerd door Marty Stuart en ik heb zelf tien van de twaalf nummers geschreven. Drie ervan voor mijn vrouw, trouwens. Your Blue Shadow gaat over de periode waarin we elkaar leerden kennen en niet onmiddellijk aan onze gevoelens konden toegeven omdat er nogal wat obstakels in de weg stonden. Magic Love beschrijft dan weer het gevoel dat we hadden toen we elkaar uiteindelijk toch in de armen vielen. Er staat trouwens ook een cover van The Byrds op. Op die manier probeer ik mezelf eraan te herinneren hoe rock-‘n-roll moet klinken. Rolling Stone noemde het album alvast een kruising tussen Leonard Cohen en Tom Petty.

Je hebt getekend bij de platenmaatschappij die eveneens de succesvolle soundtrack van ‘O Brother, Where Art Thou?’ op de markt bracht. Is dat een toeval?

Thornton: Het is een toeval, maar daarom ben ik er niet minder trots op. Lost Highway Records is een toonaangevende platenmaatschappij, die al eens van het gangbare countrypad durft af te wijken. Waarschijnlijk verkopen ze daarom meer platen in Europa dan in de Verenigde Staten. Countrymuziek zit hier al jaren in hetzelfde stramien vastgeroest en op de radiostations is er geen plaats voor alternatieven. Hoewel de soundtrack van O Brother, Where Art Thou? ondertussen meer dan een miljoen keer over de toonbank ging, blijven de radiostations veelal weinig geïnspireerde country spelen omdat ze anders van hun format moeten afwijken. Met mijn album zal het vermoedelijk niet anders zijn. De platenmaatschappij maakt zich daarentegen sterk dat ze een bepaald nummer waarschijnlijk toch in roulatie zal krijgen. Angelina gaat dan ook over mijn vrouw en die ligt nog altijd beter in de markt dan ikzelf ( lacht).

Het doel heiligt de middelen.

Thornton: Precies. En als het album verkoopt, zullen er misschien dingen veranderen. Dan zien andere platenmaatschappijen misschien in dat ze niet continu rommel op de markt moeten gooien om te verkopen. Met filmmaatschappijen is het overigens niet anders. All the Pretty Horses heeft het in de bioscoop erg slecht gedaan omdat niemand nog luistert naar wat artiesten te vertellen hebben. Alles is tegenwoordig in handen van marketingjongens die alleen maar bestaande trends achternahollen. Ze begrijpen niet dat je de interesse van het publiek moet aanporren door voortdurend met nieuwe dingen op de proppen te komen. Niemand is nog geïnteresseerd in een zoveelste afkooksel van Titanic omdat ze het origineel ondertussen al op video hebben liggen. Het wordt tijd dat artiesten hun invloed aanwenden om dingen te veranderen. Met deze plaat heb ik de daad bij het woord willen voegen.

‘Voor een acteur zijn schreeuwen en huilen de makkelijkste dingen die er zijn. Het is in feite belachelijk dat mensen er onderscheidingen voor krijgen.’