HET GAZA VAN HET NOORDEN. ‘New Territories’ brengt het Israëlisch-Palestijnse conflict naar de Brugse Hallen.

New Territories

DE HALLEN

MARKT 7 IN BRUGGE, TOT 29 MEI. WWW.CULTUURCENTRUMBRUGGE.BE

Nog even en Brugge gaat de geschiedenis in als artistiek strijdvaardigste stad van het land. Na het groepsnaakt van Spencer Tunick zorgt dit keer een tentoonstelling annex politiek conflict er voor opschudding. New Territories werd een paar uur voor de opening stilgelegd. De deelnemende Palestijnse kunstenaars konden zich niet verzoenen met de Israëlische sponsoring, waarna ze hun materiaal uit de zalen haalden en prompt werden bijgetreden door andere kunstenaars. Bijna werd de tentoonstelling afgelast wegens het conflict in het Midden-Oosten, maar na veel vijven en zessen werden de video’s weer ingeleverd en ging de expo toch van start.

In bredere termen gaat New Territories over nationaliteit, oorsprong, religie en identiteit, al zijn de meeste bijdragen expliciet toegespitst op de Israëlisch-Palestijnse kwestie. Al bij het binnenkomen vind je een zware lading wanhoop, dramatisch gepresenteerd in een aaneengesloten stelsel van donkere compartimenten. Het documentaire gehalte loopt op, waardoor je niet alleen overspoeld wordt door een reëel probleem, maar ook door behoorlijk directe – en naar artistieke maatstaven weinig fictieve – emoties. Zo is Reuters-fotograaf Ahmed Jadallah present met een video waarin hij zelf slachtoffer werd van een bomaanslag in Gaza. Er vielen die dag veertien doden; hij overleefde het, maar lag anderhalf jaar in het ziekenhuis. Je ziet hem nog eens, zwaargewond, op een foto die hij op een of andere manier zelf kon nemen. Catherine Yass filmde de muur tussen Israël en Palestina en toont het resultaat op groot formaat, waardoor je bijna lijfelijk geconfronteerd wordt met het betonnen gevaarte. Miki Kratsman maakte groezelige en desolate foto’s van de inmiddels verlaten kolonisten-huizen, en Taysir Batniji vereeuwigde het eindeloze wachten en zuchten van gecontroleerde Palestijnen op doortocht. Poëtisch maar somber wordt het met White House van de Afghaanse Lida Abdul. Zij filmde hoe bewoners hun aan flarden geschoten huizen wit schilderen, in de hoop nog een zeker cachet te geven aan puin en verwoeste levens.

Qua selectie en presentatie pakt New Territories stevig uit, maar de fluwelen handschoenen die zijn onderwerp vereist, werden even veronachtzaamd: door een Israëlisch logo in de catalogus (de Israëlische overheid had een paar vliegtuigtickets betaald) vonden de Palestijnse kunstenaars dat het leek alsof ze heulden met de vijand. Intussen kregen de deelnemers de kans om zich uit de tentoonstelling terug te trekken, waardoor New Territories alsnog gehalveerd uit de strijd kan komen. Volgens curator Michel Dewilde hoeft een tentoonstelling niet altijd beperkt te blijven tot het louter beeldende aspect. Hij wilde wel eens iets verder gaan, al liep dat niet echt op rolletjes en rondde hij zijn pro-artistieke redevoering af met een weinig subtiel ‘Boem, ik ben ontploft’. Het concept wordt er niet minder verdienstelijk door: vaak wordt stoer gedaan over tentoonstellingsconcepten die in feite weinig of geen maatschappelijke relevantie hebben. Territories heeft die wel, wat de geloofwaardigheid versterkt en het als een gedurfd en eerlijk project uit de verf doet komen. Mag overigens ook, in een kunstscène die nog een beetje door de realiteit, maar vooral door het grote geld bepaald wordt.

Els Fiers