MILES DAVIS

MILES DAVIS, 1970: van het toilet naar de arena.

Frederik Goossens Jazzrecensent bij Knack Focus

Jazzrecensent bij Knack Focus 20-05-2014, 18:00 Bijgewerkt op: 07-12-2020, 15:50

WAT?

In 1970 was het herfst in jazzland. Platenlabel Columbia had legendes als Dave Brubeck en Thelonious Monk al aan de deur gezet. Miles Davis’ nieuwste albums zochten wel meer aanknoping bij een jong rock- en funkpubliek, hij speelde nog steeds in kleine nachtclubs (’toilets’ had komiek Lenny Bruce ze genoemd). Het masterplan was simpel: Miles’ band zou in package deals verkocht worden aan de grote rockarena’s in de VS. Zo kwam het dat hij in het voorprogramma speelde van Laura Nyro, The Grateful Dead, Steve Miller (‘een amuzikale minkukel met twee zielige plaatjes’) of Neil Young (‘een ietsje beter’) in plaatsen als de Fillmore East en Fillmore West. De perfecte zet, zo bleek.

GEPREZEN OF VERGUISD?

Een paar maanden voor de Fillmore East-concerten, 17 tot 20 juni 1970, had Davis Bitches Brew uitgebracht. De impact van dat dubbelalbum met de monsterlijke hoes en dito muziek was enorm. Het verdiende een Grammy, het werd een van de best verkochte jazzalbums ooit. Trompettist Freddie Hubbard noemde het ‘a bunch of noise’, vaandeldrager Stanley Crouch had het over ‘a sellout’ en over ‘dollar sign music’. De zondeval van een uitmuntend jazzmusicus? Niemand was nijdiger dan Charlie Mingus in 1971: ‘Miles Davis? Never heard of him. Ik kende ooit een kerel die bij Bird speelde met die naam. Maar die gast is toch dood?’ Miles’ muziek was luid, dense, gevaarlijk, agressief. De eindeloze suites vol psychedelische rock, funky grooves en free jazz die Miles en de zijnen ook live speelden, behoren niet meteen tot het meest luistervriendelijke uit die periode. Live veranderde de sound net zo snel als Miles van muzikanten wisselde. De band op de FE-opnames bestaat uit saxofonist Steve Grossman, Dave Holland op contrabas en basgitaar, drummer Jack DeJohnette, percussionist Airto Moreira en de duellerende keyboards van Chick Corea en Keith Jarrett. Het grootste probleem dat het publiek in de Filmore had, was: ‘Wanneer moeten wij applaudisseren?’ Met brutaal knip- en plakwerk maakte producer Teo Macero toentertijd van de opnames vier gefragmenteerde medleys die elk op één kant van een dubbel-lp verschenen.

EN VANDAAG?

Voor het eerst kunnen we deze concerten integraal en in uitmuntende audiokwaliteit beleven. De setlist is elke avond min of meer dezelfde (Directions, The Mask, It’s About That Time, Bitches Brew, en The Theme), maar de improvisatorische onstuimigheid is telkens sen-sa-tio-neel. Zelden speelde Miles spitanter of giftiger. Net zoals zijn nieuwe rode Lamborghini laat hij zijn orkest in het rood gaan in rollende breaks, sluipende grooves en vulkanisch geweld.