Beschuldigd van: sodomie

Nergens treft men grotere hufters en smeerlappen aan dan in adellijke kringen. Koning, keizer, admiraal: brassen en schuinsmarcheren doen ze allemaal. De lijst van doortrapte edelen en notabelen is alleszins eindeloos. Prins Laurent die zijn ex-liefjes graag als boksbal mocht gebruiken. Prins Charles die Camilla’s ’tamponnetje’ wilde zijn. Barones Mia Doornaert die de zittende premier en plein public ‘een schatje’ noemde en nog voor die beruchte seks-chatter ging werken óók. En dan zwijgen we nog over baron Paul Buysse, wiens gezond blozende neus weinig twijfel laat bestaan over zijn favoriete vrijetijdsbesteding.

Patroonheilige van de ontaarde aristocraat is zonder meer Markies de Sade, bij de Franse zedenpolitie beter bekend als Donatien Alphonse François de Sade. Hij was schrijver, filosoof en politicus – volgens velen zelfs de eerste socialist – maar werd vooral berucht als pornograaf en zelfverklaarde martelaar van de vrije meningsuiting. Geen toeval dus dat beroepsprovocateurs als Salvador Dalí en Luis Buñuel met hem dweepten en zijn libertijnse visie op seks en erotiek van grote invloed was op de psychoanalyse van Sigmund Freud. Zoals het wellicht ook geen toeval zal zijn dat de man die zijn naam schonk aan het woord ‘sadisme’ een product is van het jezuïetenonderwijs. Plus est en vous, nietwaar?

Markies de Sade was geen salonanarchist. In het nog schaars verlichte Frankrijk van de 18e eeuw leefde hij moreel en ethisch op een andere planeet, sociaal gestoord en seksueel ontspoord. Van de 74 jaar die hij in dit ondermaanse doorbracht, zat hij er liefst 32 in gevangenschap uit. Reden: de slechte gewoonte om zijn geschriften over sodomie, sadomasochisme, necrofilie en bestialiteiten al te vaak in de praktijk te brengen. Niet alleen had hij een liaison met de zus van zijn vrouw en besprong hij met de regelmaat van de klok zijn personeel (m/v), hij slaagde er zelfs in prostituees te verkrachten en brutaal te mishandelen.

Toen enkele Parijse hoertjes een zaak tegen hem aanspanden en hij naar zijn kasteel in de Provence werd verbannen, begon de Markies er samen met zijn compagnon en complice Latour seksfeesten en orgiën in te richten. Er volgden beschuldigingen van verkrachting en sodomie, waarop de Sade naar Italië vluchtte en bij verstek tot de dood werd veroordeeld. Maar in het politiek turbulente Frankrijk van toen waren die zedenfeiten nog de minste van zijn zorgen. Hij overleefde de Franse Revolutie én het schrikbewind van Robespierre, maar werd in 1801 alsnog door Napoleon in de doos gedraaid voor het plegen van obscene en aanstootgevende literatuur.

In 1803 werd hij officieel gek verklaard, en de laatste tien jaar van zijn leven sleet hij in een psychiatrische instelling, waar hij toneelstukken schreef die door zijn medepatiënten werden opgevoerd. Klinkt overigens als een geschikt fin de carrière voor Jan Fabre.

VINCENT BYLOO