Zaterdag 4/5, 00.05 – Ned 2. Michelangelo Frammartino, It-D 2010
Eigenlijk gebeurt er niets bijzonders in de internationaal bejubelde docufictie Le quattro volte en tegelijk wonderlijk veel. Veel meer dan een oude Calabrische herder, een kudde geiten en een boom heeft regisseur Michelangelo Frammartino (Il dono) daarvoor eigenlijk niet nodig – en al helemaal geen dialogen. Gooi er nog wat beelden van stofdeeltjes, mieren, slakken en ander nietig stof en as bij en je krijgt een verrassend kosmisch – en komisch – filmgedicht. Het leven en de dood, de mens en de natuur in het Zuid-Italiaanse gehucht Caulonia.
De film volgt eerst een zieke, bejaarde geitenhoeder. Het is het meest antropologische deel van deze kroniek, opgenomen in een rustige, afstandelijke stijl – slow cinema heet dat tegenwoordig. Terwijl we met de zwijgzame herder en zijn kudde de heuvels in trekken, leren we ook iets over zijn eenvoudig leven en de rituelen van zijn op een heuvel gelegen dorp. Hij gaat bijvoorbeeld regelmatig naar de kerk, waar hij in ruil voor geitenmelk een geneesmiddel tegen zijn hoest krijgt: het bijeengeborstelde vuil van de kerkvloer, dat volgens het volksgeloof een helende kracht heeft.
Van de herder springen we naar de geboorte van een geitje. Bij zijn eerste aarzelende stapjes in de natuur verdwaalt het dier en zoekt het beschutting onder een boom. Die boom, een metershoge spar, duikt weer op in het derde luik, waarin een festa della pitta gevolgd wordt, een dorpsfeest naar een oud heidens ritueel. De boom wordt vervolgens gebruikt voor een scarazzo of meiler, een constructie voor het bereiden van houtskool.
Zo krijg je een soort meditatie over reïncarnatie, over vier levensvormen – vandaar de titel, vertaald: ‘De vier keren’. Dat verwijst naar een uitspraak van de Griekse wijsgeer Pythagoras (die trouwens nog in de regio geleefd heeft): het menselijke, het dierlijke, het plantaardige en het minerale.
Frammartino laat ook regelmatig fictieve elementen in zijn fraaie en dwingende beelden doorsijpelen. Zoals in een minimalistisch miniatuurtje, een ononderbroken shot van acht minuten met een hond, losgebroken geiten en een Goede Vrijdagprocessie met Romeinse soldaten in de hoofdrol. Eenentwintig opnamen had hij ervoor nodig, maar het levert een mix van poëzie en surrealisme op waar een komisch genie als Tati zijn hart aan zou ophalen.
Le quattro volte is niets minder dan een mirakel van een film, een uniek stukje cinema dat je op een originele manier naar het leven en het universum doet kijken.
(L.J.)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
