Kleine Vera’s worden groot – Vasili Pitsjoel hangt in zijn familiedrama de vuile was van de Russische samenleving uit de eighties buiten.

1988

Film: ***

Extra’s: *

Moskwood

In 1988 veroorzaakte een bescheiden filmpje uit de USSR onverwacht sensatie. Kleine Vera werd in het internationale filmfestivalcircuit met prijzen overladen en werd een symbool voor de glasnost van de toenmalige president Michail Gorbatsjov. De prent kende een wereldwijde bioscoopcarrière en werd in eigen land een ongezien kassucces. Het filmjournaille greep Kleine Vera meteen aan om gewag te maken van een nieuwe lichting Russische cineasten. En die was er ook – getuige het succes van Pavel Lungins Taxi Blues (1990), Vitali Kanevski’s Zamri, umri, voskresni! (1989), Alek-sandr Sokurovs The Days of Eclipse (1988) en Aleksei Balabanovs Happy Days (1991).

Terwijl Balabanov en Sokurov als buitenbeentjes beschouwd kunnen worden, hingen Kanevski, Lungin, Sergei Bodrov ( The Gambler uit 1989, Prisoner of the Mountains uit 1996) en Vasili Pitsjoel een genadeloos en naturalistisch beeld op van de Russische samenleving tijdens de perestrojka en de glasnost. Het gebrek aan terughoudendheid waarmee thema’s zoals seks, drugs, alcohol en geweld aangekaart werden, getuigden wel degelijk van meer openheid. De economische hervormingen bleken daarentegen niet voor meteen.

Voor Vasili Pitsjoel was Kleine Vera zijn one trick pony. Het verhaal van de adolescente Vera die zich tegen haar bazige moeder en dronken vader afzet, vanuit het ouderlijke nest naar Moskou wil ontsnappen en er met haar vriend Serjozja een losbandige relatie op na houdt, is niet meer dan een knap verteld en meeslepend familie- en adolescentendrama. Daar werd anno 1988 echter aan voorbijgegaan. Kleine Vera werd verkocht als de nieuwe Russische revolutie.

De kledij, de muziek en de look dragen de stempel van de eighties. Pitsjoel volgt zijn protagoniste met een nerveuze heen en weer slingerende camera, dan weer met statische en bijwijlen poëtisch getinte rustpunten. Kleine Vera straalt een vitale urgentie uit. De vrijheid waarmee seks wordt bedreven – al vallen de zogenaamde ‘expliciete scènes’ nogal mee -, pillen worden geslikt, alcohol wordt gedronken en hevig wordt gefeest onder het toezicht van de politie zijn ontwapenend.

Kleine Vera heeft de tand des tijds voortreffelijk doorstaan en overstijgt ruimschoots de labels ’tijdsdocument’ of ’tijdsgeest’. Pitsjoels milieuschets is rijk aan details: Vera is dermate levensecht en herkenbaar dat ze je buurmeisje zou kunnen zijn. Generatieconflicten, relatiestrubbelingen en economische ellende zijn nu eenmaal van alle tijden en continenten.

Piet Goethals