DVD SANDALEN EN BACCHANALEN. ZES ITALIAANSE FILMKLASSIEKERS DOEN De glorie van het oude rome herleven in bordkartonnen KITSCHDECORS.

FILMS: ** Extra’s: 0

(Video/Film express)

Attila (1953) / Ulysses (1955) / The Revenge of Hercules (1960) / Achilles (1962) / The Legend of Aeneas (1962) / Maciste Gladiator of Sparta (1964)

Zoals gewoonlijk hebben de Fransen er een aparte naam voor: péplum (de Latijnse versie van het Griekse woord peplos). Deze zogeheten sandalenfilms spelen in de Oudheid en trakteren ons op de heldensagen van historische en mythologische figuren. Het genre floreerde vooral in Italië en kende een eerste bloeiperiode in de vroege jaren twintig, met grandioze spektakelfilms die verwezen naar de veroveringszucht van het oude Rome en volledig in het kraam pasten van de megalomane Mussolini en zijn fascistische partij.

De heropleving van het genre in de jaren 1955-1965 had geen politieke maar een filmeconomische voedingsbodem. Net als Hollywood reageerde de Italiaanse cinema tegen de opkomst van de televisie met grootschalige schouwspelen en pseudo-historische avonturenfilms in kleur en panoramisch beeldformaat. Uit deze revival van de péplum stammen de zes Italiaanse klassiekers die Video/Film Express uitbrengt op dvd, in de originele Italiaanse versie.

Ofschoon Video/Film Express op zoek ging naar de beste prints (die meestal in Duitsland gevonden werden) is de kwaliteit van de digitalisering erg wisselvallig. Van hetzelfde laken een pak voor de films: ofschoon ze zich graag even kolossaal voordoen als de met buitengewone fysieke krachten uitgeruste superuomini (Maciste en Hercules) die ze opvoeren, gaat het vaak om serieproducten van goedkope makelij. Achter de Techniscope- en Technicolor-façade kraken goedkope B-filmpjes met bordkartonnen decors, stuntelige figuranten en aandoenlijke trucages. Sommige regisseurs weten van de nood wel een deugd te maken: een Vittorio Cottafavi geeft in La Vendetta Di Ercole een naïeve charme aan Hercules’ strijd in de onderwereld tegen draken, reuzenvleermuizen en bloed kwijlende driekoppige honden. En ondanks de vaak heerlijke kitsch van de bacchanalen en wuft erotische dansfeesten van de decadente Romeinen, brengen deze prenten vaak een authentieker gevoel over in hun verbeelding van de Oudheid dan de veel duurdere Hollywoodversies.

De best bewaarde (of gerestaureerde) film scheert ook cinematografisch de hoogste toppen: Ulysses (1955) van Mario Camerini. Deze nu wat in de vergetelheid geraakte vakman brengt de legende van het paard van Troje in vlammende tableaus tot leven. Hij vat het wachten van Penelope, die belooft een nieuwe man te kiezen als het kleed dat ze weeft af is, in fraaie hiëratische taferelen die net als de kleuren, de kostuums en de make-up van de acteurs verwijzen naar de stilering van fresco’s.

Naast de Italiaanse diva Silvana Mangano, worden de hoofdrollen in Ulysses gespeeld door Hollywoodsterren Kirk Douglas en Anthony Quinn. Quinn speelt ook de titelrol in Attila (van Pietro Francisci) , over de Hunnenleider, bijgenaamd de Gesel Gods. En voor La Vendetta di Ercolo mag Hollywoodveteraan Broderick Crawford de schurkenrol voor zijn rekening nemen.

Net als later in de Italiaanse western importeerden de sandalenfilms Amerikaanse acteurs, al was die praktijk hier natuurlijk absurd: het gaat hier tenslotte om films over hun eigen verleden (of dat van buurland Griekenland). Maar zo groot was de invloed van Hollywood op deze antieke schouwspelen dat het publiek deze films als ‘echter’ beschouwde indien ze Engels gesproken waren en er Amerikanen in opdraafden. Patrick Duynslaegher

Patrick Duynslaegher