Vier jaar geleden won een onbekend meisje uit een trailerpark een oscar als beste actrice voor haar debuut in ‘Boy’s Don’t Cry’. Daarna leek ze even van de aardbol verdwenen, maar met ‘Million Dollar Baby’ schreef Hilary Swank filmgeschiedenis: twee keer genomineerd voor een oscar, twee keer gewonnen. De actrices die het haar voordeden, zijn op één hand te tellen. Door Lorraine Ali

Lang voordat Clint Eastwood haar een hoofdrol beloofde, lang voordat ze haar eerste oscar won voor haar rol in Boys Don’t Cry en lang voordat ze vorige maand een tweede oscar won voor Million Dollar Baby, was Hilary Swank (30) een klein meisje in een trailerpark dat droomde van een acteercarrière. Ze liet geen gelegenheid onbenut om te tonen wat ze in haar mars had. ‘Als ik iemand een hamburger zag eten bij McDonald’s,’ lacht ze, ’telde ik hoeveel keer hij precies kauwde en imiteerde ik hoe hij aan zijn cola slurpte en zijn frieten in ketchup dopte. Mijn moeder schaamde zich rot. Tijdens mijn kindertijd herhaalde ze voortdurend hetzelfde zinnetje: “Hilary, stop alsjeblieft met staren.” Het was haar favoriete uitdrukking, net een mantra.’

Swank leerde al vroeg iets dat Hollywood nooit beseft heeft: dat de Amerikaanse arbeidersklasse verder kijkt dan zijn trailerpark. In Boys Don’t Cry maakte ze van Brandon Teena een complexe, menselijke figuur. Het verhaal over een meisje dat zich als man vermomt om te overleven in een plattelandsdorp, kon zelfs een mainstream publiek verleiden. Swanks meest recente rol, als bokser Maggie Fitzgerald in Million Dollar Baby, is het soort vervolg dat iedereen van haar verwachtte, zij het dan vier jaar na datum. Maggie verhuist, net als de actrice, van een trailerpark naar L.A. om een identiteit te vinden. Ze belandt in de gymzaal van ene Frank Dunn (Clint Eastwood), die haar moet opleiden als bokser. Maar Dunn wil geen meisjes trainen en vertelt haar dat ze bovendien te oud is voor een bokscarrière.

Maggie geeft uiteraard niet op. Het drama dat volgt, gebaseerd op een aantal kortverhalen van voormalig bokstrainer Jerry Boyd alias F.X. Toole, won twee Golden Globes (beste regie en beste actrice) en vier oscars (beste regie, beste film, beste hoofdactrice én beste bijrol), waardoor Swank een paar trappen hoger klom op Hollywoods A-list. Terecht, want in Million Dollar Baby is ze simpelweg verbluffend. Op de eerste persvoorstelling doken critici, toch niet de meest gevoelige zielen, in elkaar als ze klappen uitdeelde en huilden ze zelfs wanneer ze buiten de ring nog hardere klappen opving.

In het gewone leven is Hilary Swank allesbehalve een harde tante. Ze is groot maar verfijnd. Ze glijdt door de hotellobby, wandelt en praat bestudeerd sierlijk (je zult haar nooit betrappen op schuttingtaal, slang of stopwoorden als ‘euh’). Swank ziet er stralend uit zonder dat je de indruk krijgt dat ze daar een klein leger adviseurs voor nodig had. Een effen trui, een jeans en halfhoge laarsjes volstaan. Ze gedraagt zich aangenaam, maar niet extreem warm: ze is vriendelijk tegen een ober, maar wordt erg gereserveerd wanneer die iets te nadrukkelijk misbruik maakt van het warme onthaal. Swank is geen typische overgevoelige Californische, ze blijft een no-nonsensemeisje uit het Midwesten dat niet zonder haar familie, en haar moeder in het bijzonder, kan.

Judy Swank bracht haar enig kind groot in Bellingham, Washington, tot Hilary vijftien werd. ‘Toen werd ze plots ontslagen en scheidde ze van mijn vader, tegenwoordig afgezwaaid van de Air Force’, zegt Swank. ‘Ze bevond zich op een scharnierpunt in haar leven. Ze wist dat ik wou acteren, dus bracht ze me naar Hollywood. Ik bewonder haar nog steeds voor wat ze toen voor ons gedaan heeft. We woonden een paar weken in onze auto omdat we geen geld hadden, maar dat was zeker geen negatieve ervaring. Integendeel: het was allemaal een groot, opwindend avontuur.’

Swank weekte rolletjes los in televisieseries en in 1992 debuteerde ze op het zilveren scherm als shopkoningin in Buffy the Vampire Slayer. Ze zat in sitcoms, onder meer Beverly Hills 90210, trouwde in 1997 met Chad Lowe en kreeg twee jaar later een eerste serieuze rol in Boys Don’t Cry. Het onbekende meisje dat over Meryl Streep en Annette Bening sprong in de oscarrace voor beste actrice, ontving voor haar debuut een magere 3000 dollar, zonder ziekteverzekering. Maar ze wist dat een en ander snel zou veranderen. ‘Na die rol verwachtte ik dat er een pak interessante, kwaliteitsvolle projecten uit de lucht zouden vallen, maar ik werd al snel geconfronteerd met de werkelijkheid. In Hollywood circuleren weinig interessante projecten, zeker voor vrouwen. Om niet voortdurend teleurgesteld te worden, besloot ik niets meer te hopen. Maar toen besefte ik dat ik niet eeuwig op de sofa kon blijven wachten op een fantastische nieuwe uitdaging. Ik had voor een bestaan als actrice gekozen – dit was mijn job, ik moest en zou werken.’

Swank verdween even van de radar en insiders begonnen te fluisteren dat ze de zoveelste eendagsvlieg was in de geschiedenis van de oscars. Hoewel ze de druk voelde om in het gezichtsveld van het grote publiek te blijven, koos ze steevast voor onconventionele rollen die pers en publiek amper konden bekoren. In Insomnia vertolkte ze een agente naast een slapeloze Al Pacino, in The Core speelde ze een terranaut – een ondergrondse astronaute, jazeker – en wanneer ze in The Affair of the Necklace een bijzonder vrouwelijk personage neerzette, compleet met pruiken en kostuums, viel de halve wereld omver van verbazing: Hilary Swank was helemaal geen tomboy. ‘Sommige mensen geloven blijkbaar dat ik in The Affair of the Necklace het koste wat het wil wou bewijzen dat ik geen jongen was’, zegt Swank. ‘Wat een krankzinnig idee, ik weet al langer dan vandaag dat ik geen jongen ben. Een eerste indruk is belangrijk, dat weet ik ook wel, maar vóór Boys Don’t Cry droeg ik altijd al lang haar. Iedereen strooide plots complimentjes rond omdat ik zogezegd mijn haar liet groeien om er vrouwelijker uit te zien.’

Beauty is in the eye of the beholder, dat bevestigt Swank nogmaals in Million Dollar Baby. Ze voelde zich sterk verbonden met het personage, maar het bleef vreemd om andere vrouwen een flink pak op hun donder te geven, zo blijkt. Swank trainde drie maand lang, vier uur per dag, zes dagen per week. Ze kweekte 8 kilo spieren en nam het op tegen professionele boksers. En jawel, ze kreeg soms rake klappen, maar ze kon niet altijd terugslaan, die vaardigheid zit niet ingebakken in haar DNA. ‘Ik ben niet gewelddadig van nature’, zegt Swank. ‘Als ik me kwaad maak, gooi ik nooit iets stuk. Ik had in mijn eerste bokslessen de nogal vervelende gewoonte om me uitgebreid te excuseren als ik iemand raakte. Hector Roca, mijn trainer, een professional die meerdere wereldkampioenen heeft gekweekt, kon zijn oren niet geloven. ‘Nooit sorry zeggen, meisje!’. ‘Sorry, het zal nooit meer gebeuren’, zei ik. Waarna hij weer: ‘Nu doe je het opnieuw!’. En dat was meteen de allerlaatste keer dat ik sorry heb gezegd.’ Mocht la Swank ooit uw pad kruisen: u bent gewaarschuwd.

Lorraine Ali

‘Het geheim van een lange carrière is: zorgen dat je ouder en wijzer wordt, voor je geheugen helemaal weg is.’