'Ik heb tien jaar aan de toog gehangen'

29-04-2008, 22:00 Bijgewerkt op: 07-12-2020, 21:50

Tien jaar geleden werd Erick Zonca (‘La vie rêvée des anges’) ingehaald als het nieuwe wonderkind van de Franse cinema. Maar even plots als hij opdook, verdween hij weer van de radar. Nu is hij eindelijk terug met ‘Julia’, zijn eerste Engelstalige film.’Focus’ sprak met een gelouterd man.

Waar is Erick Zonca gebleven? Acht jaar lang stelde de halve Franse filmwereld zich die vraag. Waar was de man naartoe die op zijn 42e iedereen verbluft had met zijn rauwe drama La vie rêvée des anges? Zonca had lang moeten wachten op zijn doorbraak en toen hij die eindelijk geforceerd had, verdween hij meteen weer met de noorderzon.

Een groot mysterie moeten we achter die afwezigheid echter niet zoeken, zegt de regisseur nu. Meer dan een combinatie van persoonlijke, creatieve en financiële problemen heb je niet nodig om zo lang van het toneel te verdwijnen. Zijn nieuwe film voelt niet toevallig aan als een bevrijding. Een film in het Engels, met een vaste camera, gedraaid op de uitgestrekte vlakten rond Los Angeles: Julia staat op veel vlakken ver van La vie rêvée des anges en Le petit voleur. Tilda Swinton speelt met haar bekende onvervaardheid een vrouw met een knoert van een drankverslaving die zichzelf in diepe nesten werkt en uiteindelijk een kind ontvoert. Zeker op papier is het donkere kost en daar zat hem een groot deel van het probleem, legt Zonca uit.

Erick Zonca: Mijn coscenariste Aude Py en ik hadden ons sowieso voorgenomen om onze tijd te nemen voor het script. Dat is uiteindelijk vijf jaar geworden. Waarna het nog eens vier jaar heeft geduurd voor we iemand vonden die bereid was om het project te financieren. Niemand wou er iets mee te maken hebben. Een onsympathieke en leugenachtige vrouw van 45 in de hoofdrol, drankverslaving, kidnapping, geweld, iedereen vond het te donker. Dankzij Tilda Swinton zit er veel humor in Julia, maar dat kon je op papier natuurlijk niet zien. Hoe ik me ook inspande om uit te leggen dat ik het verhaal met veel humor en energie en kleur wou vertellen. Op een bepaald moment heb ik zelfs overwogen om het op te geven.

Had je ‘Julia’ ook in Frankrijk kunnen situeren?

Zonca: Nee. Ik had in Frankrijk nooit de elementen gevonden die ik nodig had. Ik wou absoluut eens werken met Britse of Amerikaanse acteurs en ik wou een uitgestrekt landschap als achtergrond. Mijn eerste idee was een verhaal over een Engelstalig koppel dat in Siberië betrokken raakt bij een kidnapping, maar het lukte me niet om dat geloofwaardig uit te werken. Vervolgens dacht ik aan New York als setting. Ik ken die stad, ik heb er gewoond, ik was er getrouwd. Maar dat decor is weer te verticaal. Zo zijn we uitgekomen bij Los Angeles.

En bij één enkel hoofdpersonage.

Zonca: Nog een manier om de dingen scherper te stellen, vond ik. Aanvankelijk zag ik haar als prostituee maar uiteindelijk heb ik er een normale vrouw van gemaakt, zij het met een drankprobleem. Toen we beslist hadden om Los Angeles als omgeving te kiezen, is de woestijn er snel bij gekomen en daarna ook Mexico. Julia is een film die van moment naar moment gaat. Julia reageert telkens en werkt zichzelf zo steeds dieper in nesten. Ik had trouwens nooit gedacht dat het zo gemakkelijk zou zijn om Mexico binnen te rijden. Vijf kilometer buiten Tijuana is de grens gewoon een afsluiting waar je met de auto doorheen kan rammen. Soms is er zelfs helemaal niets en wandel je simpelweg van het ene land naar het andere.

Bij een titel als ‘Julia’ en een misdaadverhaal over een vrouw die opgezadeld wordt met een kind is het moeilijk om niet aan Cassavetes’ ‘Gloria’ te denken. Terecht?

Zonca: Ja en nee. Het klopt dat ik veel naar films van Cassavetes gekeken heb om me op Julia voor te bereiden, net zoals ik veel naar het werk van Maurice Pialat heb gekeken voor ik aan La vie rêvée des anges begon. Maar ik heb me veel meer laten inspireren door The Killing of a Chinese Bookie dan door Gloria. Chinese Bookie gaat over een man die in de problemen komt door zijn gokverslaving en een moord moet plegen om zijn schulden te vereffenen. Julia gaat uit van dezelfde situatie, iemand die door haar verslaving enkel aan zichzelf kan denken. Ze klampt zich wanhopig vast aan het weinige dat ze heeft, en als ze eenmaal aan haar krankzinnige missie is begonnen, kan ze niet meer stoppen.

Tilda Swinton is weer indrukwekkend. Had je ‘Julia’ met iemand anders kunnen maken?

Zonca: Ik betwijfel het. Een Amerikaanse producent stelde voor om Julianne Moore te casten in de hoofdrol, maar ik ben snel teruggekeerd naar Tilda. Ik heb Julianne drie keer ontmoet en ze is een goeie actrice, maar ze kon niet brengen wat Tilda brengt. Tilda heeft geen greintje ijdelheid in haar lijf en dat is heel zeldzaam. Toen we de naaktscène draaiden, bleef ze gewoon naakt rondlopen op de set. Tilda wordt volgens mij gedreven door nieuwsgierigheid. Als een jonge regisseur haar voorstelt om een vrouw zonder tanden en een half hoofd te spelen, zal ze meteen toehappen. (lacht) Ze kent geen angst.

Hoe vermijd je dat een personage als Julia een karikatuur wordt?

Zonca: Daar was ik absoluut niet bang voor. Ik ken veel mensen zoals Julia, met een drankprobleem, die je van alles op de mouw spelden en egoïstisch zijn. Meer nog, ik was zelf zo iemand. Een andere reden waarom de film zo lang op zich heeft laten wachten, is dat ik diep in de put zat. Ik ging elke avond weer naar een bar en begon daar als een gek te zuipen. De volgende morgen werd ik dan wakker en herinnerde me niets mee van de avond voordien. Dat heeft tien jaar geduurd. (lachje)

Heb je in de acht jaar stilte nooit overwogen om snel iets in Frankrijk te draaien? Tenslotte word je daar sinds ‘La vie rêvée des anges’ op handen gedragen.

Zonca: (schudt het hoofd) Het is vandaag veel te lastig om in Frankrijk een project van de grond te krijgen. De enige films die je er nog geproduceerd krijgt, zijn komedies, slechte thrillers en grote spektakels à la Astérix. Je vindt er nog wel cineasten zoals Jacques Audiard, Patrice Chéreau en Arnaud Desplechin, maar ook zij krijgen het steeds moeilijker om geld te vinden. Bovendien heb ik geen zin om sociaal-realistische films zoals La vie rêvée te blijven maken en dat wordt me kwalijk genomen. Er is geen plaats meer voor auteurs in Frankrijk. Het heeft vooral te maken met de greep van de televisiekanalen op de filmwereld. Zij willen maar één bepaald soort film.

Je volgende film zal dus weer in het Engels zijn?

Zonca: Ja. Ik werk aan een gewelddadige zwarte komedie die zich afspeelt in New York. Tilda zal opnieuw de hoofdrol spelen, naast een Franse acteur. We zijn nu nog aan het schrijven.