Een jazzbassist die met gemak de grote zalen des lands uitverkoopt? Meet Avishai Cohen: perfectionist, intens mens en zanger tegen wil en dank. ‘Al die aandacht. Ga ik binnenkort sterven misschien?’
Wie ons tien jaar geleden had verteld dat een zingende jazzbassist in ons land volle zalen zou trekken, hadden we goedmoedig een stoel en een Xanax aangeboden. En kijk: de Israëlische bassist Avishai Cohen boert uitstekend. Op 13,14 en 15 oktober is hij weer in het land, met zijn trio én met groot orkest. Een gesprek over grote helden en sterallures, en vooral níét – ‘Verboden!’ – over de Israëlische trompettist Avishai Cohen.
Je speelde deze zomer in het Rivierenhof nog eens met pianolegende Chick Corea (75). Je bent jarenlang zijn rechterhand geweest. Wat betekent hij voor jou?
AVISHAI COHEN: Ik ontmoette Chick voor het eerst in 1997. Op een dag kreeg ik een telefoontje van zijn manager: dat Chick al wekenlang naar een cassettebandje van mij luisterde, het met mij over mijn muziek wilde hebben! Ik wist meteen: ‘Nu gaat het gebeuren. Dit is het!’ Ik was er 100 procent klaar voor. Ik werd niet zomaar zijn bassist, ik werd zijn consigliere. Op den duur nam Chick zelfs mijn hele band over en beweerde hij dat hij die had opgericht. Dat was het ultieme compliment. Wij hadden een relatie van gelijken. Ik heb veel van hem geleerd: zijn toewijding, en zijn onuitputtelijke leergierigheid. Hij is een acrobaat, scherp en afgetraind. Zijn muziek is heel uitdagend, maar heeft ook dat speelse kantje. Hij eist natuurlijk veel van je als uitvoerder, maar daar hou ik van. Het houdt me wakker. Chick heeft me naar een hoger niveau getild, als muzikant en als mens.
Jullie hebben allebei het talent om complexe muziek toch verteerbaar te maken voor een groot publiek. Dat is een heel delicate oefening.
COHEN: Ik wilde altijd de beste worden op mijn instrument en alles aankunnen. Maar muziek gaat om meer dan techniek alleen. Je moet eerlijk blijven in alles wat je doet. Wanneer iemand me na een concert komt vertellen dat mijn muziek hem of haar echt diep heeft geraakt, dan is dat het grootste compliment dat ik kan krijgen. Dáár draait het om, niet om hoe verteerbaar iets is.
Je verwijst graag naar Bach: moeilijke muziek soms, maar tegelijk heel menselijk.
COHEN: (veert op) Bach, dat zijn mijn dagelijkse vitaminen. Hij is het toppunt van de westerse muziek. Hij maakte de meest perfect geconstrueerde, intellectuele muziek, die tegelijk boven het verstand uitstijgt. Ik begreep al snel dat ik nooit hetzelfde niveau zou bereiken, maar Bach dwingt me nog altijd om de beste uitvoerder, de beste componist, de beste mens te worden die ik kan zijn. Elke dag oefen ik zijn muziek.
En toch vond je klassieke muziek niet uitdagend genoeg om er je leven aan te wijden?
COHEN: Hm, misschien moet ik maar toegeven dat ik niet goed genoeg was. I don’t like to fail. Ik wilde geen tweederangsuitvoerder worden. In de jazz vond ik een eigen muzikale wereld waarin ik op ontdekkingstocht kan gaan. Dat was nu eenmaal mijn lot, mijn bestemming. Maar wanneer ik een pianist als Glenn Gould Bach hoor spelen, wow, dat is écht groovy.
Chick Corea was jouw mentor. Ondertussen ben je zelf de mentor van een nieuwe generatie muzikanten in je thuisland Israël.
COHEN: Ik merk dat mijn muziek veel jonge mensen aanspreekt, ja. Je ziet het in de zalen, mijn techniek wordt aangeleerd aan de conservatoria, en kijk maar eens op YouTube: mijn stukken worden vaak gecoverd. De wetenschap dat ik een inspiratiebron ben, geeft me veel voldoening. Maar ik beschouw mezelf maar als een doorgeefluik, hoor.
Je wilt niet, zoals de grote drummer Art Blakey, jongeren in je band opnemen om ze de knepen van het vak te leren?
COHEN: Nee,Ik heb niet het geduld om muzikanten te kneden tot ze goed genoeg zijn om met mij te kunnen spelen. Het moet van twee kanten komen: ik moet ook van hen kunnen leren. Een technisch goeie muzikant vinden is niet zo moeilijk, maar de echte pareltjes ontdekken, dát ligt niet voor de hand. Af en toe kom ik er eentje tegen, zoals de Israëlische gitarist Shachar Elnatan. Die heb ik er heel bewust uitgepikt, en hij heeft nu een album uit op mijn label.
Je bent bij ons pas écht doorgebroken toen je begon te zingen.
COHEN: Ik weet niet eens zeker waaróm ik daarmee begonnen ben. Was het de invloed van mijn moeder? Had ik stiekem popsterambities? Ik weet alleen dat ik doodbang was om het te doen maar tegelijk voelde dat ik geen andere keus had: de stem is het puurste instrument dat je hebt. Eerlijk, ik kan nog altijd niet geloven dat mensen me als een zanger beschouwen. Op mijn volgende plaat zal ik waarschijnlijk veel covers zingen. Standards zoals Nature Boy of Motherless Child, maar ook Zuid-Amerikaanse en Sefardische muziek. Ik ben bloednerveus, maar it’s the place where I’m at.
Je carrière zit in een echte stroomversnelling.
COHEN: Er komt inderdaad veel op me af. Ik schrijf filmmuziek, ik speel met mijn trio, en er is het ‘An Evening With’-project met symfonisch orkest. Daarin probeer ik de energie van mijn trio naar een grote bezetting te vertalen. Opnieuw een hele uitdaging, maar ik denk dat ik het aankan. De energie die op een podium bezit van me neemt, die vitaliteit, dat kan ik niet aan- of uitzetten. Ik heb geen aan-en-uitknop, ik sta altijd áán. Je had het daarnet over Art Blakey. Iedereen die bij Blakey speelde, werd door hem beïnvloed. Wel, dat is ook zo bij mij. Wie met mij op een podium staat, kan zich niet permitteren om op automatische piloot te spelen, of het nu om een klein trio gaat of om een heel orkest.
Twijfel je weleens aan jezelf?
COHEN: (zwijgt)Ik twijfel váák aan mezelf, maar ik vind al die aandacht fascinerend. Wist je dat een Franse filmmaatschappij een documentaire over me wil maken? Maar toegegeven, soms denk ik: waarom? Ben ik echt zo belangrijk? Ga ik binnenkort sterven, misschien?
AVISHAI COHEN
13/10: Avishai Cohen Trio, Flagey, Brussel.
14/10: An Evening with Avishai Cohen & Brussels Philharmonic, Flagey, Brussel.
15/10: An Evening with Avishai Cohen & Brussels Philharmonic, De Bijloke, Gent.
DOOR FREDERIK GOOSSENS
‘ Bach dwingt me om de beste mens te worden die ik kan zijn.” Avishai Cohen
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
