Om een portie seks en wraak zat Park Chan-wook – de Koreaanse genremeester achter Oldboy – inderdaad nooit verlegen. Dat is in The Handmaiden niet anders. Gelukkig maar.
Liefde, lust, wraak, schuld en boete. Het zijn de stokpaardjes die de Zuid-Koreaanse cultkoning Park Chan-wook inmiddels al twintig jaar in volle galop maar steeds strak en stijlvol in het zadel berijdt. In zijn nieuwste, in Cannes bekroonde film The Handmaiden, losjes gebaseerd op de erotische misdaadroman Fingersmith (2002) van de Welshe Sarah Waters, is dat niet anders.
Daarin transporteert de maker van heerlijk vilein vertier als Oldboy (2003), Thirst (2009) en Stoker (2013) Waters’ victoriaanse verhaal naar het Korea van de jaren dertig. We maken kennis met de mooie Sook-hee, die als dienstmeisje aan de slag gaat bij een rijke erfgename, met het perfide plan om de vrouw te verleiden en op te lichten. Maar zoals zo vaak in de sardonische schijnwereld van Park loopt het een en ander niet zoals verwacht, zowel voor haar als voor de kijker.
Dat resulteert in een sensueel geserveerde kostuumthriller geparfumeerd met kinky erotiek en ingenieuze intriges, waarmee Park nog maar eens bewijst veel meer te zijn dan een op royale dosissen seks en geweld kickende provocateur. ‘Het is niet mijn bedoeling om te shockeren, of om limieten af te tasten’, verzekert de inmiddels 53-jarige regisseur ons. ‘Seks en geweld zijn nu eenmaal alomtegenwoordig. Ze zijn een wezenlijk deel van wie we zijn als mensen. Ik zie niet in hoe je zonder een film kunt maken die toch realistisch en emotioneel geladen is.’
Moet je in Zuid-Korea veel rekening houden met censuur?
PARK CHAN-WOOK: Officieel kennen we geen censuur en niemand zegt je wat je wel of niet kunt tonen, maar er is wel een strikt keuringssysteem. Ik weet wat de regels en maatschappelijke normen zijn, en daar heb ik me altijd aan gehouden. Ik maak films voor volwassenen. Ik hoef dus niet stiekem dingen in mijn films te smokkelen. Daar gaat het me ook niet om. Ik toon geen geweld omdat ik dat graag toon. Ik haat geweld. Alleen zit geweld en wraak in onze genen. Daar hoef je niet over te liegen of te zwijgen. Als dat betekent dat mijn films een R-rating krijgen, dan heb ik daar geen enkel probleem mee.
Er zitten een paar stomende lesbische seksscènes in The Handmaiden. Dat hadden we toch nog niet in een Koreaanse film gezien.
PARK: Homoseksualiteit bestaat niet in de Koreaanse mainstreamcinema. Wat dat betreft, is Europa veel opener. Heteroseksuelen daarentegen mogen in films met elkaar doen wat ze willen. Dan blijkt men plots minder conservatief. Ik wil niet dat het publiek zich onbehaaglijk voelt. Ik wil hen verleiden, hen doen meeleven, hen de erotische spanning doen voelen. Vandaar dat ik alles esthetiseer – dat past bovendien bij deze personages, die tot de elite behoren. Woorden zijn ook vaak explicieter dan beelden. In The Handmaiden worden pornografische gedichten voorgelezen. Die beginnen vaak lieflijk en sensueel, tot er plots een zin valt als: ik wil mijn ding in je vagina stoppen. Dat shockeert meer dan de daad zelf tonen, want fantasie kun je niet censureren. Ik hou er wel van om de kijker op die manier te prikkelen en uit zijn comfortzone te halen.
Is het taboe op homoseksualiteit een cultureel gegeven in Korea?
PARK: Ik heb in Amerika gewerkt (voor de thriller Stoker, met Mia Wasikowska en Nicole Kidman, nvdr.) en daar is het evenmin evident dat je homoseksualiteit toont. Er zijn Koreaanse holebifilms, maar dat zijn meestal kleine, onafhankelijke producties die amper de zalen halen. In de rest van de wereld is dat net zo. Deels heeft het in mijn land met religie te maken. Er is een grote groep conservatieve christenen en die zijn niet blij met dit soort films. Homofobie blijft een probleem.
Het boek waarop de film is gebaseerd, speelt zich af in victoriaans Engeland. Waarom heb je het getransponeerd naar een ander land en een andere periode?
PARK: Ten eerste: er bestaat al een knappe BBC-serie gebaseerd op het boek, en ik wilde niet dat mijn film daarmee botste. Ik wilde ook Sarah Waters niet ontmoeten tot de film af was, omdat ik mijn eigen visie, mijn eigen lezing van haar roman wilde brengen. En ten tweede: het boek gaat over het klassensysteem, over psychologische en seksuele repressie, en over het verlangen naar een soort ‘mentaal asiel’. In Engeland vormde het victoriaanse tijdperk daar het hoogtepunt van. In Korea speelden die thema’s vooral in de jaren 30, toen Japan het land bezette. Door de film in die periode te situeren kon ik een extra laag toevoegen. Veel upper-class-Koreanen en -intellectuelen wilden toen zo Japans mogelijk zijn en verloochenden hun eigen culturele identiteit. Na de bezetting is dat nooit meer volledig weggegaan. Rijke Koreanen richten tegenwoordig hun vizier op het Westen. In het diepst van hun gedachten zijn het Amerikanen.
Je hebt zelf natuurlijk ook in Amerika gewerkt.
PARK: Ik heb me altijd tot de westerse cultuur aangetrokken gevoeld. Ik hou van westerse klassieke muziek. Voor The Handmaiden hebben we op de set veel kamermuziek van Schubert, Schumann en Mendelssohn gedraaid, om de juiste romantische toon te zetten. Wat literatuur betreft, behoren Kafka en Dostojevski tot mijn favorieten. En qua film ben ik gek op Hitchcock, wat weinig mensen zal verbazen.
Stoker was deels een Hitchcock-hommage. Was werken in Hollywood een aangename ervaring, of blijf je voortaan in Zuid-Korea?
PARK: Dat hangt van het script af. En van de voorwaarden. Ik wilde het absoluut een keer meemaken, maar ik ben toch geschrokken van de macht die studio’s in Hollywood hebben. Het was wennen, maar er bleek altijd een dialoog mogelijk en uiteindelijk ben ik tevreden met de film die ik er heb kunnen maken.
Sarah Waters is lesbisch en zowel in haar roman als in jouw film komen de vrouwen er een stuk passioneler en sterker uit dan de mannen, die sadisten en slappelingen zijn. Zou je The Handmaiden een feministische film durven te noemen?
PARK: Dat was absoluut mijn bedoeling. Ik heb al mijn films sinds Sympathy for Lady Vengeance (2005) trouwens met een vrouw geschreven: mijn coscenariste Chung Seo-kyung. We zitten zelfs naast elkaar wanneer we de films schrijven, met twee aparte toetsenborden. Ik weet niet eens meer wie wat precies geschreven heeft. Haar beste vriendin is een lesbienne en die heeft het script gelezen omdat ik wilde dat het een eerlijk, realistisch portret van lesbiennes zou zijn en geen mannelijke fantasie erover. Zij verzekerde me dat dat het geval was, ook wat de seksscènes betreft. Dat stelde me gerust.
THE HANDMAIDEN
Vanaf 14/12 in de bioscoop.
door Dave Mestdach
‘Hetero’s mogen in films met elkaar doen wat ze willen, maar homoseksualiteit bestaat gewoon niet in Koreaanse mainstreamcinema.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
