Henk van der Waal

1 In de wereld die je in je boek problematiseert, is de mens sterfeloos en gelukkig. Maar willen we dat niet allemaal zijn?

Henk van der Waal: Zeker, maar nu we op het punt staan dat te realiseren, dreigen we de gelaagdheid van het leven te verliezen. In mijn roman vergroot ik een paar karaktertrekken van onze wereld uit. Wij leven in een wereld die omringd wordt door beschermingswallen. Die onttrekken allerlei naargeestige fenomenen aan het zicht zodat ze ons geluk niet kunnen aantasten. We zijn natuurlijk nog niet sterfeloos, maar we streven daar wel naar, net zoals we pijn en verdriet willen uitbannen. Maar als dat echt lukt, kunnen we niet meer in de afgrond van het bestaan kijken, dan zijn we gereduceerd tot gelukkige machines. Dat geluk van ons is dan geen prestatie. We hebben het dan niet van binnenuit bereikt. Het is simpelweg van buitenaf, via chemische weg, aan ons toegevoegd.

2 Vergeten is de eerste stap naar geluk, zoals je schrijft?

Van der Waal: Als je je geschiedenis, zowel persoonlijk als maatschappelijk, wil verdisconteren in je bestaan, dan zit daar ook een hele hoop pijn en ellende bij. Dat is zwaar en niet altijd gemakkelijk. Veel spirituele bewegingen moedigen ons daarom aan om in het nu te leven en afstand te nemen van dat verleden. Ik vind dat goedkoop. Pijn, ellende en uiteindelijk de dood geven pit aan je leven en maken het de moeite waard. Net omdat ons leven begrensd is, worden we uitgedaagd om het betekenis te geven. Tegenwoordig willen we ons leven totaal controleren. Dat gaat zover dat we ook de tragiek van de sterfelijkheid eruit willen filteren. Zo ban je elk gevaar uit en hou je in feite niets over.

3 Is het niet gek dat we dat dan als ideaal naar voren schuiven?

Van der Waal: Eigenlijk niet. We worden geboren met een enorme dosis overlevingsdrang. Die houdt ons gaande en voorkomt bijvoorbeeld dat we gedachteloos onder een auto lopen. Maar als we ieder risico inclusief dat op onze dood hebben weggeorganiseerd, zitten we ineens met een probleem: we voelen ons lamlendig omdat we worden geleefd in plaats van zelf te leven. Dan pas zien we wat de dood voor ons doet. Die zorgt ervoor dat het leven óns leven is en dat we daar zelf wat van moeten maken.