Zeg nooit ‘stomme film’ tegen een geluidloze klucht van regisseur Ernst Lubitsch. Peter Vermeersch, schaduwlid van dEUS, presenteert 86 jaar na de première de soundtrack van ‘De Oesterprinses’. ‘hij is gemaakt om muziek bij te spelen.’

‘DE OESTERPRINSES’

Wereldpremière op 7/10, daarna ook op 8/10, in Theaterzaal Vooruit, Gent.

De kans dat Peter Vermeersch voor De Oesterprinses een soundtrack aflevert die dichter bij The Sound of Music dan bij Paris Texas aanleunt, is zeer reëel. Niet alleen is Vermeersch de Man Achter De Schermen van dEUS, X Legged Sally en Magnus; hij schreef ook nog eens de muziek voor zijn anarchistische big band Flat Earth Society (FES), genoemd naar een Brits gezelschap dat weigert te geloven dat de aarde rond is. En dat voor een klucht over een gearrangeerd huwelijk?

Waarom wou je precies deze film een stem geven?

Vermeersch: Het idee kwam van Cis Bierinckx van het Filmfestival. Hij bezorgde me een stapeltje stomme films, en ik heb ze stuk voor stuk bekeken, maar het aha-gevoel bleef uit – tot ik De Oesterprinses zag.

De openingspancarte is FES op het lijf geschreven: ‘Groteskes Lustspiele in 4 Akten’. Pure Vermeersch, toch?

Vermeersch: Precies. Veel van de vroege films krijg je alleen bij een kleine groep fanaten verkocht, en ik vind freaks nogal creepy. Bij De Oesterprinses krijg ik een warm gevoel: kom allemaal maar af, en breng de kinderen ook mee! Maar het is me niet alleen om de slapstick te doen. Het is een bijzonder strakke film, bijna geometrisch gechoreografeerd zelfs. Dat geeft het flutverhaaltje een flegmatieke, bijna abstracte uitstraling. En nog een pluspunt: de regisseur is dood (lacht). Ik kon dit spul helemaal naar mijn hand zetten. Muziek verandert een film, en deze keer was er niemand die me kon komen vertellen dat ik de sfeer aantastte: alles gebeurde volgens mijn goesting en inzicht.

Moet je zo’n klassieker zijn rust niet gunnen?

Vermeersch: Ik denk dat hij gemaakt is om muziek bij te spelen. Ik heb nergens verwijzingen of oude opnames gevonden, maar je merkt dat er veel ruimte is gelaten om muziek onder te zetten. Niet dat ik alles heb volgestouwd: er zitten geregeld stiltes in, waardoor je met afgeronde composities kunt werken, en dan krachtig kunt hernemen. Hier en daar heb ik pianomomenten ingelast, als eerbetoon aan al die pianisten die jarenlang in muffe cinema’s hebben zitten pingelen. Maar vooral: met deze film zit je in de dada-periode, zonder twijfel een van mijn favoriete periodes uit de menselijke evolutie.

De film barst dan ook van de schijnbare lolligheid, maar eigenlijk zitten er diepe krassen op.

Vermeersch: Voilà. Dat is de geest van Erik Satie, van Thelonious Monk, van John Cage. Ernstige mensen, daar niet van, maar niet het soort ernst dat je kapotmaakt. Ik vind het zalig om van een verhaal of een stuk muziek een hoek af te slaan, zodat je het binnenwerk kunt zien. Het doorbreekt de schijnbare eenvoud. Je moet zorgen dat je alle dagen je patatten kunt smaken.

De film zit vol kritiek op de slavendrijverij en het mercantilisme van de VS. Geen toevallige keuze voor iemand die meewerkte aan ‘Weg met Amerika’ van Raymond van het Groenewoud?

Vermeersch: (lacht) Het filmscherm is een spiegel, hè. Het is een heel sarcastische film: alles is te koop, de dochter is een verwend nest voor wie papa een prins moet aanschaffen, en uiteindelijk krijg je een verwrongen happy end, met de illusie dat het misschien nog wel goed komt met de wereld. Meer nog dan over een vette commerçant met een legertje zwarte lakeien is het een film over zelfgenoegzaamheid, over venten die in hun eigen vet hangen, óók in Vlaanderen. In alle kritiek op Weg met Amerika is die dubbele bodem compleet de mist ingegaan. Natuurlijk bekritiseert het de VS, maar het is net zo goed een parodie op de kritiek op de VS en op de lui die ook dát allemaal slikken.

Clear my channel!

DOOR BART CORNAND