DE MAN DIE WERK ZOCHT. Bukowski’s pas verfilmde tweede roman is dertig jaar oud, maar haalt nog steeds even venijnig uit.

Factotum

CHARLES BUKOWSKI

SPARROW BOOKS (RE-ISSUE), 205 BLZ., A 13,00

Terwijl de verfilming van Ask the Dust het werk van zijn literaire god John Fante weer in de kijker plaatst, is ook voor Charles ‘Hank’ Bukowski opnieuw een plaatsje op het zilveren scherm weggelegd. De Noorse regisseur Bent Hamer adapteerde diens tweede roman uit 1975 en elementen uit zijn korte verhalen voor een film met Matt Dillon en Lili Taylor in de hoofdrollen van Henry Chinaski en zijn gezellin-in-de-goot Jan. Factotum is een onzijdig (of was het onzedig?) woord voor manusje-van-alles, een denigrerende term voor iemand die klaar is om eender wat te doen. Henry Chinaski is inderdaad tot alles bereid, want hij zit compleet aan de grond (hoewel hij nog ruim de luxe vindt om te gokken, te drinken, vrouwen suf te neuken, naar Beethoven, Mozart en Mahler te luisteren en te schrijven). Zijn ambitie is grenzeloos, maar steeds voorwaardelijk, waardoor hij vaak misbegrepen wordt. Onze held – een spiegel van de mythe van de verhongerende kunstenaar – beantwoordt vroeg in dit nihilistisch grappige en ontroerende boek in barebone prose een advertentie: ‘Need ambitious young man with an eye to the future.’ Wanneer hem tijdens de sollicitatie gevraagd wordt of hij van plan is het deze keer wat langer uit te houden, antwoordt Chinaski dat dat af te wachten valt: ‘Your ad stated that there was a future for an ambitious man. If there isn’t any future here then I must leave.’

Bukowski introduceerde zijn alter ego Chinaski in het autobiografische korte verhaal Confessions of a Man Insane Enough to Live With Beats, dat in 1965 zijn eerste gepubliceerde werk werd (in 1966 gevolgd door All the Assholes in the World And Mine). Chinaski’s leven ontvouwt zich nadien over vier romans: Post Office (1971), Factotum (1975), Women (1978), en Ham on Rye (1982). Hoewel hij sinds 1987, toen hij een script schreef voor Barbet Schroeder ( Barfly, met Mickey Rourke en Faye Dunaway), vooral bekend was van zijn romans, was Bukowski in de eerste plaats een dichter. Jean Genet en Jean-Paul Sartre noemden hem Amerika’s grootste poëet. Ooit schreef de ‘ dirty old man’: ‘There are so many, who go by the name of poet. There’s no workmanship, no care, simply a demand to be accepted.’

Hans Comijn