HET FALEN VAN EEN GENERATIE – In de jaren 70 bloeide er buiten het arthousecircuit ook een commerciële cinema van zeer hoge kwaliteit. Een van de grote volksfilmers was Ettore Scola, van wie vier films nu in een box zijn verzameld.

1. 1974 *** – 2. 1976 ** – 3. 1977 *** – 4. 1987 *

(Homescreen)

De oudste film in de box is Scola’s eerste grote succes C’eravamo tanto amati, een fresco over het moderne Italië dat, beginnend bij de val van het fascisme in 1945, dertig jaar beslaat. Drie gewezen verzetskameraden zien vol vertrouwen de toekomst tegemoet: de communist Antonio (Nino Manfredi) droomt van een billijke samenleving; de rechtenstudent Gianni (Vittorio Gassman) hoopt met zijn rechtvaardigheidsgevoel het verschil te maken en de geëngageerde cinefiel Nicola (Stefano Satta Flores) ziet het neorealisme als een motor voor sociale verandering. Scola toont in afwisselend komische, tedere en satirische taferelen hoe tijdens de jaren van de economische boom en het consumptiewelzijn hun zoete dromen aan scherven worden geslagen, hoe ze aan hun idealen verzaken en zowel professioneel als privé op de ene mislukking na de andere afstevenen.

Scola verbergt zijn linkse sympathieën niet en uiteraard krijgt de Democrazia Cristiana er flink van langs. Evenmin spaart hij de gauchistische intelligentsia, die niet bij machte blijken om het tij te keren. Het mooie is dat Scola de katers van zijn helden en de malaise van zijn land uit de doeken doet zonder in didactisch gezeur te vervallen. Met veel humor, scherpzinnige observatie en knagende melancholie schildert hij het faillissement van een generatie.

Kameleonacteur Manfredi schittert ook in Brutti, sporchi e cattivi, met zijn rol als de laaghartige chef van een kroostrijk gezin uit een bouwvallige krottenwijk in de Romeinse periferie. Wanneer hij na het verlies van een oog een aanzienlijke som krijgt uitgekeerd, barst tussen de vijftien bloedverwanten een strijd op leven en dood los. Scola wuifde de kritiek op zijn ronduit monsterachtige voorstelling van de armoedzaaiers uit het Romeinse subproletariaat weg door te stellen dat lieden die in dergelijke mensonterende omstandigheden moeten overleven, niet anders dan brutaal ( brutti), smerig ( sporchi) en boosaardig ( cattivi) kunnen zijn.

Na deze omstreden miserabilistische spotprent waarin iedereen er aardig een schepje bovenop doet, verraste Scola met zijn meest ingetogen film. Dankzij de antitypecasting van hét glamourkoppel van de Italiaanse cinema werd Una giornata particolarezijn grootste succes. Sophia Loren speelt vol overgave de glansloze rol van een onderdrukte huissloof en Latin Lover Marcello Mastroianni is een homoseksueel die als ‘onaangepaste’ in het Italië van Mussolini op deportatie wacht. Elk op hun manier zijn ze uitgesloten en ongewenst op de historische gebeurtenis – het bezoek van Hitler aan Il Duce op 8 mei 1943 – die de rest van de woonkazerne doet leeglopen. Scola schildert het langzaam naar elkaar toegroeien van twee mensen die op geen enkele wijze voor elkaar gemaakt zijn, maar door de bijzondere emotionele omstandigheden toch troost vinden in elkaars armen.

De vierde film in deze verzameling, La famiglia, een familiekroniek die driekwart van de vorige eeuw omspant, dateert van de periode dat Scola al over zijn hoogtepunt heen was.

Win 5 Ettore Scola boxen. Zie pagina 8. Trakteert op KNACKFOCUS .BE

Patrick Duynslaegher