Tot voor kort was Swing Time een dansfilm uit 1936 van Fred Astaire en Ginger Rogers. Nu is het ook de titel van de uitstekende nieuwe roman van Zadie Smith.
Smith, die al jaren in New York woont, maar haar romans nog altijd liever in Londen situeert, volgt het leven van de naamloze vertelster van het boek en Tracey. De twee meisjes – allebei met een donkere huidskleur en wonend in een sociale woning – leren elkaar in 1982 op dansles kennen, en zullen elkaar voor de rest van hun dagen blijven tegenkomen. Hun vriendschap, waarbij het wel heel moeilijk is om niet af en toe te denken aan de twee vrouwen die Elena Ferrante in haar Napolitaanse romans neerzet, is het hart van het boek en levert ook de beste scènes op. Tracey, die zichzelf wijsmaakt dat haar afwezige vader als danser voor Michael Jackson werkt, is degene van de twee die écht talent voor ballet heeft en daar ook verder in gaat. De vertelster, wier moeder een Jamaicaanse autodidact is die zichzelf zal opwerken in de Engelse politiek, zal altijd in andermans schaduw blijven.
Die schaduw blijft niet die van Tracey. Aimee, een wereldberoemde popster die waarschijnlijk ook opkijkt als iemand ‘Madonna’ zegt, neemt die rol over en stelt de vertelster te werk als haar persoonlijke assistente. Ze heeft geen leven meer buiten Aimee en moet mee naar Afrika wanneer de popster-filantrope daar een schooltje voor arme kinderen wil bouwen. Met die verhaallijn over een bekendheid, waar een mediageniek schandaal een einde aan brengt, wil Smith allicht het een en het ander zeggen over de celebritycultuur. Alleen is het moeilijk om over zo’n onderwerp, waar zovelen door geobsedeerd zijn, nog originele inzichten te presenteren.
Op het einde – Swing Time danst heen en weer tussen drie decennia – moet de vertelster weer verder met alleen zichzelf. Ze keert terug naar haar moeder, die ondertussen kanker heeft gekregen en zal sterven. Tracey, die zelf een zwaarlijvige moeder is geworden, woont ook weer in het appartementje waarin ze is opgegroeid.
Swing Time verscheen in dezelfde week als die waarin Donald Trump verkozen werd tot Amerikaans president. Zadie Smith beschrijft dezelfde wereld en raakt polariserende thema’s als ras, cultuur en eigenheid met haar elegante vingers aan, maar doet dat op een veel subtieler en genuanceerder manier dan de rauwigheid waarmee de politieke realiteit in kranten en op televisie wordt opgediend. Dat maakt van Swing Time een plezierige leeservaring, maar in de echte wereld raken zulke boeken nog maar moeilijk uit boven het gedruis.
SWING TIME ****
Zadie Smith, Prometheus (originele titel: Swing Time), 450 blz., ? 19,95.
PETER CASTEELS
CENTRALE ZIN – Onze huid was van precies hetzelfde bruin, alsof we uit één en dezelfde lap stof waren gesneden, ons sproeten hoopten zich op dezelfde plekken op en we waren even lang.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
