Maandag 26/8, 18.20 – vtm

Jubelt of gruwelt, het tv-genre van de scripted reality dringt nu ook door tot de familiezenders, met vtm’s eerste zelfgemaakte reeks Echte verhalen: de kliniek. Het ziet eruit als een docusoap, de verhalen zijn gebaseerd op feiten, maar ze worden vertolkt door niet-professionele acteurs. In De kliniek zullen dokters Thomas, Charlotte, Lin, Erik en Bart elke werkdag patiënten helpen met kleine kwaaltjes maar ook ernstige ziektes. En ja, ook dat is gespeeld.

Reality-tv laten naspelen door niet-professionele acteurs, wie verzint het? De Duitsers, zo blijkt, want het genre ontstond zo’n vijf jaar geleden bij de Oosterburen. ‘Het genre komt voort uit de praktische bezwaren bij het maken van reality en docusoaps’, legt An Rydant, netmanager bij vtm, uit. ‘Je kunt met de camera niet altijd aanwezig zijn bij elke gebeurtenis, en soms mis je zelfs de meest cruciale dingen. Je kunt ook niet altijd met de beste getuigen van een gebeurtenis werken. Vandaar de keuze om dergelijke gebeurtenissen te fictionaliseren.’

Scripted reality kwam ook op een gepast moment. Het genre reality was aan herbronning toe omdat – na een reeks steeds verder gezochte formats en enkele schandalen – mensen zich gingen afvragen of die hele ‘realiteit’ niet in scène was gezet. ‘De kijker wil vandaag meer authenticiteit’, zegt Rydant. ‘Het klinkt paradoxaal maar met het overtuigd naspelen van herkenbare gebeurtenissen kan je dat bereiken. Het komt erop aan om grondig te casten. Niet-professionele acteurs zijn niet gewoon om voor televisie te spelen en komen daardoor niet altijd naturel over. Maar soms lukt het net beter met mensen die weinig acteerervaring hebben.’

Overtuigd naspelen, herkenbare gebeurtenissen: die vlieger gaat niet op voor elke vorm van scripted reality. Denk maar aan de Nederlandse series Achter gesloten deuren en Overspel in de liefde, die door de onwaarschijnlijke verhalen en het houterige acteerwerk eerder tenenkrullende camp-tv zijn. ‘Die series vallen eerder onder de noemer guilty pleasures‘, geeft Rydant toe. ‘Daarom worden ze bij ons uitgezonden op nichekanalen. Een breed publiek, waar vtm op mikt, kan je er niet mee aanspreken. Zeker niet in de vooravond, dan wil je dat de kinderen en de partners kunnen meekijken. Daarom kozen we ook voor een reeks die zich in een ziekenhuis afspeelt, omdat dat soort verhalen meerdere leden van de familie kunnen boeien.’

Scripted reality wordt vaak als goedkoop bestempeld. Terecht? ‘Vergeleken met klassieke fictie uiteraard, maar het is niet noodzakelijk goedkoper dan reality’, zegt Rydant. ‘Het voordeel is wel dat de opnametijd en het budget vooraf vastliggen. Reality kan op korte tijd ingeblikt worden, maar vaak moet je veel langer blijven filmen om over voldoende materiaal te beschikken, waardoor het toch weer duurder wordt.’ Of het genre een blijver is, zal moeten blijken. Bij vtm is men alvast op zoek naar andere arena’s dan het ziekenhuis om echte verhalen over te vertellen. ‘In Duitsland spelen zich bijvoorbeeld verschillende series af in de rechtbank’, weet Rydant. ‘Maar het is nog te vroeg om te zeggen of dit er ook bij ons komt.’

(H.V.G.)