‘Geldboetes, dat helpt niet. Een rijverbod, dat helpt niet. De gevangenis, die heeft ook niet geholpen. Wat moet ik doen?’ ‘Ik weet het niet, mevrouw.’ Sommige programma’s hebben maar enkele seconden nodig om de sfeer helemaal goed te hebben. Seizoen 2 van De rechtbank was net begonnen of er werd al iemand de mantel uitgeveegd door de rechter van dienst. Een kerel wiens rijbewijs was ingetrokken had, terwijl zijn vriendin in bad zat, haar auto genomen om wat papieren op de bus te doen. Helaas werd de man nauwelijks 500 meter verder door een patrouille tegengehouden, en mocht hij het aan de vrouwelijke rechter komen uitleggen. Met zijn advocaat aan zijn zijde, natuurlijk, al beperkte diens inbreng zich tot de opmerking dat zijn cliënt ‘zeker van goede wil’ is.
In tegenstelling tot in het eerste seizoen, dat zich volledig in Gent afspeelde, heeft de ploeg van De rechtbank niet op één plaats gekampeerd, maar ging ze filmen in onder meer Antwerpen, Dendermonde en Leuven. Nog een verschil is dat niet alleen in de rechtszaal werd gedraaid, maar ook in andere delen van het gerechtsgebouw, bijvoorbeeld bij een onderzoeksrechter die verdachten ontvangt voor een verhoor. De verhalen die ze hebben meegebracht, liggen wel in het verlengde van die van vorig jaar: in de eerste aflevering zaten naast de man zonder rijbewijs ook een leefloner die van Belgacom een factuur had gekregen voor de ‘gratis’ installatie van digitale televisie, twee buren die ruzie hadden om een blaffende hond en een bromfietser die zijn machine had opgefokt.
Het schrijnendste moment kwam er toen een man voor de onderzoeksrechter moest komen op verdenking van het toebrengen van ‘opzettelijke slagen en verwondingen aan partner en kinderen’. Hij was met zijn gezin een dagje naar Bobbejaanland geweest en de terugreis bleek zo stresserend dat hij bij thuiskomst door het lint was gegaan. Vooral het gebrek aan schuldbesef schokte: de man, die in het pretpark ‘maar drie of vier halve liters’ had gedronken, vond dat hij ‘eigenlijk niet echt’ een geweldprobleem had en vergoelijkte het feit dat hij een glazen deur aan diggelen had geslagen met de zin: ‘Ik kan beter mijn eigen uitleven op een boom of een deur, dan op mijn vrouw.’
Van de mensen in de eerste aflevering was de geweldenaar wel de enige die aangehouden bleef. Dat is net ook de kracht van De rechtbank: het is niet zozeer een serie over misdaad en straf, maar over de zoektocht naar de juiste manier om beklaagden niet opnieuw dezelfde fout te laten begaan. Het gaat over het menselijke gezicht achter het justitieapparaat: dat van diegenen die zich moeten komen verantwoorden voor hun misstappen, maar ook dat van rechters en medewerkers die met veel wikken en wegen een gepaste sanctie bedenken. De rechtbank laat zien dat de werkelijkheid veel ingewikkelder is dan alle slogans over nultolerantie of een lik-op-stukbeleid laten uitschijnen. In die zin is het niet alleen een uitstekende tv-serie, maar ook een belangrijke.
**** Elke dinsdag, VIER
Meer bedenkingen op www.knackfocus.be/testbeeld
DOOR STEFAAN WERBROUCK
DE RECHTBANK GAAT NIET OVER MISDAAD EN STRAF, MAAR OVER DE ZOEKTOCHT NAAR HOE JE MENSEN NIET OPNIEUW DEZELFDE FOUT LAAT BEGAAN.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
