25/11, 20.40, Canvas en 2/12, 20.40, Canvas.
Vraag aan de modale Vlaming wat de voordelen van microben zijn, en hij trekt in het beste geval zijn neus op. In het slechtste geval loopt hij gillend weg. Stel dezelfde vraag aan bioloog en Knack-journalist Dirk Draulans, dan stroomt hij over van enthousiasme. De mens is dan ook een wandelende biotoop, een zak vol samenwerkende microben. Met De macht van het minuscule, een tweeluik over de wondere wereld van de microben, wil Draulans de kleinste der levende wezens uit het verdomhoekje halen. ‘Het wordt steeds duidelijker dat micro-organismen van wezenlijk belang zijn om een normaal leven te kunnen leiden. In ons lichaam is er een intense symbiose gaande tussen ontzaglijk veel organismen die geen bedreiging vormen, maar ons net sterk en weerbaar maken. De meest vooruitstrevende wetenschappers beschouwen de mens zelfs als een conglomeraat van soorten, niet als dé soort mens. Wij zijn een ecosysteem op onszelf. Dit heeft geweldige gevolgen voor de manier waarop we naar de natuur kijken. Darwins verhaal was er een van strijd, van de besten die overleven, maar als je breder kijkt, dan valt vooral de samenwerking tussen de soorten op.’ Microben hebben dus heel wat voordelen en met die kennis gaan we dan creatief aan de slag. ‘Zodra we grip krijgen op wat er precies gebeurt, kunnen we proberen in te grijpen in de natuurlijke loop der dingen. Er zijn bijvoorbeeld wetenschappers die hopen dat autisme en zware gedragsproblemen kunnen worden aangepakt door een aanpassing van de darmflora. Om dat mogelijk te maken, slaan honderden wetenschappers op alle niveaus de handen in elkaar in grootschalige samenwerkingsverbanden.’
WAT VAN MICROBEN DE WARE HEERSERS DER AARDE MAAKT
1. Wetenschappers nemen aan dat elk menselijk lichaam ongeveer 100 biljoen microben telt, tien keer meer dan eigen lichaamscellen. In onze darmen huizen dan weer meer bacteriën dan de naar schatting 110 miljard moderne mensen die ooit op de aarde rondliepen.
2. Geld munt uit in de overdracht van microben, maar sommige munteenheden blinken er meer in uit dan andere. Dollars zijn bijvoorbeeld beter in het verspreiden van E. coli en MRSA dan euro’s, maar de Roemeense leu blijkt de beste drager van microben.
3. Enkele wetenschappers menen dat de tbc-bacterie van oorsprong goed was en de sterke groei van onze hersenen mogelijk heeft gemaakt. Pas 7000 jaar geleden, toen de overschakeling van jacht naar landbouw ons voedingspatroon veranderde, werd ze een probleem voor de mens.
4. Mensen met smetvrees stoppen nu beter met lezen. Een handdruk of een kus uit de weg gaan is immers ruim onvoldoende om contact te vermijden: we worden omgeven door een metersdikke wolk van eencelligen die in het voorbijgaan of door een ontmoeting versmelt met die van anderen.
5. Vorig jaar serveerden Nature en New Scientist suggesties als baardstoppelbier en – onze favoriet – kaas bereid met de bacteriën uit iemands okselholte, een amuse ingegeven door de wetenschap dat de bacteriën in onze oksels niet zo veel verschillen van die in kaas.
THOMAS VAN LOOCKE
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
