Dinsdag 14/4, Canvas – 21.10

Quizvraag: Waar ligt de Borinage? De naam klinkt bij Vlamingen dankzij de lessen aardrijkskunde wellicht vaag bekend in de oren, maar hoeveel onder ons weten dat deze verpauperde voormalige mijnwerkersstreek ten zuidoosten van Bergen ligt? Lieve Blancquaert ging er naartoe voor De film van mijn leven samen met Patrick Jean. Die documentairemaker groeide op in de Borinage en is een van de weinige ‘borains’ die aan de generatiearmoede van de streek is kunnen ontkomen. Tien jaar geleden maakte Jean de documentaire Les Enfants du Borinage, waarin hij het verhaal van zijn afkomst vertelde en tegelijk aanklaagde hoe weinig er in de arme regio veranderd was sinds Henri Storck decennia eerder zíjn film over de Borinage had gedraaid (zie kaderstuk). Voor De film van mijn leven keerde Jean dus nog eens terug naar zijn geboortestreek en wat bleek: in de tien jaar sinds Les Enfants du Borinage is het leven er nog altijd hetzelfde gebleven.

Was het de eerste keer dat u naar de Borinage teruggekeerd bent?

Patrick Jean: Neen, ik ben er eerder nog wel eens geweest. Maar ik kom er zeker niet vaak meer, omdat ik er gewoon niets meer te zoeken heb. Er ís ook niets. De streek voelt nog altijd even sinister aan, en er heerst dezelfde tristesse als vroeger.

In ‘Les enfants du Borinage’ toonde u hoe vooral de gelatenheid van de inwoners nog was toegenomen sinds Henri Storck er geweest was. Hebt u nu enige verandering gemerkt?

Jean: Neen, wat zou er ook veranderen? De mensen hebben er in hun leven nooit een doel gekregen, en dat is vandaag niet anders. Ze zijn het mij toch niet komen vertellen en ikzelf had ook niet de behoefte om het hen te vragen.

Politici geven toch de indruk dat ze iets tegen de wantoestanden in de regio willen ondernemen, ondermeer met de komst van het datacentrum van Google nabij Bergen?

Jean(Sarcastisch:) Oh, maar wie ben ik om Meneer Di Rupo tegen te spreken? Ik zou niet durven te insinueren dat hij een leugenaar is.

Met de internationale crisis bestaat het gevaar dat we in dezelfde economische toestand verglijden als in de tijd dat Storck de eerste docu draaide. Wat kan dat voor de Borinage betekenen?

Jean: Geen idee, alles is mogelijk. Of er dan een clash komt? Misschien krijgt het nationalisme de mensen in z’n greep, of extreem-links. Maar dat is zeker niet alleen het probleem van de Borinage, maar van overal in Europa. Overal verdwijnen steeds meer mensen in de armoede en daar wordt steeds meer over gezwegen omdat niemand er naar wil luisteren.

U bent zelf door film uit de Borinage geraakt, waar bent u nu mee bezig?

Jean: Ik werk aan een nieuwe documentaire die in het najaar in de bioscoop zal komen. Ik vertrek vanuit een zeer intiem persoonlijk standpunt over hoe patriarchaal onze samenleving nog altijd is, het wordt een zeer pro-feministische prent. En daarna staat een fictiefilm op stapel die zich in een gevangenis zal afspelen.

Hans Van Goethem