TE NEMEN OF TE LATEN. HOE BELACHELIJK DE PREMISSE OP HET eerste zicht ook lijkt, ‘birth’ is een van de meest biologerende kijkstukken van het jaar.

JONATHAN GLAZER

MET NICOLE KIDMAN, CAMERON BRIGHT, DANNY HUSTON, LAUREN BACALL, ALISON ELLIOTT

Birth ****

Na een fel opgemerkte reeks korte films, muziekvideo’s en spots verzekerde de Britse regisseur Jonathan Glazer zich met zijn debuut Sexy Beast van een enkel ticket richting Hollywood. Birth is het bewijs dat hij er zijn compromisloze aanpak niet voor heeft opgegeven. Hij koos een weinig conventionele cast en schreef met Jean-Claude Carrière, ooit scenarist van filmsurrealist Luis Buñuel, en Milo Addica een werk dat onder het mom van een realistisch familiedrama of een studie van rouw de droomvertelling of het sprookje benadert. Glazers regie en zin voor vorm en stijl maken van Birth een volledig overtuigende, ritueel vertelde brok visuele en auditieve betovering, gedragen door een uitstekende cast, vlekkeloos camerawerk van Harry Savides (Elephant) en een spokende score van Alexander Desplat.

Cinema is make-believe, zo luidt de gemeenplaats. Goeie cinema slaagt erin onze nood aan geloofwaardigheid en waarschijnlijkheid te onderdrukken. Het kijken wordt een mentale toestand waarin we de controle over wat we zien, moeten opgeven. De beste cinema breekt door de grenzen van de waarschijnlijkheid en vindt een moeilijk te beschrijven mentale ruimte waar we geen moer geven om werkelijkheid en rationaliteit. Dat is ook het thema van Glazers film: een rationele, gezag uitstralende vrouw uit een aristocratisch milieu waarin controle en beheersing troef zijn, geeft zich na een diep trauma blindelings over aan de onweerstaanbare kracht van de absolute liefde. Nicole Kidman is fenomenaal als een vrouw die tien jaar geleden plots haar man verloor en eindelijk, met de steun van haar aristocratische schoonmoeder (Lauren Bacall!), op het punt staat de zwarte bladzijde om te draaien. Zij zal zich verloven met de gedistingeerde, liefhebbende Joseph (Danny Huston, zoon van de legendarische regisseur John Huston). Maar op een feestje daagt de tienjarige Sean op die haar vertelt dat hij de reïncarnatie van haar overleden man is en haar vraagt niet met Joseph te trouwen. In plaats van de knaap kordaat terug naar zijn moeder te sturen en hem uit haar leven te bannen, wordt Anna steeds weerlozer.

Realistisch en rationeel beschouwend, moeten we hierbij eigenlijk hardop in de lach schieten, maar door zijn aan Kubrick en Polanski herinnerende afstandelijkheid slaagt Glazer erin het tegengestelde te realiseren en ons mee te slepen in het onwaarschijnlijke. De mise-en-scène – koel, erg beheerst, ceremonieel, doorspekt met plotse opwinding; van een spectaculair lucht-shot over trage rijopnamen tot statisch aangehouden close-ups of slowmotiontableaus – is, met één woord, autoritair. In combinatie met een groot vertrouwen in de acteurs, levert dat buitengewone cinema op die gevaarlijk dicht bij het genie van Stanley Kubrick komt. In diverse overrompelende scènes bewijst een schijnbaar onbewogen Kidman opnieuw dat zij de sterkste actrice van de laatste 25 jaar is. Het hartverscheurende, bruuske einde laat dagenlang niet los. Jo Smets

FOCUSTRAKTEERT: 20 soundtracks van ‘BIRTH’. ZIE PAGINA 6.

Jo Smets