Zuipen, snuiven en vrijen in ‘The Beach Bum’: ‘Totaal fucked-up zijn is zalig’

In de psychedelische stonerkomedie The Beach Bum rookt, snuift, slikt, sekst en zuipt Matthew McConaughey op zijn eentje meer dan alle bezoekers van de zomerfestivals samen. Een ideetje van Harmony Korine, Amerika’s meest geflipte cineast. ‘Het leek me tijd voor iets grappigs.’

Hoe je de uitspattingen in The Beach Bum ook verwoordt, je moet de film gezien hebben om te geloven hoe hard Matthew McConaughey zijn best doet om The Dude uit The Big Lebowski en Doc uit Inherent Vice te onttronen als überstoner.

De ster uit Interstellar, The Wolf of Wall Street en True Detective speelt Moondog, een steenrijk getrouwde dichter die meer van de kunst van het leven houdt dan van poëziebundels. Ongeremd tracht hij van elk uur van de dag of de nacht een feest te maken. Meestal komt dat neer op vrijen, slikken, spuiten, cruisen, varen, roken, zuipen, dansen, dollen, uitkateren en weer doorgaan, maar soms improviseert hij. Regisseur Harmony Korine en de Brusselse beeldentovenaar Benoît Debie scheppen vooral plezier in de plastische uitbeelding van Moondogs excessen in het magische zon- en neonlicht van de Florida Keys.

Dat deden ze ook al in het beruchte SpringBreakers, hun fluorescerende, subversieve popartparel waarin Selena Gomez en drie andere bikinibabes feesten alsof elke dag hun laatste is. ‘Toch zijn Spring Breakers en The Beach Bum totaal verschillende films’, zegt Korine terwijl hij toekijkt hoe de zon Miami in brand zet. ‘ Spring Breakers was een misdaadfilm over de jeugd en de jongerencultuur van vandaag. Het was een dreigend popgedicht dat de duistere vibe trachtte te vangen die zich net onder het oppervlak bevindt. The Beach Bum daarentegen is een pure uiting van vreugde, genot en hedonisme.’

In beide gevallen blijven de look en de feel véél langer hangen dan het verhaaltje. Of heb ik je nu geschoffeerd?

Harmony Korine: Dat is geen belediging maar een groot compliment. Films zijn zo bedoeld, die van mij toch. Ik wil de kijker toegang geven tot een wereld of subcultuur waar hij niet mee vertrouwd is. En bovenal: hem een ervaring aanbieden, een drugservaring in dit geval. Een film moet hypnotiseren. Je moet hem niet bekijken, je moet hem voelen. Het verhaal is bijzaak.

Dus is er een sleutelrol weggelegd voor de cameraman. Je koos opnieuw voor de Belg Benoît Debie. Was je zo tevreden over zijn camerawerk voor Spring Breakers?

Korine:Spring Breakers moest inventief, mooi en vreemd zijn. Mijn goede vriend Gaspar Noé (de onconventionele regisseur van Irréversible en Climax , nvdr.) bleef maar opscheppen met Benoît. Ik nam contact met hem op en dat heb ik me niet beklaagd. Benoît is ontzettend creatief, een meester in kleur en lichtschakeringen. Hij kan de mood en de vibe van een plek fantastisch weergeven. Zijn cinematografie leunt dicht bij schilderkunst aan. In mijn ogen is Benoît een van de grootsten. Noem hem gerust mijn wapenbroeder. We werken heel nauw samen om de look-and-feel goed te krijgen. Welke camerabewegingen drukken het best uit wat we willen vertellen? Welke kleuren? Welke belichting? De esthetiek moet vibreren.

Spring Breakers was een succes. Toch heeft je nieuwe film zeven jaar op zich laten wachten. Waar liep het fout?

Korine: Nergens. Alles ging precies goed. Weet je, film is niet het enige waar ik mijn dagen mee vul. Ik ben altijd met heel verschillende zaken bezig. De laatste jaren ging mijn voorkeur uit naar schilderijen en artwork maken en schrijven. De afgelopen dertig jaar heb ik een dichtbundel van vijfduizend pagina’s geschreven. Ik hoop hem snel te kunnen uitbrengen. Ik ben naar film teruggekeerd omdat ik dacht dat ik een goed idee had: het personage Moondog. Het moment leek me aangebroken om eens iets grappigs te maken: een klassieke stonerkomedie. Veel verder hoef je het niet te zoeken.

Heeft het veel moeite gekost om Matthew McConaughey te overtuigen? Hij moet de raarste kleren aantrekken, die dronkemansscènes zijn niet flatterend en – hoe zal ik het zeggen – je spot met zijn reputatie van surfer dude.

Korine: Ik kende Matthew niet. Ik heb hem het scenario laten lezen en hij was wild van de rol. We vonden het allebei grappig om te spelen met de perceptie die het grote publiek van hem heeft en daar extreem in te overdrijven. Moondog staat heel ver van hem af. Hij kent wel enkele soortgelijke figuren.

Ervan uitgaande dat je maar beter niet high bent als je moet acteren: wat was de bedrijfspolitiek inzake drugsgebruik?

Korine: Er waren geen regels, maar je kunt inderdaad niet goed acteren als je high bent. Dat was dus geen optie. Ze moesten andere manieren vinden om geloofwaardig high te zijn. (lacht) Behalve Snoop Dogg. Die deed zijn eigen ding. Niemand zegt hem wat te doen. Hij was altijd high. Het was heel plezant om met Snoop samen te werken, maar toen hij op de boot geen weed bleek te mogen roken, werd het wel even moeilijk.

Het was de bedoeling dat Snoop zichzelf zou spelen, maar kort voor de start van de opnames telefoneerde hij me midden in de nacht. Hij was zwaar stoned. Een visioen had hem duidelijk gemaakt dat zijn personage Lingerie moest heten. Omdat hij glad als zijde is, net als de betere lingerie.

Waarom ging je daarin mee?

Korine: Ik vond dat grappig.

Van alle kleurrijke personages in The Beach Bum spant Captain Wack. Heb je geglimlacht toen je de beroerde dolfijnengids met de aan cocaïne verslaafde papegaai bedacht?

Korine: Geglimlacht? Ik plooide dubbel van het lachen! En ik plooide nog eens dubbel toen ik Martin Lawrence (de komiek die Will Smith van het scherm speelde in Bad Boys , nvdr.) in dat kostuum zag met die papegaai op de achtergrond. Dat was comedy gold. Ik heb het Martin niet makkelijk gemaakt. Hij heeft echt in de oceaan moeten zwemmen. Het was hilarisch om te zien hoe hij deed alsof hij werd aangevallen door haaien.

The Beach Bum is net als Spring Breakers een ode aan Zuid-Florida. Wat maakt de Keys zo aantrekkelijk?

Korine: Het zeer specifieke licht in de Keys. Vooral bij zonsondergang ontstaat er een magische sfeer. Een vreemd licht geeft dan een bijna surrealistische look aan het landschap: rode hemels, roze zonsondergangen. Benoît en ik versterken dat waar we kunnen door met kleurfilters te spelen, geduldig te wachten tot het licht perfect is of in postproductie de kleuren te verscherpen. We hebben een hele filmtaal ontwikkeld. Het resultaat is hyperextreem en hypergestileerd en leunt dichter aan bij een schilderij dan bij een speelfilm.

Lopen er in de Keys echt rare kwasten als Moondog rond of is hij louter de vrucht van jouw verbeelding?

Korine: Moondog is een samensmelting van verschillende figuren die ik in de Keys ben tegengekomen. De regio trekt mensen aan die zich hebben afgezonderd van de maatschappij en liever op een boot gaan wonen. Ze moeten niet weten van politiek, normen en regels en willen met rust gelaten te worden. Ze omarmen een soort van hedonisme en zoeken hun genot in boten, drank, weed en andere uitspattingen. Niet iedereen in de Keys is zo, maar zulke mensen ontmoet je daar wel vaker.

Vorig keer vertelde je me dat je eind jaren negentig in een zwart gat bent gevallen. ‘Ik zat aan de drugs en was een wrak, niet in staat om films te maken.’ Toch doet The Beach Bum verrassend vrolijk over drank en drugs.

Korine:(lacht) The Beach Bum gaat over de zaligheid van zorgeloosheid. Ken je dat zalige gevoel van totaal fucked-up te zijn maar er volledig vrede mee te nemen dat je helemaal van de kaart bent? Dat wil ik tonen, niet de donkere kant.

Hoe sterk verschilt je leven nu met dat van twintig jaar geleden?

Korine: Enorm. Ik heb nu een gezin. Ik leef langs het water. Ik zie bijna elke dag dolfijnen zwemmen. Vroeger zag ik nooit dolfijnen voorbijzwemmen.

Heb je een boon voor Moondog? Ben je zelf ooit een Moondog geweest? Er doen wilde verhalen over jou de ronde.

Korine: Ik ben verslingerd aan de levensstijl van die mensen in de Keys. Ze omarmen hun gebrek aan ambitie en vieren dat gebrek met alles wat ze in zich hebben. Ik vind dat zonder meer bewonderenswaardig.

Heb jij een evenwicht gevonden tussen ambitie en een ontspannen leven?

Korine: Dat valt goed mee. Ik plan nooit iets. Ik doe wat op dat moment goed aanvoelt. Als een project me boeit, als het fun belooft te worden, dan ga ik ervoor. Als ik iets moois, opwindends of van enige creatieve waarde kan maken, dan ben ik gelukkig. Maar ik plan amper iets op voorhand. Ik ben niet hardnekkig op zoek naar projecten. Ik weet zelfs niet waar ik van hou tot ik ermee bezig ben en vaststel dat ik ervan hou. Ik laat me meevoeren met de wind.

Die houding begrijp ik. Maar in tegenstelling tot schilderen vraagt film toch enige voorbereiding en planning? Hoe kunnen Matthew McConaughey en Benoît Debie anders weten waar ze wanneer moeten zijn?

Korine: Als ik een film wil maken, ben ik helaas verplicht om uit te zoeken hoe ik alles voor elkaar moet krijgen. Maar op zich is dat niet slecht. Anders zou ik alléén maar in mijn studio schilderen en dat is niet goed. Dan ik eet ik veel te veel Taco Bell en drink ik veel te veel Mountain Dew.

Jakkes.

Harmony Korine

Geboren in Bolinas, California in 1973. Blinkt uit in groteske maar poëtische trash-cinema.

Bezorgt op zijn negentiende de fotograaf-cineast Larry Clark het scenario voor Kids, een controversieel portret van ninetiesjongeren. De rol van maagd gaat naar zijn toenmalige vriendin Chloë Sevigny. De it-girl van de nineties was Korines muze tot zijn drugsgebruik ontspoorde.

Regisseert in 1997 zelf een sensationeel portret van white thrash-jongeren: Gummo. Gus Van Sant, Werner Herzog en Bernardo Bertolucci zien in Korine een wonderkind.

Verliest ‘zijn grip op het leven’ na Julien Donkey-Boy (1999), het schokkende portret van een jonge schizofreen.

Duikt pas in 2007 weer op met een film. Mister Lonely bevat beelden van nonnen die op een fiets uit een vliegtuig springen en van een Michael Jackson-imitator in een bejaardentehuis.

Beweert dat hij is weggelopen uit een sekte in de jungle van Panama die op een mythische vis met gouden schubben jaagt.

Komt in 2012 weer op het voorplan met Spring Breakers.

Draait videoclips voor Sonic Youth, Cat Power, Will Oldham, The Black Keys en Rihanna.

Het Centre Pompidou presenteerde in 2017 een retrospectieve van al zijn kunst.