Zes dingen die u mogelijk nog niet wist over Ridley Scotts ‘Alien’

Omdat het vandaag International Alien Day is, en omdat ‘Alien’ naar aanleiding daarvan nog eens opnieuw vertoond wordt in onder meer Kinepolis, doen we de profane boeken over Scotts legendarische film open. Verwacht onder meer gedurfde boodschappenlijstjes en vaginae dentatae!

• Ridley Scott heeft goed naar Kubrick, Lucas en Hooper gekeken

Kunst heeft de neiging om andere kunst te inspireren, en daar vormde Alien geen uitzondering op. ‘Het is zoals Jaws, maar dan in de ruimte’, klinkt het in een treffende samenvatting. Verrassend genoeg was deze Spielbergklassieker uit 1975 niet de enige film die Scott on repeat bekeek om zijn hoogst verbazingwekkende verhaal over een mysterieus buitenaards wezen dat de bemanning van een ruimteschip teistert in beeld te brengen. Scott haalde evenzeer toefjes mosterd bij Stanley Kubricks 2001: A Space Odyssey (1968), Tobe Hoopers Texas Chain Saw Massacre (1974) en George Lucas’ Star Wars: Episode IV – A New Hope (1977). De baanbrekende special effects van Kubrick zouden overigens door Lucas en Scott in hun respectievelijke films verder ontplooid worden, en Kubricks meesterwerk was ook een duidelijke inspiratiebron voor de inrichting van Scotts Nostromo-ruimteschip.

• H. R. Giger baseerde zich op een werk van Francis Bacon

Een sleutelfiguur in de visuele creatie van het buitenaardse wezen uit Alien is de surrealistische schilder en conceptuele kunstenaar H. R. Giger, bekend om zijn voorliefde voor het tonen van kille, biomechanische relaties tussen mens en machine. Samen met het special effects-team ging de Zwitser aan de haal met een Academy Award. Zijn visies op buitenaards leven stonden model voor het dodelijke schepsel, dat de toeschouwer met zijn verschillende gedaantes de stuipen op het lijf jaagt, en voor de zonderlinge omgeving waarin men onder andere Ripley (Sigourney Weaver) en Dallas (Tom Skerritt) in hun klopjacht volgt.

Voor zijn ‘Chestburster’ – één van de groeifases van de alien die zorgt voor de meest frappante scène uit de film – baseerde Giger zich op een werk van Francis Bacon. Toen regisseur Scott de eerste versie van Gigers schepsel zag, vergeleek hij het met ‘een gepluimde kalkoen’, waarop de kunstenaar besloot de verwijzing naar Bacons werk, waarin het fallussymbool domineert, wat te temperen.

• Giger liet zich ook inspireren door zijn eigen nachtmerries (en door de vagina dentata)

In de vertaling naar het grote scherm werd er ook voor gekozen de sterk aanwezige seksualiteit wat in te tomen. De film blijft evenwel een sterke seksuele geladenheid in zich dragen. Zo roept het aangezicht van de alien de vagina dentata – een mythologische voorstelling van een met tanden uitgerust vrouwelijk geslachtsdeel – op en zijn er in het decor ook veelvuldige verwijzingen naar het mannelijke en vrouwelijke geslacht te bespeuren. De kunstenaar inspireerde zich op zijn eigen nachtmerries en wist, met de hulp van onder meer special effects artist Carlo Rambaldi die instond voor de uitwerking van de designs, de nachtelijke omzwervingen van het publiek op een briljante manier te dirigeren. Giger drong erop aan dat het schepsel in de film, in tegenstelling tot in zijn designs, geen ogen mocht hebben om diens indruk nog killer en emotielozer te maken.

• Het scheelde niets of Meryl Streep en een Duits supermodel speelden mee in ‘Alien’

Een meesterwerk uit de cinema is naar je rol vernoemd en toch blijf je onbekend voor het grote publiek: dat is wat wijlen de Nigeriaanse acteur Bolaji Badejo overkwam. Hij kroop voor Scotts film in de huid van de volwassen alien en betreurde de anonimiteit waarmee hij dat gedaan had. Ook al gaf hij later toe: ‘Het feit alleen al dat ik de rol van de alien mocht spelen, was voor mij goed genoeg.’ Bolaji, toen een student grafisch ontwerp, werd overigens in een pub gescout door één van de casting directors. Al heeft het geen haar gescheeld of Bolaji was zijn rol kwijt aan het Duitse supermodel Veruschka von Lehndorff. Hetzelfde geldt trouwens voor Sigourney Weaver, die de rol van de legendarische Ellen Ripley bijna moest afstaan aan Meryl Streep.

• Acteur Bolaji Badejo mocht niet met de rest van de cast praten

De toewijding van Bolaji werd door zijn rol zwaar op de proef gesteld: er werd hem verboden tijd door te brengen met de rest van de cast – de spanning moest zo authentiek mogelijk zijn – en omdat zijn kostuum zo zwaar was, werd er op de set een schommel voorzien waarin hij zijn pauzes kon doorbrengen.

• Op de boodschappenlijst voor ‘Alien’ stonden pasta, knikkers, condooms, goedkope kaviaar, melk, plasticine en een Rolls Royce

De assistent van H. R. Giger en Rambaldi moet indertijd grote ogen getrokken hebben toen hij hun boodschappenlijstje in handen kreeg. Pasta, knikkers, condooms, goedkope kaviaar, melk, plasticine en onderdelen van een Rolls Royce: je kan het zo gek niet bedenken of het zal wel voor één van de aliengedaantes of decors gebruikt zijn.

En hoe ironisch is het trouwens niet dat er een menselijke schedel gebruikt werd voor een luguber wezen waar de mensheid maar al te graag ver van wegblijft?