Wordt Mati Diop straks de eerste zwarte vrouw die de Gouden Palm wint?

De Frans-Senegalese Mati Diop is bekend van haar rol in Claire Denis’ 35 Shots of Rum, maar neemt nu zelf de leiding over de camera. Met haar debuut Atlantique is Mati Diop meteen de eerste zwarte vrouw die de officiële competitie in Cannes haalt.

Als de naam Mati Diop al bekend in de oren klinkt, is het allicht omdat ze de dochter is van Wasis Diop, de Senegalese muzikant die internationaal bekend én geliefd is voor zijn combinatie van traditioneel Senegalese muziek met moderne pop en jazz. Of omdat Mati Diop de nicht is van Djibil Diop Mambéty, de legendarische filmregisseur die in de jaren zeventig geschiedenis schreef in de Afrikaanse filmwereld met Touki Bouki.

Maar Diop – een Frans-Senegalese die in Parijs woont – is meer dan ‘dochter van’. Met haar filmdebuut Atlantique is ze om te beginnen al de eerste zwarte vrouw die haar filmpremière beleeft op de 72^ste editie van het filmfestival van Cannes en meteen kans maakt op de Gouden Palm. Hoewel de concurrentie niet mals is – Terrence Malick en de broers Dardenne, om er maar twee te noemen – zal Atlantique zeker van aandacht genieten met haar actuele relaas over werknemers die hun bouwplaats in Dakar verlaten om een betere toekomst tegemoet te varen op de oceaan.

Met Atlantique zet Diop echter niet haar eerste stap in de filmwereld. Zo speelde ze tien jaar geleden in 2008 al de hoofdrol in 35 Shots of Rum van Claire Denis, die vorig jaar nog het prachtige High Life uitbracht. Daarin gaf ze gestalte aan Josephine, een jonge vrouw die een hechte relatie met haar vader heeft, maar deze in gedrang brengt wanneer ze een aantrekkelijke man leert kennen. Ze kreeg er er onder meer de Lumièreprijs voor Beste Vrouwelijke Belofte voor.

Dubbele agenda

Na enkele bijrollen in de Franse langspeelfilm Un Autre Monde (Gabriel Aghion) en de korte kinderfilm Bye Bye (Edouard Deluc) werd Mati Diop in 2012 gecast voor een hoofdrol in Simon Killer, een Amerikaans drama dat werd werd genomineerd voor de Grote Juryprijs op het Sundance Filmfestival.

Acht jaar lang speelde Mati Diop sporadisch mee in films, maar op 26ste, nog vòòr 35 Shots of Rum, ontdekte ze haar interesse in wat er achter de camera gebeurt. Haar eerste kortfilm Last Night ging over lichaam en verlangen, haar tweede worp Atlantiques over Senegalese vrienden die een levensgevaarlijke boottocht maken.

Dat thema blaast ze nu nieuw leven in met Atlantique, vertelt Diop aan Indiewire: ‘In mijn kortfilm focuste ik op de mannen op zee, maar nu beklemtoon ik de levens van de vrouwen die achterblijven en wachten op de terugkeer van hun broer, geliefde of zoon.’

In het hele oeuvre van Diop keert ook telkens weer het thema van verbanning terug. ‘Mijn personages bevinden zich zelden waar ze willen zijn. Er is altijd wel iets om van te ontsnappen of om naar terug te keren. Ik praat niet alleen over verlangen, maar ook over ballingschap’, zegt de regisseuse er zelf over in Cinemascope.

Daarnaast verdiept de Frans-Senegalese regisseuse zich ook graag in identiteit. Met succes, want haar documentaire Mille Soleils (ook wel A Thousand Suns genoemd) over Touki Bouki-acteur Magaye Niang leverde haar in 2013 drie prijzen op waaronder de Grote Prijs op het Internationaal Filmfestival van Marseille. Maar prijzen betekenen niet alles, want Diop creëerde deze documentaire vooral voor zichzelf en haar familie. ‘Mille Soleils is ontstaan uit mijn vragen over het belang van cinema in onze familie en over de relatie die ik heb met Afrika. Ik ontdekte duizenden verhalen achter Touki Bouki door jarenlange conversaties met mijn vader. Daar wilde ik iets mee doen’, zegt ze in Cinemascope.

Ondertussen laat Mati Diop haar acteercarrière al drie jaar achter zich en is ze full-time regisseuse. Na lang experimenteren tijdens haar kortfilms, brengt ze nu haar typerende filmthema’s samen in haar nieuwste en eerste langspeelfilm Atlantique. Mati Diop in Indiewire: ‘In mijn kortfilm Atlantiques focuste ik op de mannen op zee, maar nu beklemtoon ik de levens van de vrouwen die achterblijven en wachten op de terugkeer van hun broer, geliefde of zoon.’