Wat je moet weten over Kenji Mizoguchi, de Heilige Geest van de Japanse cinema

Als het waar is dat Kenji Mizoguchi met Yasujiro Ozu en Akira Kurosawa de heilige drievuldigheid van de Japanse cinema vormt, dan is hij duidelijk de Heilige Geest, de minst bekende van de drie. Cinematek tracht daar verandering in te brengen.

Dat wijlen Kenji Mizoguchi (1898-1956) qua populariteit de duimen moet leggen voor zijn illustere landgenoten Ozu en Kurosawa, heeft ermee te maken dat hij geen overbekende klassieker als Tokyo Story, De zeven samurai of Rashomon op zijn naam heeft staan. Het helpt al evenmin dat een groot deel van zijn werk is verloren gegaan: van de 83 films die hij geregisseerd heeft, zijn er slechts 31 min of meer intact gebleven.

Als je het Marty vraagt

Martin Scorsese noemt Mizoguchi een van de grootste meesters ooit en schat hem even hoog in als Renoir, Ford en Murnau. De regisseur van Taxi Driver en The Wolf of Wall Street werd vooral weggeblazen door Ugetsu monogatari (1953), een visueel verbluffende spookfilm over een arme pottenbakker die tijdens een burgeroorlog vrouw en kind in de steek laat voor een mooie dame die een geest blijkt te zijn.

Stilist

Zoals alle grote regisseurs had Mizoguchi een afgelijnd idee van hoe een film eruit moest zien. Van close-ups en een snelle montage wilde hij niet weten. Zijn voorkeur ging uit naar lang aangehouden opnames, gerafinneerd camerawerk, expressief zwart-wit en een bijzonder verzorgde mise-en-scène. Die onderkoelde, antisentimentele stijl oogt nog steeds modern.

Verkochte zuster

In A Geisha (1953) vertelt Mizoguchi over een befaamde geisha die een debutante onder haar hoede neemt. In de slotscène van Sisters of the Gion (1936) vraagt geisha Omucha zich af ‘waarom ze ons zo doen afzien’. Straat der schande (1956), Mizoguchi’s laatste film, beschrijft het dagelijks leven van tot prostitutie veroordeelde vrouwen. Dat hoeft niet te verbazen als je weet dat Mizoguchi’s zus op jonge leeftijd door zijn brute, misogyne vader als geisha werd verkocht.

Vrouwen, wees onderdanig aan uw man

Wat Mizoguchi het scherpst onderscheidt van zijn tijdgenoten is een bijna obsessieve aandacht voor de noodlijdende vrouw. Onrechtstreeks had hij spijkerharde kritiek op de patriarchale samenleving die geen genade kent met vrouwen die op eender welke manier in opstand komen. Of ze nu dochter, echtgenote of prostituee zijn, zijn heldinnen worden barslecht behandeld. En toch zijn ze steevast de eersten om zich op te offeren. #Mizo.