Waarom Pixar geen sequels meer maakt: ‘Laat die verbeelding eens werken in plaats van je smartphone!’

Met Onward waagt Pixar zich voor het eerst aan een fantasyfilm, zij het dat de elfjes hier een papa hebben die boekhouder was, dat er centauren bij de politie werken en dat een queeste in een busje wordt aangevat. ‘Dat is leuker dan nog eens in Midden-Aarde ronddwalen, toch?’

In Onward willen twee elfenbroers hun gestorven vader tot leven wekken met oude tovenarij. Dat leidt tot een avontuur dat vettig knipoogt naar zowel The Goonies en The Lord of the Rings als naar het magische rollenspel Dungeons & Dragons, zij het dat de fabelwezens hier niet rondlopen in een woest, mythisch landschap maar in een suburbia waar ook elfen gamen en boodschappen doen.

De film is de eerste exponent van de nieuwe marsrichting van Pixar, eentje die behoorlijk radicaal is in een industrie die meer dan ooit zekerheid boven originaliteit lijkt te verkiezen: voorlopig komen er geen sequels meer. ‘Bij Pixar weten we al lang dat originaliteit scoort’, zegt regisseur Dan Scanlon, die eerder al Monsters University (2013) schreef en regisseerde. ‘Zo kunnen we ook andere stemmen en nieuwe cineasten aan het woord laten en nieuwe werelden verkennen.’

In jouw geval is dat een hedendaagse fantasiewereld waarin eenhoorns uit vuilnisbakken eten en magie door technologie is vervangen. Rare fantasygeek ben jij.

Dan Scanlon: (lacht) Ik was geeky op veel vlakken maar niet op die Dungeons & Dragons-achtige manier van Barley Lightfoot, de oudste elfenbroer in de film. Misschien was dat wel een voordeel. Fantasyfilms spelen zich altijd in een nobele tijd of een mooi land af. Ik wilde dat omgooien door onze tijd tot een fantasiewereld te promoveren. Is het niet veel leuker als fabelwezens tv kijken, games spelen of hun kinderen naar het voetbal moeten brengen dan dat ze nog eens in een replica van Midden-Aarde ronddwalen? En een film over kerels en rare wezens die in a galaxy far far away over hun vader praten, bestaat al. (lacht)

Niet alles in Onward is fantasie. Je hebt deze 22e Pixarfilm op het verhaal van je broer en jezelf gebaseerd.

Scanlon: Inderdaad. Net als de elfenbroers Ian en Barley heb ik mijn vader nooit gekend. Ik was één toen hij stierf, mijn broer was drie. Buiten een cassettebandje waarop hij ‘hallo’ en ’tot ziens’ zegt – iets wat ook in de film komt – heb ik eigenlijk weinig herinneringen aan hem. Als kind vroeg ik me weleens af in welke mate ik op hem leek. Net als Ian probeerde ik als zestienjarige puber te achterhalen welke adviezen mijn pa me zou geven als ik met problemen zat. Die zoektocht vormt het hart van de film.

Afgaande op de geflipte queeste van de broers Lightfoot had ‘volg geen platgetreden paden’ een van zijn tips kunnen zijn. Is dat ook je motto als cineast?

Scanlon: Ja. Bij Pixar krijg je ruimte om te experimenteren en risico’s te nemen. In Onward is de tot leven gewekte vader, doordat een toverspreuk mislukt, slechts een wandelende broek met een paar schoenen onder. Geloof me: dat krijg je niet overal verkocht. De broers hadden ook gewoon wetenschappers kunnen zijn die een machine geknutseld hebben om hun vader te reanimeren, maar dat leek ons te koud. Ik wilde humor en gevoel. Magie heeft beide.

Met de huidige technologie had je ook een realistische live-actionfilm kunnen maken met elfen die in het hedendaagse LA met hocus pocus klooien.

Scanlon: Veel filmmensen lijken obsessief elke fantasie zo realistisch mogelijk in beeld te willen brengen. Kijk maar naar al die live-actionremakes. Dat interesseert me niet. Ik wil grappige wegen verkennen om nieuwe verhalen te vertellen, niet onderzoeken hoe ik de zaken nóg echter kan laten ogen. Vandaar ook de eerder cartoonachtige look van de film. Iedereen kan realistische films maken, ik wil unieke films maken.

En animatie is daar het perfecte medium voor?

Scanlon: Dat laat je toe om emotionele verhalen aan een breed publiek te vertellen. Net omdat animatie een afstand creëert die de kijker minder voorzichtig maakt. Niemand verwacht zich aan een stevige dosis emo, niemand verwacht dat je je gaat vereenzelvigen met een kokende rat, zoals in Ratatouille, met een oude man die zijn huis met ballonnen laat wegvliegen, zoals in Up, of met twee elfen die in een rammelende camionette op zoek gaan naar een magische steen.

Het lijkt te werken. Het regent berichten over volwassen mannen die moeten janken bij Onward. Was de film voor jou ook emotioneel?

Scanlon: Omdat mijn moeder en broer de film intussen hebben gezien en ik stilaan ontdek wat de film bij anderen losmaakt, ben ik nu emotioneler dan in het begin. Zie je niet dat ik een wrak ben? (lacht) Al die verhalen die mensen me na screenings komen vertellen over hun verlies ontroeren me echt.

Daarnaast schuilt er ook een felle kritiek op onze relatie met technologie in je film.

Scanlon: We hadden helemaal geen antitechfilm voor ogen. Zonder technologie zouden onze films niet eens bestaan. Mij ging het vooral om het verdwijnen van kennis en potentieel. Wie heeft nog een toverspreuk nodig om een kamer te verlichten als je elektriciteit en gloeilampen hebt? We kunnen zoveel dat we niet door technologie mogen laten vervangen. Laat godverdomme die verbeelding eens werken in plaats van je smartphone! Kies eens niet de volgens je gps kortste route maar diegene die juist voelt! Dat vergt moed, omdat je fouten kunt maken, maar dat hoort erbij.

Was er ook moed nodig om voor het eerste een openlijk lesbisch Pixarpersonage te creëren, politieagent Specter, vertolkt door Lena Waithe?

Scanlon: Om de film zo herkenbaar mogelijk te maken hadden we een wereld nodig die even divers is als degene die we kennen. En we hebben het punt bereikt dat je in cinema niet meer om diversiteit heen kunt. Gelukkig maar. Daarom vond ik het ook belangrijk om te tonen dat er met eenoudergezinnen niets mis is. Ik heb mijn pa gemist, maar vanuit een praktisch standpunt ben ik nooit iets tekortgekomen. Bij ons was het altijd mijn ma, mijn broer en ik tegen de rest. Dat voelde fantastisch. Dus al gaat de film over twee broers die hun dode vader missen, eigenlijk is hun moeder de echte superheld.

Je hebt nog superhelden aan boord: Tom ‘Spider-Man’ Holland en Chris ‘Star-Lord’ Pratt spraken de stemmen van de elfenbroers in. Is die kruisbestuiving tussen de Disney-universums van Marvel en Pixar de toekomst?

Scanlon: (lacht) Ik heb nog geen bericht gekregen dat die fusie rond is. Nee, Tom Holland was gewoon de perfecte match voor de onhandige, wat verlegen Ian. Heb jij ooit zijn Spider-Man-films gezien? Dan weet je dat zijn gebrek aan zelfvertrouwen en zijn geklungel charmerend werkt. Dat had ik nodig!

Dan Scanlon

Geboren in 1976 in Michigan, Verenigde Staten.

Verloor zijn vader toen hij één jaar was.

Studeert aan het Columbus College of Art and Design, een kunstopleiding in Ohio waar ook Brian Fee (Cars 3) school loopt. Na hun studies werken de twee bij Disney samen aan Pocahontas II (1998) .

Vervoegt Pixar in 2001, waar hij aan films als Cars, Brave, Inside Out en Coco meewerkt. In 2013 maakt hij zijn regiedebuut met Monsters University.