‘The Invisible Life’: een meesterwerk als het ironische en noodlottige leven zelf

Met zijn prachtige familiekroniek The Invisible Life bewijst Karim Aïnouz dat melodrama zoveel meer is dan goedkope tranentrekkerij.

Een tropisch melodrama. Zo noemt Karim Aïnouz zijn bloedmooie film over Guida en Eurídice, twee onafscheidelijke zussen die elkaar begin jaren vijftig uit het oog verliezen. Deze omschrijving is niet uit de lucht gegrepen. Zoals het genre het voorschrijft, rekt de Braziliaanse cineast de grenzen van geloofwaardigheid en emoties fel op. Want nadat de wegen van de zussen zijn gescheiden – de ene begint een romance met een matroos en keert later zwanger en berooid terug, de andere moet tegen haar zin trouwen – zorgen hun ouders ervoor dat het tweetal elkaar steeds misloopt. Zelfs al wonen ze bijna bij elkaar om de hoek.

Over zo’n misère worden meestal kant-en-klare telenovela’s gedraaid. Hoe kan het dan dat dit verhaal zo doorleefd en doorwrocht voelt alsof het de Braziliaanse gender swapped-remake betreft van La meglio gioventù, de epische kroniek over twee Italiaanse broers uit 2003? Waarom lijkt dit kleinood geen afbeelding van, maar eerder het ironische en noodlottige leven zélf? Wie maakt toch al die bitterzoete gevoelens los wanneer de zoekende zussen elkaar in ware slapstickstijl op een haar na missen?

Het antwoord: Karim Aïnouz. Deze Braziliaanse regisseur van films als Madame Satã en talloze documentaires toont zich in The Invisible Life (originele titel: A vida invisível de Eurídice Gusmão) een meesterverteller die in Martha Batalha’s gelijknamige romandebuut het perfecte excuus zag om een bruisend periodeportret van Rio de Janeiro in de jaren vijftig en zestig te vervlechten met een gelaagd familiedrama dat niet enkel een blik op zusterliefde werpt, maar ook patriarchale gezinsdynamieken bestudeert. En zelfs al springt Aïnouz hiervoor vaak zonder waarschuwing jaren vooruit, dankzij zijn bijzondere gevoel voor tijd, plaats en sfeer maakt hij telkens weer een zachte landing.

Voor deze ambitieuze onderneming waarvoor hij eerder dit jaar in Cannes de Un Certain Regard-prijs won, kon hij gelukkig rekenen op de hulp van Hélène Louvart, wier kleurrijke en korrelige fotografie het gemis van de zussen extra voelbaar maakt door nu eens te bruisen van en dan weer te schuren als het leven zelf. Ook de doorleefde vertolkingen van Julia Stockler en Carol Duarte spreken tot de verbeelding. Zij belichamen misschien wel de meest complexe en menselijke personages die een melodrama bevolkten sinds Todd Haynes het soapgenre onder handen nam.