Ruimtefilm ‘Proxima’: wat als je mama naar Mars gaat?

In Proxima onderzoekt Alice Winocour of een vrouwelijke astronaut met een bezwaard moederhart wel door de ruimte kan zweven.

Ruimtetrubbels zijn in. Nadat Damien Chazelle met First Man toonde welke menselijke tol de eerste maanlanding eiste, Claire Denis een buitenaardse sekskelder bezocht in High Life en Brad Pitt met een vadercomplex worstelde in James Grays Ad Astra, breekt Alice Winocour zich in deze ruimtefilm het hoofd over het moedergevoel van vrouwelijke astronauten. Door op de relatie tussen de alleenstaande moeder Sarah (Eva Green) met haar jonge dochter in te zoomen, vraagt de Franse cineaste zich af wat afstand nog betekent in een wereld die door technologie steeds kleiner wordt.

Veel, zo blijkt. Wanneer Sarah plots opgeroepen wordt voor een bemande missie naar Mars confronteert deze unieke kans haar met de realiteit: werkt een langeafstandsrelatie met je opgroeiende kind wel als je ergens in het heelal vertoeft in het gezelschap van een mannenclub die je bestempelt als een ruimtetoerist die de ‘g’ aan ‘astronomie’ zal toevoegen? Door te schipperen tussen de privésituatie van de astronaute in spe en haar zware voorbereiding drijft de cineaste van Maryland (2015) gestaag de spanning op. Hoe gewichtloos zal Sarah tijdens haar droommissie zijn met een bezwaard moederhart?

Winocours vaste fotograaf Georges Lechaptois brengt die emotionele rollercoaster realistisch en weinig heroïsch in beeld. Adembenemende ruimte-uitzichten en bliepende cabines vol testosteron worden in Proxima verruild voor troosteloze hotels, in nevel gehulde Europese of Russische steden en grauwe trainingscentra die niet spectaculairder ogen dan een gemeentelijke sportzaal. Die sobere decors en de docu-esthetiek zetten wel Sarahs hunkering extra in de verf. Want hoe langer ze voor haar missie traint en hoe minder ze haar dochter ziet, hoe moeilijker de communicatie wordt. Ze had evengoed al op Mars kunnen zijn.

Hierdoor heeft deze ruimtefilm-op-aarde weinig gemeen met Hollywooddrama’s als The Right Stuff of Apollo 13.Proxima is eerder een metgezel van Wim Wenders’ Paris, Texas, de roadmovie die een alleenstaande vader en zijn jonge zoon volgt, met het NASA-hoofdkwartier in Houston op de achtergrond. Net als die indringende familiestudie werpt Winocour existentiële vragen op over (keuze)vrijheid, nabijheid en ouderschap, door de grenzen van het genre op te rekken en diep in de zoekende ziel van haar hoofdpersonage te kijken.