‘Monster’ van Hirokazu Kore-eda: ‘Close’, maar dan in Japan

Elke film van Hirokazu Kore-eda is een feest van fijnzinnig humanisme. Dus ook Monster, al kronkelt de Japanse Close meer dan nodig.

Hirokazu Kore-eda heeft, het is niet eerlijk, meerdere gaves. De Japanse, wonderlijk empathische scenarist-regisseur die in 2018 met Shoplifters de Gouden Palm won, kan onder meer erg goed kinderen regisseren en laat je door de ogen van kinderen kijken naar de niet altijd even zachte of kindvriendelijke wereld. Onvergetelijke voorbeelden zijn Nobody Knows over een kroostrijk gezin dat zonder ouder voortdoet en I Wish over twee broertjes die sinds de scheiding van hun ouders niet meer samenleven.

In Monster wacht hij helaas tot het derde en laatste deel om je volledig onder te dompelen in de wereld van de jonge Minato. Zoals in Rashomon – al is de klassieker van Akira Kurosawa een totaal andere film – krijgen we dezelfde turbulentie vanuit drie verschillende invalshoeken te zien. Filmmuziek van de legendarische, vorig jaar overleden Ryuichi Sakamoto lijmt de drie delen aan elkaar.

Een alleenstaande moeder onderzoekt waarom haar zoon Minato zich plots vreemd gedraagt. Wordt hij soms hard aangepakt door de nieuwe klasleraar? Hij zal toch niet zelf een pestkop zijn? Ze trekt naar de school maar botst op een paraplu-systeem en gedoe dat de ware toedracht geen millimeter dichterbij brengt. De ervaring van de leraar leert dat de brave man relatief machteloos is.

In het derde deel leven we met Minato zelf mee en voelen we zo hoe pijnlijk lelijk, ongevoelig of onwetend de door volwassenen gecontroleerde maatschappij kan zijn. Meer kunnen we niet verklappen, want Kore-eda speelt op de verrassing. De sociale film die elk moment leek te kunnen versnellen in een psychologische thriller, ontpopt plots in een Japanse versie van Close van Lukas Dhont: een intieme, warme schets van een vriendschap tussen twee jongens die niet ongestoord en onbezorgd beleefd kan worden.

Die constructie met drie invalshoeken is leerrijk maar ook wat gekunsteld en zelfs bedrieglijk. Kore-eda die per uitzondering het scenario niet zelf bedacht, draait de kijker een rad voor de ogen met een door valse aanwijzingen en foute vermoedens ontsporende zoektocht naar de waarheid. Hij stelt het eenvoudige ingewikkeld voor terwijl hij altijd heeft uitgeblonken in het omgekeerde. Parels als Still Walking of Like Father, Like Son zijn briljant in hun eenvoud en ontrafelen complexe situaties. Ook veroorlooft hij zich meer sentiment dan we van hem gewoon waren.

Lees er niet meer in dan wat nuancering. Monster mag dan zijn meesterworp niet zijn, het blijft een fijnzinnige, empathische, wijze schets van mens en samenleving. Daar is er vooralsnog geen teveel aan.