‘Mith’ van Lonnie Holley: briljante flitsen van een freak

Ooit werd hij ontvoerd door een burleskedanseres, die hem later in het circuscircuit inruilde voor een fles whisky. Of dat beweert Lonnie Holley tenminste zelf. Wat vaststaat: hij is een vreemde snuiter met een vreemd geluid.

In de politiek lijken ze steeds meer vogelvrij, maar in de kunst drukken we minderheden wél aan de borst. De outsiders en freaks, eenlingen die van aan of buiten de rand van ‘de norm’ onze blik op de maatschappij breder en kleurrijker maken en voor wie anarchie even noodzakelijk is als ademen. De Nina Simones en de Salvador Dali’s van de wereld. Vincent Van Gogh, David Lynch, Moondog, Brian Eno: nu namen met aanzien, maar ooit excentriekelingen die hun eigen regels bedachten.

Of Lonnie Holley – ’the insider’s outsider’, volgens The New York Times – in de hiërarchie van de kunsten even hoog zal opklimmen moet nog blijken. In sommige kringen heeft de man alvast de reputatie van een cultheld. Geboren in 1950, als zevende van 27 kinderen, in Birmingham, Alabama, geboorteplaats van de burgerrechtenbeweging in de VS. Slijt zijn broek op straat en in de kinderarbeid in plaats van op school. Wanneer twee nichtjes overlijden in een brand heeft de familie het geld niet voor een grafsteen. Holley, 29 op dat moment, houwt er dan maar zelf, uit zandsteen.

Het blijkt het begin van een artistieke roeping. Via sculpturen, schilderijen en installaties – gemaakt uit natuurlijke en gevonden materialen, en ooit tentoongesteld in de tuin van het Witte Huis – kwam hij ook bij de muziek terecht. MITH is zijn eerste album voor Jagjaguwar, platenstal van onder meer Sharon Van Etten en Unknown Mortal Orchestra.

Een plaat voor gewette oren, dat ondervindt men meteen bij opener I’m a Suspect, gospelambient waarin Holley in verschillende tongen kond doet van zijn verleden als verschoppeling. How Far Is Spaced Out?, in het verlengde van de kosmische jazz van Sun Ra, valt lichter op de maag, maar I Woke Up in a Fucked-Up America is georganiseerde chaos waarin melodie de speld in een hooiberg van drums en blazers is. Holley toerde zowel met Animal Collective als Bill Callahan, en Bon Iver draaide hem door de sampler op 22, A Million (2016). Soms preekt hij als Gil Scott-Heron, dan weer grolt hij als Tom Waits, en zijn vrije woordassociaties over klankcollages – check Coming Back (From The Distance Between the Spaces of Time) – brengen soms Willis Earl Beal, nog zo’n vrijwillige outsider, in herinnering.

Als instapplaat raden we het vier jaar oude Just Before Music aan, maar doorbijters vinden ook op MITH briljante flitsen van een getalenteerde freak.