‘Julie Zwijgt’ is een film als een gesmoorde schreeuw op een tenniscourt

Leonardo Van Dijls Julie zwijgt is een welgemikte ace van een debuutfilm over een jonge tennisster wier grenzen overschreden werden. Of niet?

Deed hij het, of deed hij het niet? Dat is de delicate vraag die iedereen uit Julies entourage zich nadrukkelijk stelt, behalve dan de jonge, beloftevolle tennisster zelf. Die hult zich in stilzwijgen wanneer de club plots haar ervaren coach Jeremy op non-actief zet. En dat nadat een van zijn andere minderjarige pupillen zelfmoord blijkt te hebben gepleegd. Werden er grenzen overschreden, binnen en buiten het tenniscourt? Welke precies? En waarom blijft Julie koppig zwijgen? Niemand was zo close met de gecontesteerde trainer als zij. Daarom kijken haar klasgenoten, opvoeders en ouders extra naar haar. Zou haar getuigenis de zaken kunnen uitklaren?

Nee, het is géén eenvoudig te belijnen territorium dat Leonardo Van Dijl in zijn mee door actrice Ruth Becquart geschreven debuutfilm verkent. Maar de jonge Belgische filmmaker doet het met veel maturiteit en terughoudendheid. Verwacht van Julie Zwijgt – bekroond in Cannes en de Belgische Oscarzending voor 2025 – dan ook geen schreeuwerig melodrama of makkelijke slogans. En het is al zeker geen tennisfilm waarin argumenten en sentimenten met de losse pols over en weer worden gemept.

Wat je wel krijgt, is een in zichzelf gekeerde, in vale kleuren gegoten en in strakke kaders gestanste karakterstudie van een getroebleerde tiener. Dit is een tennismatch waarin de serves en rally’s er nauwelijks toe doen, en waarin de echte strijd zich voltrekt via de subtiele blikken en onuitgesproken spanning tussen Julie en de andere spelers. En in Julies hoofd.

Dat is meteen duidelijk bij het benepen openingsshot. Nicolas Karakatsanis — België’s onvolprezen prince of darkness die ook al Rundskop en I, Tonya schoot — posteert zijn stilstaande camera aan de achterkant van een tennisbaan, terwijl Julie in en uit het frame dartelt. De film speelt herhaaldelijk in op deze spanning tussen de statische mise-en-scène en de razende beweging binnen de shots. Kwestie van een puur visuele metafoor te bezigen voor de maalstroom aan tegenstrijdige emoties die Julie onderhuids doen dampen.

Dat Van Dijl goed naar het werk van de broers Dardenne heeft gekeken, is duidelijk. En ook Élève libre van Joachim Lafosse en Girl van Lukas Dhont zijn niet veraf. Maar dat Van Dijl nooit in overdrijving of al te zelfbewust stoïcisme vervalt, heeft hij evengoed te danken aan zijn cast. De vertolking van hoofdrolspeelster Tessa Van den Broeck – een nieuwkomer met tennisachtergrond – is kwetsbaar en tegelijk eigenzinnig en zelfzeker, waardoor je Julies zoektocht naar acceptatie, identiteit en traumaverwerking haast fysiek kunt voelen.

De stilte is de uitdrukking van de waarheid, dacht de Deense denker Søren Kierkegaard. Iets wat Julie zwijgt – een film als een gesmoorde schreeuw op een tenniscourt – volmondig beaamt.