Andrew Dominiks biopic Blonde toont de opkomst en vooral de val van Marilyn Monroe. Op het (zelf)destructieve af.
‘A smart girl leaves before she is left’, sprak Marilyn Monroe ooit, en dat deed de Hollywooddiva al op haar 36e, na het slikken van een overdosis barbituraten en nog meer desillusies. Sinds haar dood in 1962 is de actrice uit Some Like It Hot, Gentlemen Prefer Blondes en Niagara dan ook het sensuele zinnebeeld van de gevallen filmgodin. Het leverde, naast eeuwige adoratie, ook de vuistdikke roman Blonde op, waarin Joyce Carol Oates Marilyns levensverhaal aanlengt met een bedwelmende scheut fictie, en die Andrew Dominik nu naar het witte doek vertaalt. Of beter: naar een tv-scherm, aangezien producent Netflix deze intens cinematografische koortsdroom over de vrouw en de mythe, Norma Jeane en Marilyn, en hoe die verstrengeld raken, niet eens een bioscooprelease gunt.
Loerde hij eerder achter het popculturele masker van moordenaar Mark Read (Chopper) en van het Wilde Westen (The Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford), dan gluurt de Australische filmmaker dit keer onder de opwaaiende rok en in de gekwetste psyche van Monroe. Lyrisch, driftig en zonder inhibitie. Hoe ze als Norma Jeane geboren wordt en hoe ontsnappen aan haar alleenstaande, psychisch labiele moeder haar enige optie blijkt. Hoe ze door de misogyne mogols van de filmbusiness wordt gemodelleerd tot seksbom, en nooit controle krijgt over dat imago. Hoe ze achter de coulissen hunkert naar de liefde van een ex-atleet (Joe DiMaggio) en een successchrijver (Henry Miller) die ze ‘daddy’ wil kunnen noemen, maar bezwijkt aan een cocktail van faam, fortuin, pillen en misbruik. Dominik laat geen facet onbelicht, nu eens in stemmig zwart-wit, dan weer in warme kodakkleuren, met shots die op bekende foto’s zijn geïnspireerd, met lyrische muziek van Nick Cave en Warren Ellis, met een energieke montage én met een liefdeloze sekscapade met JFK als oraal dieptepunt.
‘Pure exploitatie!’ fulmineerden sommige critici dan ook, vooral Amerikaanse. Maar Blonde brengt niet het heiligenleven van Sint-Marilyn, laat staan dat een kunstwerk voor de morele spiegel van zijn tijd moet worden gezet. Het is een caleidoscopische meditatie over mythevorming, over de machinerie die erachter schuilt en vooral over een gevoelige, slimme en sexy vrouw die gekooid zit.
Zoals Marilyn werd gebruikt, en zichzelf gebruikte, zo gebruikt Dominik haar verhaal en erfenis. Maar dan met zo veel visuele bravoure dat alles nog ambivalenter wordt, en nooit zonder empathie voor zijn subject annex object. Dat heeft Blonde, ondanks uitschuivers en overtolligheden, ook te danken aan de vertolking van de Cubaanse Ana de Armas. Die eigent zich Monroes platinablonde coupe, wulpse curves en onrustig tikkende hart met zoveel overgave toe dat je na twee minuten niet eens meer doorhebt dat ze amper op het tragische icoon lijkt.
Een zwierig gefilmd en deugddoend provocatief portret dat danst, walst, strompelt en struikelt over het graf van Monroe, en dat net als de mythische Marilyn alleen tot zijn volle glorie, én betekenis, kan komen op een groot scherm. Helaas.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
