Origin is een gezwollen, maar boeiende biopic over de Afro-Amerikaanse schrijfster Isabel Wilkerson en haar ideeën over klasse en kleur.
Wie écht wakker is, en tegen de stroom in voorbij slogans en sentimenten kijkt, weet al langer dat niet kleur, maar klasse voor de diepste sociale kloven zorgt. Hadden Joden immers niet dezelfde huid als de nazi’s die hen als ‘untermenschen’ beschouwden, met de Holocaust tot gevolg? Of denk aan de dalits, de ‘onaanraakbaren’ die in India door het kastensysteem al eeuwen onderaan de sociale ladder staan. Bij elke vorm van discriminatie het containerbegrip ‘racisme’ door de megafoon schreeuwen, is het woord en de systematiek erachter ontkrachten. Ja, zelfs in de VS, waar de geschiedenis van de slavernij en de focus op kleur van de Black Lives Matter-beweging voor blinde vlekken hebben gezorgd in de strijd tegen structurele ongelijkheid.
Dat is niet alleen de these die de Afro-Amerikaanse, Pulitzer prijs-winnende journaliste Isabel Wilkerson verdedigt in haar boek Caste: The Origins of Our Discontents (2020). Het is ook die van Ava DuVernays biopic waarin Wilkerson wordt vertolkt door Aunjanue Ellis-Taylor. Daarin wordt geïllustreerd hoe haar ideeën rijpen in de privésfeer, onder meer door haar relatie met haar blanke vriend (Jon Bernthal). Maar Origin laat ook het intellectuele labeur achter Wilkersons theorie aan bod komen. Dat gebeurt onder meer met flashbacks naar Duitsland anno 1933. Én naar de lynchpartijen van de Ku Klux Klan die tegelijkertijd plaatsvonden in de Deep South. Want wist u dat de nazi’s zich voor hun rassentheorie en Endlösung lieten inspireren door de Jim Crow-segregatiewetten in de VS? Bij deze.
De film opent met (nagespeelde) beelden van Trayvon Martin, de zwarte tiener die in 2012 in een witte wijk van Sanford, Florida door een latino werd neergeschoten. Omdat hij een hoodie droeg en er verdacht uitzag. ‘Racisme!’ schreeuwde half Amerika, terwijl de andere helft bij wijze van spreken de Confederatievlag hees, ook al zat Donald nog gewoon in zijn Trump Tower en Obama in het Witte Huis. Wilkerson hield daarentegen het hoofd koel en zag een tragisch incident dat minstens zozeer door klassenverschillen was ingegeven, ondanks de ideologische recuperatie ervan.
Net als Wilkinson in haar boek raakt DuVernay veel feiten, ideeën en toonaarden aan. Té veel, en bij momenten met zo veel pathetiek gebracht – Gezwollen violen! Rollende glycerinetranen! Rare accenten! – dat je de indruk hebt van een film op History Channel naar een soap te zappen. Bovendien klinken bepaalde dialogen zo uitleggerig dat je de personages passages uit Wilkersons boek hoort opzeggen. Als in een schoolopstel over discriminatie over klassen en kleuren heen. Alsof DuVernay achter de camera haar eigen ‘I have a dream’-speech aan het houden is.
Ondanks alle Amerikaanse lofzangen – vanuit de progressieve helft vooral – is Origin dan ook geen grootse cinema, laat staan brandende propaganda tegen het échte systeem dat sociale kloven instigeert: kapitalisme. Maar er zit zwier in de film, soul, begeestering en vooral genoeg ideeën om achteraf flink over te discussiëren, ja zelfs met uw veganistische nichtje dat haar info over Sanda Dia, Gaza en de klimaatopwarming exclusief op TikTok haalt. Fight the power!
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
