Ben Afflecks ‘Air’ is eerder een simpele sneaker dan een Air Jordan

In Air van Ben Affleck is niet de legendarische sporter Michael Jordan, maar basketbalgoeroe Sonny Vacarro de ster van de show.

Sonny Vacarro was er in 1984 heilig van overtuigd dat een nieuwkomer in de NBA zou uitgroeien tot een van de beste basketbalspelers aller tijden: Michael Jordan. Dus wilde hij zijn werkgever Nike aan een schoenencontract met het grote talent helpen. Dat leek een onmogelijke opdracht. Ten eerste moest hij Nike overtuigen om het volledige budget aan één basketter te besteden in plaats van aan drie. Ten tweede waren de sloffen van Adidas en Converse toen nog veel populairder. Ten derde hield Michael Jordan niet van Nike. Ten vierde zette Vacarro zijn carrière op het spel door achter de rug van Jordans manager contact op te nemen met degene die Jordans belangen het felst beschermde: zijn moeder. Air heeft kortom veel weg van een typisch Amerikaans sportdrama waarin de underdog het tegen alle verwachtingen in haalt. Alleen wordt er niet gesport, maar onderhandeld.

In de traditie van Clint Eastwood probeert steracteur-filmregisseur Ben Affleck de kijker niet te imponeren met bravourescènes, maar concentreert hij zich op het ongehaast en helder uiteenzetten van een goed verhaal. Een te verdedigen keuze die hem in 2013 de Oscar voor beste film opleverde (voor Argo). Maar dit keer overdrijft de ex-Batman soms. Zo opent hij met een ellenlange montage van jarentachtigclichés die in je oor schrééuwen dat het verhaal zich in de eighties afspeelt.

Na die eerste beelden krijgen de acteurs wél de ruimte en de dialogen om punten te scoren. Viola Davis krijgt te weinig speeltijd om topscoorder te zijn, maar valt op als mama Jordan. Omdat Vacarro bepaald geen atleet was, weten we nu hoe onaantrekkelijk hoofdrolspeler Matt Damon eruitziet met een bierbuik en de kleren van een veertiger die geen zier om stijl geeft. En Affleck zelf speelt met enige zelfspot Nike’s excentrieke opperhoofd Phil Knight.

Michael Jordan (het personage) komt dan weer nooit duidelijk in beeld. Dat mag dan wel bij het idee van de film passen – Jordan is de sportgod en alle andere stervelingen mogen blij zijn in zijn schaduw te staan –, het levert enkele klunzige scènes op. Ook het in de verf zetten van Nike’s aparte bedrijfsfilosofie, van ‘our business is change’ tot ‘break the rules’, zorgt voor nodeloos getwijfel. Is dit dan toch een ordinaire bedrijfsfilm in plaats van een opmonterende verheerlijking van ondernemerschap zoals Jerry Maguire?

Afflecks film is meer een simpele sneaker dan een Air Jordan. Maar hij zit goed. Je blijft geboeid kijken ook al weet het kleinste kind hoe het verhaal afloopt. Michael Jordan werd op Nike-schoenen de greatest of all time. En Air Jordans gaan al veertig jaar als zoete broodjes over de toonbank.