Rare jongens, die Romeinen in ‘Gladiator II’

Op sandalen in een versgestreken toga achter een opgeblonken aquilastaf lopen: vanaf volgende week is dat net iets minder raar, want dan verschijnt Gladiator II. Er zijn vele redenen waarom er zo hard wordt uitgekeken naar Ridley Scotts gerokte mannen met zwaarden.

Weet u wie het iets minder raar zal gevonden hebben dat Bart De Wever zijn zoon met een aquilastaf liet paraderen om een verkiezingsoverwinning te vieren? Ridley Scott. De 86-jarige regisseur van Blade Runner, Alien en Napoleon verdiepte zich de voorbije twee jaar nog intenser dan tevoren in de symbolen, de wilde verhalen en de geschiedenis van het Romeinse Rijk. Scott wilde namelijk met een waardige opvolger voor de dag komen voor een van zijn grootste successen: Gladiator.

Het totaalspektakel over de als slaaf verhandelde Romeinse generaal Maximus, die zich als gladiator wil wreken op Commodus, de doortrapte keizer die zijn gezin de dood injoeg, was in 2000 een gigantische bioscoophit. De film katapulteerde hoofdrolspelers Russell Crowe (Maximus) en Joaquin Phoenix (Commodus) richting sterrendom. Hij bracht 460 miljoen dollar op en won vijf van de twaalf Oscar-nominates, waaronder die voor beste film en beste acteur (Crowe). Hij hielp ongeïnspireerde sportcoaches aan de bombastische oneliner ‘What we do in life, echoes in eternity’, Maximus’ beroemd geworden laatste woorden. Ook op technisch vlak was Gladiator een hoogstandje. De film toonde hoe je met CGI een spektakel kan oppimpen. En zo zorgde hij op zijn eentje voor de onverwachte verrijzenis van het blockbustergenre dat Hollywood tot de jaren zestig had gedomineerd: het sandalenepos.

Na Gladiator volgden films als Quo Vadis?, Spartacus, Cleopatra, The Fall Of The Roman Empire en verschillende versies van Ben-Hur. Ineens hadden Brad Pitt en Diane Kruger (Troy), Gerald Butler (300), Colin Farrell en Angelina Jolie (Alexander) en Rachel Weisz (Agora) geen andere keuze dan zich ook te tooien met leren rokken, tunieken, helmen, zwaarden, kransen en sandalen, en te doen alsof Engels de lingua franca was in de Grieks-Romeinse oudheid. Het publiek hongerde naar zand, bloed, intriges en decadente uitspattingen. Dat doorzag ook de tv-wereld. Het leidde tot een heel trits series, zoals het makke Those About to Die (met Anthony Hopkins als keizer Vespasianus) en het uitmuntende Rome (Game of Thrones vóór Game of Thrones en Succession vóór Succession).

En nu maken miljoenen bioscoopgangers zich op om na een zit van twee en een half uur de duim prijzend op te steken of genadeloos naar beneden te draaien voor de tweede Gladiator. Ziehier drie redenen waarom kijkers straks zullen stormlopen voor deze sequel.

Het is al een wonder dat de film er komt

Natuurlijk was er na het grote succes van Gladiator meteen animo voor een vervolg. Maar dat was makkelijker gezegd dan gedaan. Scott, Crowe en Phoenix hadden om te beginnen meer dan genoeg leuke projecten om zich aan over te geven. En, een niet onbelangrijke kwestie voor een vervolg: quid Maximus, die op het einde, net als keizer Commodus, sneuvelt?

Aanvankelijk had Scott voor het vervolg een historisch epos voor ogen dat minder op gladiatoren focuste en meer op andere spectaculaire aspecten van het oude Rome. Maar dat zag de toenmalige studio niet zitten, en Russell Crowe nog veel minder. De Nieuw-Zeelandse bonk roerde zich stevig en dook in de Romeinse mythen en sagen op zoek naar oplossingen. Hij belde zelfs naar rockster Nick Cave, die net het scenario van de bezwerende western The Proposition had neergepend, met het verzoek een scenario voor Gladiator II te verzinnen. Cave vroeg: ‘Ging jij niet dood in Gladiator?’ waarop Crowe antwoordde: ‘Zoek dat zelf maar uit, maat.’

Cave zocht het uit. Hij bedacht dat de dode Maximus in het hiernamaals van oude goden de opdracht kon krijgen om een alsmaar populairdere, nieuwe concurrent van hen uit te schakelen: Jezus Christus. Een valstrik later is Maximus tot het eeuwige leven verdoemd en duikt hij op in de kruistochten en de Vietnamoorlog. Verrast het dat er van die film niets van in huis kwam?

Vragen over Gladiator II werden met de jaren vaste prik voor zowel Crowe als Scott. Er werden ideeën gepitcht, maar geen enkel voorstel haalde het. Alle wegen leiden naar Rome, maar kennelijk voerde geen enkele naar Gladiator II. Eén probleem loste zichzelf op: Crowe had uiteindelijk de leeftijd en de fysiek niet meer om een sexy gladiator te spelen. Hij geeft toe jaloers te zijn dat het feest nu zonder hem is doorgegaan.

Russell Crowe heeft een onverwachte opvolger

Zonder Maximus liet een vervolg zich al heel wat makkelijker bedenken. In Gladiator II blijkt dat Lucilla (Connie Nielsen), de zus van de overleden keizer Commodus, haar zoon Lucius in een wanhoopspoging naar Noord-Afrika heeft verbannen om ver van de dodelijke paleisperikelen op te groeien. Maar het gebied wordt brutaal verwoest door haar nieuwe echtgenoot, generaal Marcus Acacius, een rol voor Pedro Pascal uit The Last of Us. Die volgt met tegenzin de wrede orders van niet één verderfelijke en gruwelijk onbekwame Romeinse keizer, maar twéé: de elkaar bekampende tweelingbroers Caracalla en Geta. Dat zijn historische en gedocumenteerde figuren, alleen heeft Ridley Scott met Gladiator II nog minder ambitie dan met Napoleon om historisch correct te zijn. Sid Vicious en Johnny Rotten, Beavis en Butt-Head, en Romulus en Remus stonden meer model voor zijn Caracalla en Geta dan het historische keizerlijke broederpaar.

Voor de rest is er niet zoveel nieuws onder de zon. Lucius belandt als slaaf en gladiator in de door hem gehate metropool Rome, en zint op wraak met de hulp van een steenrijke, machtsbeluste Macrinus. De majestatische Denzel Washington moest vooral leren om gewaden te dragen en de beker in zijn handen te laten dansen tijdens geweldorgieën. Want duivels toekijken kon hij al.

De hamvraag was natuurlijk wie in Crowes sandalen zou stappen. Scott was er snel uit nadat hij de Ier Paul Mescal aan het werk had gezien in een serie die hij voor het slapengaan bekeek om tot rust te komen: Normal People. Mescal schitterde vervolgens ook in de indiehits Aftersun en All of Us Strangers. De keuze voor Mescal verbaasde velen, vooral als je weet dat ook Timothée Chalamet, Austin Butler en Miles Teller werden overwogen.

Mescal, bekend om zijn vertolking van zachtaardige personages, moest het krachthonk in om spieren te kweken. ‘Dat voelt aan als een reuzenstap in een totaal andere richting’, bekende hij in Entertainment Weekly. Aan Vanity Fair zei hij dat hij zich vooral richtte op de gevechtschoreografie en niet op ‘trainingen die je omtoveren in een sekssymbool’. ‘Ik wilde groot en sterk zijn, eruitzien als iemand die wat schade kan aanrichten als er stront aan de knikker is. Maar ik wilde niet overdrijven. Als je streeft naar dat perfecte uiterlijk zie je er volgens mij meer uit als een ondergoedmodel dan als een krijger.’ Zijn nieuwe look mocht er niet te afgeborsteld uitzien. ‘Het gaat om overleven. Naarmate de film vordert, moet je voelen dat de vele aanslagen op zijn lichaam hun tol eisen.’ Mescals oude fans kunnen op beide oren slapen. Hij is voorlopig niet van plan zich voortaan enkel op gespierde rollen te storten. We zien hem straks alvast terug als Wiliam Shakespeare in Hamnet van Chloé Zhao.

Deze keer zal er wél een neushoorn zijn

Wordt ook Gladiator II een met Oscars overladen totaalspektakel dat je om de zoveel jaar wil herbekijken? Dat zal moeten blijken. Maar je kunt er gif op innemen dat het in elk geval groots en pompeus wordt. Daar heeft de cast een grote mond over opgezet. Pedro Pascal zei in Entertainment Weekly dat de sets van Game of Thrones en The Mandalorian ‘de materialisatie van je wildste dromen zijn’, maar dat Ridley Scott daar voor deze film nog eens los overgaat. Zelfs de ervaren rot Denzel Washington spreekt over de grootste set die hij ooit gezien heeft. ‘Het is bruut, gewelddadig, leuk en escapistisch. Dat wordt genieten in de bioscoop.’

Ridley Scott wilde de sequel absoluut zelf regisseren. Hij heeft al moeten toekijken hoe regisseurs als James Cameron (Aliens) en Denis Villeneuve (Blade Runner 2049) scoorden met vervolgen op franchises die hij had uitgedacht. Wreedaardige veldslagen, intense gladiatorengevechten voor het vermaak van sadistische keizers en sensatiebeluste massa’s, duizenden zwetende figuranten en een weelde aan kostuums en decors, en allemaal moeten ze de door decadentie bedreigde megalopolis Rome verbeelden: Scott voelde zich bij het draaien van deze film als een vis in het water.

De Brit is er apetrots op dat hij in de business zit van grootse spektakelstukken. En als u zich afvraagt waar die door een gladiator bestuurde, chargerende neushoorn uit de trailer vandaan komt: Scott wilde die scène al in de eerste Gladiator, maar het was een te dure grap. Met wat hulp van computers, AI, 3D-printers en skeletbouwers bleek het nu wel mogelijk om een achtwielige, digitaal aangedreven neushoorn in plastic vlees aan zestig kilometer per uur te laten afstormen op Paul Mescal.

‘Are you not entertained?’ brulde een boze Russell Crowe destijds naar de toeschouwers die hem een andere krijger zagen onthoofden. De halfslachtige poging om de bloeddorst van de massa tijdens de gladiatorenspelen aan de kaak te stellen, en het duel tussen archetypes die het beste en het slechtste in de mens voorstellen, mogen je niet op verkeerde been zetten. Sluwe ouwe vos Scott weet goed genoeg dat hij zelf een soort gladiator is. Hij moet zien dat hij het grote publiek entertaint, of zijn rijk is uit.

Zover is het nog niet. Aan het Franse filmblad Première verklapte Scott nu al te spelen met ideeën voor een derde film. Alvast een probleem minder: deze keer zal zijn held níét sneuvelen. ‘Ik heb de lont al aangestoken. Het einde van Gladiator II doet denken aan dat van The Godfather. Michael Corleone zit opgescheept met een baan die hij niet wilde (baas der maffiabazen, nvdr.) en vraagt zich af wat hij nu moet doen. De volgende Gladiator zal dus gaan over een man die niet wil zijn waar hij is.’ Paul Mescal zet zijn fitnessabonnement beter nog niet stop.