Ragnarock-‘n-roll: ‘The Northman’ is een briesend beest van een blockbuster

Robert Eggers’ The Northman is een vlammende wraakthriller die je met brute, intens cinematografische kracht de Vikingtijd in sleurt.

‘Wraak is een schotel die best koud wordt geserveerd’, wisten de Klingons uit Star Trek al. Maar als het van Robert Eggers’ viscerale Vikingepos The Northman afhangt, voeg je daar nog best een beek bloed, heidense rituelen en dartele Walkuren aan toe. Wraakengel met dienst is Amleth, die als kind zijn vader (Ethan Hawke) vermoord ziet worden en zijn moeder (Nicole Kidman) hertrouwen met zijn oom (Claes Bang), maar dat laat de Vikingprins niet zomaar passeren.

Twee decennia nadat hij zijn geboorteturf ontvluchtte, is de dood gewaande, inmiddels flink opgepompte Amleth – Alexander Skarsgård, met een sixpack waar Conan de Barbaar jaloers op zou zijn – klaar om de rekening te vereffenen. Het is het startschot voor een jacht- en slachtpartij die ze tot in het Walhalla zullen voelen, en waarbij hij kan rekenen op Olga (Anya Taylor-Joy), een jonge, blonde lijfeigene die haar eigen motieven heeft om zich tegen diens ontblote, belachelijk gespierde bast te schurken.

Sleurde Eggers je eerder al de pseudohistorische waanzin in met de psychohorrortrips The Witch (2015) en The Lighthouse (2019), dan steekt hij in zijn derde, duurste en meest epische langspeler nog een tandje bij. Of beter: een hele derailleur. Alles aan The Northman oogt grootser, forser en brutaler, inclusief met CGI gepimpte visioenen, intens fysieke veldslagen en een roedel bekende Hollywoodkoppen, maar verwacht daarom geen Vikingvariant op 300, Gladiator of andere spektakelstukken waarin het bloed, het (homo-erotische) machismo en de klassieke topoi vlotjes passeren.

Ook nu trekt Eggers, als een cinefiele sjamaan, de immersieve en expressionistische kaart, met een wraakverhaaltje dat tot op het bot is ontbeend, maar gebracht wordt als een apocriefe variant op Beowulf. Of beter nog: als een shakespeariaanse nachtmerrie, met oud-Engels klinkende dialogen en een nog hogere body count en meer hallucinante passages dan Hamlet, de Deense prins naar wie zowel Shakespeare als Eggers hun losgeslagen held modelleerden.

Waar het, net als bij The Witch en The Lighthouse, om draait, zijn beeld, sfeer, geluid, decors en details. Om pure, fysieke cinema, quoi. Alsof je met de hoorns vooruit de Vikingmythologie wordt in gesleurd. Of tenminste toch wat Eggers daar in zijn hitsige, meer door F.W. Murnau en Andrej Tarkovski dan Ridley Scott geprikkelde fantasie van maakt. Elk hoofdstuk van Amleths wraakmissie wordt ingeleid met oud-Noorse tekens, huiscinematograaf Jarin Blaschke sculpteert de IJslandse landschappen tot aardse doemdecors, Nicole Kidman zwiert haar vlechten alle kanten op in sinistere kastelen en donkere holen, en zelfs Björk en Willem Dafoe passeren de revue. Al dan niet met ravenzwarte mascara aan.

Net als de spiermassa van Skarsgård oogt het allemaal over the top, cartoonesk en soms zelfs zedig, toch als de Vikingen hun andere primaire behoeftes willen bevredigen. Alleen brengen Eggers en zijn leger het met zoveel bloederig sérieux, gevoel voor ritme en picturaliteit dat elk shot dampt van de spanning en intensiteit. Een briesend beest van een blockbuster die, net als pa(n)tserprins Amleth, weigert gevangenen te nemen, en gelukkig maar.