Ode van Cinematek aan regisseur Michael Cimino, de koning van New Hollywood

Op 2 juli vorig jaar klopte Michael Cimino op Heaven’s Gate. Cinematek brengt hulde aan de gevierde én verguisde New Hollywood-regisseur.

Michael Cimino (°1939), die begon als grafisch ontwerper en begin jaren zeventig als scenarist aan de slag ging, regisseerde in zijn woelige carrière slechts zeven films, maar twee daarvan veranderden wel de geschiedenis van de moderne cinema. De eerste was The Deer Hunter (1978), een van de allereerste films die openlijk de Vietnamoorlog bekritiseerden. Het was zowel kritisch als commercieel een succes en kroonde Cimino in één klap tot de koning van New Hollywood. De tweede was Heaven’s Gate (1980), een epische westernballade die zo ruim over budget ging en zo zwaar flopte dat filmstudio United Artists het failliet ingedreven werd, en er meteen een einde kwam aan de creatieve vrijheid die de beeldenstormers van New Hollywood op dat moment genoten.

Voor sommigen was Cimino dan ook een gedoemd en miskend genie dat meedogenloos geslachtofferd werd op het altaar van de commercie. Voor anderen was hij een ijdele, megalomane einzelgänger die geen maat en al helemaal geen budget kon houden, en daardoor de Amerikaanse auteurscinema de nek omwrong. Maar wat je ook van hem vindt: het kleine, controversiële en hoogst onevenwichtige oeuvre dat hij naliet, is beslist het herontdekken waard.

Hoewel Cimino na het debacle van Heaven’s Gate, dat in de loop der jaren weliswaar werd gerehabiliteerd als een verkeerd begrepen meesterwerk, nooit meer in de voorste rangen verscheen, bleef hij dapper zijn eigen koers varen. Year of the Dragon (1985) was een broeierige, raciaal (of is het racistisch) getinte misdaadthriller naar een scenario van Oliver Stone, die Cimino later met Napoleon zou vergelijken. In The Sicilian (1987) portretteerde hij Salvatore Giuliano, de outlaw die probeerde om Sicilië onafhankelijk te maken van Italië. In 1990 maakte hij met Desperate Hours een remake van William Wylers gelijknamige film noir. En in 1997 was er The Sunchaser, dat uiteindelijk zijn allerlaatste film werd.

Tal van andere projecten, waaronder een biopic over Eddy Merckx, sneuvelden in development hell, maar de mythe rond zijn persoon en oeuvre bleef overeind – of hield hij zelf in stand, desnoods met allerlei uit de duim gezogen verhalen, leugens en overdrijvingen. The stuff Hollywood dreams, and nightmares, are made of.