Het startschot voor Marvels vijfde fase werd op vrijdag 17 februari gegeven met Ant-Man and the Wasp: Quantumania. Na amper een week daalde het bioscoopbezoek voor de film al met zo’n 80% in de Verenigde Staten, goed voor de grootste omzetdaling die Marvel tot nu toe heeft gezien. Zal deze trend van verzwakking zich voortzetten in Fase 5, of is er nog hoop om aan de collectieve Marvelmoeheid te ontsnappen?
Nog in 2019 sprak Martin Scorsese zich uit over hoe hij Marvelfilms onmogelijk als ‘echte cinema’ kon zien. Een gedurfde uitspraak, verkondigd in de gloriedagen van Marvel – al hun releases in 2019 tikten namelijk een omzet aan van meer dan een miljard dollar (Avengers: Endgame zelfs bijna drie miljard). Nu lijkt het tij echter gekeerd. De simpele maar gevatte (en niet onbelangrijk: meest gelikete) recensie voor Ant-Man and the Wasp: Quantumania op Letterboxd, het sociale mediakanaal voor filmfanaten, vat de afkeer van Marvels nieuwste uitgave mooi samen: ‘Het heeft me 31 films gekost, maar ik begin eindelijk te sympathiseren met Scorsese.’ Hoe is het zo ver kunnen komen?
Het ambitieuze faseplan
Het Marvel Cinematic Universe (MCU) brengt zijn films – en sinds 2021 ook series – in verschillende fases uit. De contouren van het faseplan waren bij de eerste drie nog vrij duidelijk afgebakend. Ze moesten het ritme van de stripboeken nabootsen, waarbij alle hoofdpersonages hun eigen films zouden krijgen, om uiteindelijk samen te komen in een ambitieus crossover-evenement. Dat bracht ons aan het einde van elke fase bij één van de Avengers-films. U weet wel, die razend populaire groep superhelden waar Iron Man, Captain America, Thor, Black Widow, Hawkeye en Hulk deel van uitmaken. Later werden de drie fases samengebundeld tot ‘The Infinity Saga’.
En dan kwam Fase 4 (2021-2022), de eerste van drie binnen ‘The Multiverse Saga’. Het werd er uiteindelijk één met hoogtepunten als de publiekslieveling Spider-Man: No Way Home en een geslaagde karakterintroductie met Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings, maar ook langverwachte releases die uiteindelijk weinig nieuws in hun mars hadden zoals Eternals en Thor: Love and Thunder. Om nog maar te zwijgen over de puinhoop die de nieuwe Doctor Strange tentoonstelde. Kort gezegd: er werd simpelweg meer verwacht van regietalenten Chloé Zhao (Nomadland), Taika Waititi (Jojo Rabbit) en Sam Raimi (Spider-Man trilogie).
Fase 4: het probleemkind van Marvel
Het MCU brengt al sinds 2013 series uit op verschillende netwerken. Op de Amerikaanse familiezender ABC werden Agents of S.H.I.E.L.D, Agent Carter en Inhumans uitgezonden. Wie daarentegen een Netflix-abonnement genoot kon van de Defenders-franchise genieten, waartoe onder andere Daredevil, Jessica Jones en The Punisher behoorden. Deze horde aan series werd steeds als aparte entiteit gezien. Maar dan werd het in de aankondiging van Fase 4 duidelijk dat Marvel vanaf heden ook hun series wilden betrekken in het faseplan. Deze uitbreiding, die logischerwijze samenviel met het opkomen van Disney+ (waar vanaf dan ook alle Marvel-content op te zien zou zijn), leek voor het bredere publiek toch niet voor de hand liggend.
De grote boosdoeners binnen Fase 4: de afwezigheid van enkele publiekslievelingen zoals Chris Evans’ Captain America en Robert Downey Jr.’s Iron Man, maar ook het gebrek aan focus. Ten eerste werd door het introduceren van het ‘multiversum’ de tijdlijn van alle gebeurtenissen zeer rommelig en chaotisch. Ten tweede bleek het moeilijk om een overzichtelijke blik te behouden op het geheel als fans ervoor kozen om – of het nu was omdat ze geen Disney+-account hadden, of uit pure Marvelmoeheid – zich te beperken tot het kijken van de bioscoopfilms. Die ‘ongelukkigen’ zouden ook enkele introducties van sleutelpersonages uit Fase 5 moeten missen. Ten derde: waar is de grote apotheosefilm – die bij de eerste drie fases steeds voor een afgebakende conclusie zorgde – gebleven? Alle personages blijven tot aan het bittere eind van Fase 4 hun eigen ding doen, waardoor ze – net als de Marvelproducenten – hopeloos hun weg kwijt lijken.
Lijkt trouwens ook de weg kwijt te zijn: de opbrengsten van de bioscoopfilms. Terwijl Fase 3 nog gemiddeld 1,2 miljard dollar per film binnenrijfde, was Fase 4 goed voor ‘slechts’ een gemiddelde opbrengst van 800 miljoen dollar per film. Nu zal u denken: komt dat niet gewoon door de coronacrisis? Wel, ja en nee. De verstrengeling van Disney+ en Marvel is hier vooral de zondebok. Toen Black Widow in juli 2021 in première ging, was deze film – waarschijnlijk door de aansleep van de crisis – ook meteen beschikbaar op Disney+ (zij het via ‘premier access’ – men moest er maar liefst $29.99 voor betalen). Toch zou deze stunt niet goedmaken wat de film zou hebben opgebracht met enkel een bioscooprelease, want Disney had blijkbaar nog nooit van de term ‘piraterij’ gehoord. Het is niet voor niets dat Scarlett Johansonn, de actrice die het hoofdpersonage vertolkt, Disney vervolgens heeft aangeklaagd voor deze onberekende zet. Dit debacle maakte ook duidelijk: vanaf nu zou elke nieuwe Marvel-film op Disney+ belanden nog voor ze de cinemazalen hadden verlaten.
Bakens van hoop
Als we ergens ons geld durven opzetten, is het dat James Gunn – die in 2018 nog ontslagen werd door Marvel wegens ‘het opduiken van controversiële tweets’ en in 2019 weer aangenomen door ‘fouteninzicht’ – met zijn derde installatie van Guardians of the Galaxy een einde zal maken aan de crisis. De grote charme van de Guardians is dat het ensemble zich vooral niet moeit met wat er op aarde gebeurt. Ook zonder de rest van het gigantische Marvelspinnenweb staat deze groep zijn mannetje: ze zijn ongewild sympathiek en hebben een sterke dynamiek die nooit geforceerd aanvoelt. Daarom denken we dat na de tenenkrullende She-Hulk serie, de emotioneel zwaarbeladen Avatar-ripoff Black-Panther: Wakanda Forever en de bijzonder slecht ontvangen nieuwe Ant-Man, het best wel tijd is voor deze (hopelijk) iets intelligentere film. Met andere woorden, het kan niet snel genoeg 5 mei zijn.
Ook voor Secret Invasion, de zesdelige serie die binnenkort wekelijks op Disney+ zal verschijnen, hebben we hoop. Waarom? Ten eerste: de serie werd ontwikkeld en geschreven door Kyle Bradstreet. Uit zijn eerdere schrijfkrediet op de slimme en zeer goed onthaalde hackerserie Mr. Robot (2015-2019) schatten we in dat de dialoog een pak minder huiveringwekkend zal worden dan bijvoorbeeld die in She-Hulk. Ten tweede: de cast. Samuel L. Jackson (eindelijk) in de hoofdrol als Nick Fury met aan zijn zijde enkele Marvelveteranen als Cobie Smulders, Martin Freeman en Don Cheadle. Maar vooral nieuwkomers Emilia Clarke, Oscarwinnares Olivia Colman en Christopher McDonald doen ons watertanden. Het aantal gevierde acteurs dat op heden deel uitmaakt van het MCU is een beetje uit de hand aan het lopen. Ten derde: het verhaal. Dat zal gaan over ‘The Skrulls’, het geavanceerd mensachtig reptielenras – voorgesteld aan de kijker in Captain Marvel (2019) – dat beschikt over gedaantewisselende vaardigheden. We ruiken de spannende plot twists al van ver.
Nog enkele projecten waar u zonder schaamte naar mag uitkijken: het tweede seizoen van Loki en Agatha: Coven of Chaos. Het eerste seizoen van Loki was verrassend vermakelijk – hoe kan het ook anders met charismakoningen Tom Hiddleston en Owen Wilson in de hoofdrollen. Als het tweede seizoen even avontuurlijk, divers en hersenkrakend is als het eerste, kunnen we gerust op onze beide oren slapen. Hetzelfde geldt voor de nieuwe serie over Agatha Harkness, de (prettig) gestoorde heks gespeeld door Kathryn Hahn die haar flamboyante intrede deed in de eerste Marvelreeks ooit: WandaVision. Haar sterke maar mysterieuze karakter was al goed voor een van de bekendste internetmemes uit 2021, maar nu dus ook voor een eigen spin-off.
Please Marvel, verkloot dit niet
Wie tussen 2015 en 2018 al ondergedompeld was in de wereld van Netflix heeft hoogstwaarschijnlijk wel eens wind gevangen van de Daredevil-gekte. De razend populaire serie (die reeds verhuisd is naar Disney+) draait rond de wereld van Matt Murdock (gespeeld door Charlie Cox), een blinde advocaat die met zijn ongeëvenaarde gehoor en gevechtskunsttalenten ‘s nachts ook wel eens durft ‘buitenkomen’, als u snapt wat we bedoelen. De reeks combineert het superheldengenre met sterke retoriek, adembenemende cinematografie, een innemende portie drama, filosofie en godsdienst en uiteraard ook de occasionele epische long take waarin Daredevil eigenhandig een leger aan slechteriken weet te overmeesteren. Het grote kwaad in de serie: Vincent D’Onofrio’s Kingpin. De chemie tussen de twee personages is van het niveau atoombom. Het is ook daarom dat men collectief in zak en as zat toen de serie onverwacht maar onherroepelijk gecanceld werd na zijn derde seizoen. Cox zag in ieder geval wel vijf seizoenen zitten met zijn personage, dus ja, het was een spijtige zaak.
Hoewel Cox dus dacht dat zijn dagen van ‘blind lawyer by day, vigilante by night’ achter zich lagen, maakte hij toch zijn herintrede in het MCU als Matt Murdock met een cameo in de nieuwste Spider-Man op 17 december 2021. Het publiek ging uit zijn dak. Natuurlijk blijkt Marvel meesterplanner te zijn, want op 15 december (twee dagen daarvoor) konden we in de voorlaatste aflevering van serie Hawkeye al rekenen op de terugkomst van Kingpin. En dat was allesbehalve toevallig.
Fastforward naar eind 2023: in de serie Echo worden de twee eindelijk herenigd. De vraag is alleen nog hoe, want de serie zal hoofdzakelijk draaien rond het personage Maya Lopez. Native American, doof en overigens de ‘adoptienicht’ van Kingpin. Daarna staat ook nog Daredevil: Born Again op het programma. Cox gaf al aan dat het ‘iets nieuws’ zou worden, en dus geen vervolg van de serie op Netflix. Opmerkelijk: het eerste seizoen zal 18 afleveringen krijgen. Klinkt op het eerste zicht als muziek in de oren, maar het langdradigheidsyndroom luurt om de hoek. Please Marvel, don’t fuck this up.
Twijfelgevallen
Over het tweede seizoen van animatieserie What if…? en de gloednieuwe serie Ironheart hebben we niet veel te zeggen. We verwachten er niet zo veel van. Dan kan het alleen maar meevallen, toch?
Met Thunderbolts zou het MCU in 2024 eindelijk zijn eigen antihelden-installatie krijgen zoals DC Comics dat eerder al deed met Suicide Squad (2016) en poging twee – want de eerste was, om het cru te zeggen, een shitshow – The Suicide Squad (2021). De grote kwaliteitsverbetering in de tweede film had misschien iets te maken met het aanstellen van James Gunn als regisseur, die bij Marvel reeds had bewezen dat hij goed kon omspringen met komisch getinte ensemble-casts. Toch koos Marvel voor Thunderbolts met Jake Schreier een andere regisseur. Het valt dus nog te bezien of hij het publiek kan warm maken voor een hutsepot van enkele minder belangrijke personages uit andere Marvelprojecten. Nu ja, behalve Winter Soldier dan. Die gaat al mee sinds de eerste Captain America.
Rijp voor controverse
Enkele jaren terug legden we uit hoe Captain Marvel (2019) op het randje de strijd tegen seksistische internettrollen won. Met nieuwe film The Marvels – die klaarstaat voor eind 2023 – dreigt deze strijd terug te komen. En wel drie keer zo hard. Waarom? Dit keer hebben we niet te maken met één, maar wel drie vrouwelijke ‘Captain Marvels’. Carol Danvers wordt in haar kunnen vergezeld door Kamala Khan (geïntroduceerd in Ms. Marvel) en Monica Rambeau (geïntroduceerd in WandaVision). De ene is moslima, de andere zwart. U voelt hem al aankomen. Hun slogan luidt ‘Higher. Further. Faster. Together.’ De commentaar zal waarschijnlijk nog voor de film in de zalen verschijnt ‘Woke. Woker. Wokest.’ luiden. We kunnen enkel hopen dat de drie dames ook deze keer het hoofd boven de anti-woke wateren kunnen houden.
Nog eentje die menig fanatiekeling tegen de borst zou kunnen stoten, is Captain America: New World Order. Op zich weten we weinig over de inhoud, maar toch. In eenvoudigere tijden was Steve Rogers Captain America en Sam Wilson The Falcon. Nu is Sam Wilson opeens Captain America, en Steve Rogers is met pensioen. In deze waanzin heeft nu ook Marvel zijn persoonlijke K3 toestanden gevonden. Waarom wil Marvel het heroïsche gezicht van ‘Captain America’ – dat met het emotionele afscheid van Steve Rogers aan het eind van Fase 3 mooi afgerond leek – absoluut blijven opdringen aan zijn kijker? Dat mysterie had al opgelost moeten zijn in de serie The Falcon and The Winter Soldier, waarin herhaaldelijk wordt benadrukt ‘hoe belangrijk het is dat Sam de fakkel van Steve overneemt’. En toch werd het aan het eind nog duidelijker: niemand zit te wachten op nóg een Captain America-film.
Niemand weet, niemand weet…
… wat Blade voor ons in petto heeft. Het enige wat we weten, is dat het project – dat Fase 5 zou moeten afronden eind 2024 – een reboot zal zijn van de filmserie Blade (1998-2004) die gaat over de gelijknamige vampierenjager. Dit keer wordt de rol ingevuld door Oscarlieveling Mahershala Ali (Moonlight, Green Book), maar hoe de inhoud van de film er zal uitzien en welke andere Marvelpersonages zullen opduiken, is nog een mysterie. Onze gok is dat de film het bovennatuurlijke superheldencollectief ‘Midnight Sons’ – ja, nóg een nieuwe groep superhelden – zal inleiden. Potentiële kandidaten voor het clubje: Moon Knight, Doctor Strange, Black Knight, Morbius, Scarlet Witch, Wolverine. Maar het zal allicht nog een tijd duren voor de partij samengebracht wordt. Wederom geen grote apotheose in Fase 5 dus.
Het ziet er naar uit dat het MCU niet zal afstappen van de hutsepotbenadering uit Fase 4. Het aanbod blijft wellicht opgeblazen, wat zorgt voor een gemengd goedje dat vaak een daling in productiewaarde met zich meebrengt. Dat werd al duidelijk in Ant-Man and The Wasp: Quantumania. En toch hopen we stiekem dat Fase 5 minder overbodige projecten aflevert dan de vorige.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier