Lukas Dhont maakt kans op de Gouden Palm: ‘Met dank aan mijn mama’

In de strijd om de Gouden Palm moeten David Cronenberg, James Gray en Claire Denis voorbij Lukas Dhont, boy wonder van de Vlaamse cinema. Maar het was bijna anders gelopen.

‘Het was een overweldigende rit’, zegt regisseur Lukas Dhont over de gevolgen van zijn vorige passage in Cannes. Toen, in 2018, won hij er met Girl de Caméra d’Or voor beste debuutfilm. En vervolgens reisde hij anderhalf jaar de wereld rond met zijn verhaal over een in het verkeerde lichaam geboren balletdanseres. ‘Je probeert stil te staan bij hoe de max het allemaal is, maar het overvalt je vooral een beetje. Toen Girl langzaam uitdoofde, brak het moment aan om terug te keren naar de schrijftafel. En toen volgde een klap.

‘Ik voelde me heel onzeker,’ bekent Dhont, ‘en dat was nieuw voor mij. Girl was intuïtief ontstaan. Ik wist hoe en waarom ik die film wilde maken. Maar deze keer voelde ik me als een schrijver die naar een wit blad staart. Er passeerden wel ideeën, maar ik was heel onrustig. Misschien omdat ik zoveel van mezelf verwachtte. Het moest beter en anders, maar toch niet helemaal anders. Hoe hard ik ook probeerde, ik kreeg die stem niet uitgezet. Ik pitchte ideeën die ik vervolgens niet wilde uitwerken.

‘Zoals zo vaak was de oplossing: naar mijn mama gaan. Tijdens onze lange wandelingen kwam het kantelmoment. Voor haar was het duidelijk: “Het klinkt misschien groots, maar ik wéét dat jij hier bent om die films te maken”, zei ze. Met “die films” bedoelde ze films over de zaken die mij nauw aan het hart liggen: identiteit, de genderpatronen waar ik als opgroeiende jongen mee worstelde, fragiliteit in vriendschappen. Mijn thema’s, quoi. Dat ze dat benoemde, gaf me een tweede adem.’

En daaruit volgde dan een tweede film. Het festival van Cannes heeft Close weerhouden in de officiële selectie. De film mag dus meedingen naar de Gouden Palm.

Als je eenmaal deelneemt aan een competitie, zoals Cannes, hoop je uiteraard dat je de hoofdvogel afschiet. Ik wind er geen doekjes om: ik ben heel ambitieus.

Close volgt twee dertienjarige jongens die samen opgroeien en beste vrienden zijn, tot een gebeurtenis hun vriendschap op het spel zet en de koers van hun levens wijzigt. ‘We hebben het vaak over de invloed van relaties op ons leven, maar volgens mij bepalen vriendschappen nog meer wie we zijn. Close gaat niet alleen over de kracht van vriendschap, maar ook over de kwetsbaarheid ervan. Ik heb doorheen de jaren best wat vrienden verloren, door mijn of hun handelen. Het kan verschrikkelijk pijn doen als een vriendschap die je dierbaar is plots stopt.’

En zo staat Dhont volgende week tussen David Cronenberg, de broers Dardenne en menige Gouden Palm-winnaar. Een droom die te mooi is om waar te zijn? Of denkt hij: ‘We zijn nu al zover, binnenhalen die Palm’? ‘Goede vraag. De grote emotie die me overviel toen het festival zijn selectie bekendmaakte, kwam voort uit het besef dat ik naast Kelly Reichardt, David Cronenberg of Claire Denis mag staan. Ik keek naar hun films om films te leren maken. Ik vind hun universa zeer bijzonder. Het is absurd om nu met een eigen universum naast hen te staan. Maar als je eenmaal deelneemt aan een competitie, hoop je uiteraard dat je de hoofdvogel afschiet. Dat is gewoon zo. Elke keer als je iets bereikt, wil je een trapje hoger. Ik wind er geen doekjes om: ik ben heel ambitieus. Ik push mezelf tot het uiterste om zo goed mogelijke films te maken en zo veel mogelijk mensen te raken. Als je zo’n Palme d’Or wint, willen nog meer mensen je film zien.’

Felix van Groeningen en Charlotte Vandermeersch jagen met De acht bergen eveneens op de Gouden Palm. Met Rebel haalde ook regisseursduo Adil & Bilall de officiële selectie van het festival. Dat is ongezien voor de Vlaamse cinema. Voor Dhont komt die triomf niet uit de lucht gevallen. ‘Er is een heel dorp nodig om een film groot te maken. Het begint bij de filmscholen. Vervolgens moet je de projecten met potentieel eruit kunnen pikken en steunen. De Vlaamse cinema heeft veel verschillende stemmen. Fien Troch, Bas Devos, Adil & Bilall, Felix van Groeningen en Charlotte Vandermeersch, mijn team… We hebben stuk voor stuk een specifiek, verschillend universum dat ook in het buitenland wordt gewaardeerd. De middelen zijn beperkt, maar we hebben de kans gekregen ons te ontplooien en ons ding te doen. Los van een studio die vooral geld wil verdienen. Ik heb op de filmschool met Felix gewerkt. Ik heb nog making-ofs voor hem gedraaid en zag hoe hard hij werkt. Daar plukt hij nu de vruchten van. Maar goede filmmakers volstaan niet. Je hebt op alle posten talenten nodig die met veel bezieling hard werken. En je hebt mensen nodig die je film zichtbaar maken. Het VAF en Flanders Image zijn er mee verantwoordelijk voor dat we met zoveel Vlamingen naar Cannes gaan.’

Zoals in Girl lopen Frans en Nederlands door elkaar in Close. ‘In België hebben driehonderdduizend mensen Girl in de bioscoop gezien, in Frankrijk vierhonderdduizend. Dat heeft me geraakt. Ik heb enorm veel Franse films gezien in mijn jeugd. Ik heb altijd de ambitie gehad om onderdeel te zijn van de Franse cinemacultuur. Tegelijk wil ik mijn Vlaamse roots niet verloochenen. De dertienjarigen in Close mochten volledig Nederlands- of volledig Franstalig zijn, maar het zijn twee tieners geworden die beide talen perfect beheersen. In België spreken we twee talen. Dat is een onderdeel van wie we zijn. Er was geen betere manier om deze film te maken dan als Belg.’