J. Edgar: Boeiende kijk op de pitbull van de FBI

Patriot, pitbull, closet homo en … wassen beeld: Clint Eastwood toont de vele gezichten van FBI-baas Hoover in ‘J. Edgar’. Met een hoofdrol voor Leonardo DiCaprio.

Je hebt Amerikaanse filminstituten die op hun oude dag sentimentele familiefilms in 3D maken – of niet Marty? En je hebt er die op hun nog oudere dag ambitieuze biopics maken over een van de machtigste en meest gecontesteerde figuren uit de Amerikaanse politiek. Bedankt dus Clint Eastwood, voor dit rijk geschakeerde portret van J. Edgar Hoover, de man en mythe die van 1935 tot aan zijn dood in 1972 aan het hoofd stond van de FBI en in die hoedanigheid zes presidenten zag passeren.

Als vanouds houdt Eastwood het strak en simpel met een klassieke mise-en-scène, een schaduwrijke, bij vlagen noirachtige fotografie en een scenario dat meteen ter zake komt. Zo toont Clint hoe de jonge Hoover zich tijdens de Drooglegging opwerkt tot directeur van het Federal Bureau of Investigation en hoe hij zich, desnoods met verzinsels en manipulaties, als waakhond van de natie manifesteert.

De film heeft echter ook aandacht het feit dat hij zich nooit aan de rok van zijn moeder (Judi Dench) weet te onttrekken en dat hij een verborgen leven leidt als closet homo aan de zijde van zijn naaste medewerker Clyde Tolsen (Armie Hammer).

Zoals Eastwood een complexe kijk wierp op euthanasie in Million Dollar Baby, en op geweld, racisme en zichzelf in Gran Torino, zo neemt hij deze keer Hoover, diens imago en ethos onder de loep. Was de pitbull van de FBI een cryptofascist met paranoïde trekken? Of was het een überpatriot die gebukt ging onder zijn homoseksuele verlangens?

Eastwood laat het verdict over aan de kijker, terwijl hij op de achtergrond de hele 20e-eeuwse geschiedenis van Amerika laat passeren – van de jacht op de public enemies en de Lindberghkidnapping tot aan Viëtnam en Richard Nixon.

Helaas ligt in dat laatste het pijnpunt van deze film, en dan gaat het niet over de CGI waarmee de onberispelijke retrokostuums en -decors worden aangevuld. Hoover van dienst Leonardo DiCaprio zie je in de loop van de film veertig jaar ouder worden met de hulp van zoveel make-up dat je soms naar een wassen beeld lijkt te kijken. Bovendien kan men zich de vraag stellen of DiCaprio’s Hollywoodpersona wel onder een huidmasker kan worden weggemoffeld en of Eastwood niet beter een neutraler acteur als pakweg Philip Seymour Hoffman had gecast.

Toch: ondanks de hoge Madame Tussauds-factor: een boeiende en boude kijk in de kast van de Amerikaanse politiek.

Dave Mestdach