In ‘War Pony’ vertelt Regisseuse Riley Keough nog eens echte indianenverhalen

De tijd dat John Wayne naar hartenlust Native Americans neerknalde is misschien voorbij, maar nog altijd halen hun verhalen zelden het scherm. War Pony is een oogstrelende uitzondering.

Dit verhaal begint bij Riley Keough, kleindochter van Elvis Presley en een voortreffelijke actrice met een neus voor pittige films. Na Mad Max: Fury Road kiest ze voor American Honey, waar ze op de set aan de praat raakt met twee jonge figuranten, Bill Reddy en Franklin Sioux Bob, die tot de Oglála behoren, een van de zeven historische stammen van de Lakota. Keough is onder de indruk van hun charisma, hun humor en hun indianenverhalen. Ze overtuigt haar hartsvriendin Gina Gammell om hen op te zoeken in het Pine Ridge-reservaat in South Dakota. ‘Een film was toen wel het laatste waar we aan dachten’, aldus Gammell. ‘We hebben gewoon weken met hen rondgehangen en geavonturierd. Twintigers onder elkaar. Twintigers die na een toevallige ontmoeting erg goeie vrienden worden.’

Het Belgische productiehuis Caviar was een van de weinige die ons niet onder druk zetten om het scenario aan te passen of er een bekende acteur bij te sleuren.

Geen van de vier herinnert zich wie wanneer op het idee kwam om samen een film te maken. ‘Frank en Bill zijn ongelooflijk goed in sterke verhalen waarvan je nooit weet of je ze nu moet geloven of niet. Vooral Bill vertelt de meest onwaarschijnlijke dingen zo levendig en met zo veel humor dat je aan zijn lippen hangt. Op een gegeven moment zijn we al die verhalen beginnen op te schrijven. Van het een kwam het ander.’

Een Belgisch productiehuis hielp War Pony in het zadel: Caviar, dat met Sound of Metal voor zes Oscars was genomineerd, had dankzij The Rider van Chloé Zhao al ervaring met opnames in Pine Ridge. ‘De zoektocht naar geld en partners was pijnlijk’, herinnert Gammell zich. ‘Als we al niet meteen bot vingen, werden we verzocht de film ‘herkenbaarder’ te maken met een wit personage. Caviar was een van de weinige die ons niet onder druk zetten om het scenario aan te passen of er een bekende acteur bij te sleuren.’

Uiteindelijk ging War Pony vorig jaar in wereldpremière in de Un Certain Regard-competitie van Cannes. Coregisseurs Gammell en Keough wonnen er de Caméra d’Or voor beste debuut. De film (die in mei uitkomt maar nu al het mooi weer maakt op het Mooov-festival) focust op de schelmenstreken van twee Oglála-jongens die ondanks hun zware levensomstandigheden het hoofd hoog houden. De 23-jarige Bill (Jojo Bapteise Whiting) heeft bij twee vrouwen een kind en werkt een plan uit om poedels te fokken. De twaalfjarige Matho (Ladainian Crazy Thunder) werkt zich diep in nesten wanneer hij vaders drugsvoorraad verpatst.

‘Ik raad jullie lezers ten zeerste aan om Pine Ridge eens te googelen en door de geschiedenis van het reservaat te fietsen’, zegt Gammell. ‘Wat de VS de Native Americans aandeden en aandoen, is schandalig. Generatie na generatie lopen de stamleden er dezelfde trauma’s op. Tegelijk wemelt het in het hedendaagse Pine Ridge van de intelligente, wonderlijke mensen. Er leven enkele van de grappigste, zachtste, meeste genereuze mensen die ik ooit heb ontmoet. Hun gemeenschap worstelt met veel ernstige problemen maar hun veerkracht, weerstand en spirit zijn adembenemend. Hopelijk weerspiegelt War Pony dat.’

In de film hebben Bill en Matho geen tijd om zich zorgen te maken over de teloorgang van hun cultuur of de geschiedenis van hun voorvaderen. ‘De urgentste behoeftes eerst. Eten. Een bed om in te slapen. Een verwarmde plek wanneer het ijskoud is. Die overlevingsstrijd overheerst alles. Therapie om intergenerationele of persoonlijke trauma’s te verwerken is een luxe waar ze de tijd en het geld niet voor hebben.’

Maar War Pony is geen deprimerende aanklacht. ‘Bill en Frank kijken met opvallend méér humor en relativeringsvermogen naar Pine Ridge dan de buitenwereld. We hebben ontzettend vaak hardop gelachen toen we het scenario schreven. Authenticiteit stond voorop. Dat betekent dat we niets verbloemen maar ook niets overdreven problematiseren. Ontbering is een feit in Pine Ridge maar het leven wordt er niet tot gereduceerd. Dat hebben we ook doorgetrokken in de stijl. Veel kijkers roemen de authenticiteit van de film maar we hebben nauwgezet nagedacht over elke opname, elke kadrering en elke camerabeweging. Met de acteurs was afgesproken waar ze zouden staan en hoe ze zouden bewegen. We wilden een echte speelfilm met elegante composities.’

Keough en Gammell kregen uiteraard al enkele keren de vraag of ze wel de meest aangewezen personen zijn om het verhaal van Native Americans te brengen. ‘Terecht’, zegt Gammell. ‘We hebben die vraag zelf ook gesteld én ernaar gehandeld. Zoals ik al zei, is de film organisch uit een vriendschap voortgevloeid en écht het werk van een collectief. Bill en Frank zijn geen consultants maar coscenaristen. Ze verwerkten hun levens, hun verhalen en die van hun omgeving in War Pony. Wij waren in essentie een doorgeefluik.

‘Als je bedenkt hoe afschuwelijk Native Americans in westerns werden uitgebeeld, is het des te schandaliger dat je hun reële ervaring, cultuur en geschiedenis zo zelden op het witte doek ziet’, besluit Gammell. ‘Aan goeie vertellers, acteurs en talenten is er nochtans geen gebrek. Integendeel. War Pony is echt maar een druppel in een oceaan. Het mangelt enkel aan geld, aandacht, steun en toegang. Ik hoop zo hard dat Bill en Frank voortaan veelgevraagd worden.’