Is het een vogel? Is het een vliegende schotel? Nope, Nope is een Jordan Peele. Kijk- en denkplezier gegarandeerd.
Get Out in 2017, Us in 2019. Twee films en nauwelijks vijf jaar had Jordan Peele nodig om naam te maken en een soort genre op zichzelf te worden. Een Peele herken je aan de high concept horror met zowel komische als onwezenlijke toetsen en aan de ambitie om te entertainen én scherpzinnige, maatschappijkritische vragen op te werpen. Hij is de voortrekker en het boegbeeld van black horror, maar te slim, nieuwsgierig en ambitieus om zich te laten vastpinnen op enkelvoudige thema’s of invalshoeken.
In zijn derde film verhaalt de regisseur-scenarist-producent hoe broer en zus Haywood vermoeden dat er zich een kwaadaardige vliegende schotel in de wolkenvelden boven hun paardenranch, op rijafstand van Hollywood, bevindt. Hij (Get Out-ster Daniel Kaluuya) is een man van weinig woorden, zij (revelatie Keke Palmer) een vrouw van veel woorden. Lef, daadkracht of zucht naar avontuur en roem hebben ze meer dan genoeg. Ze slaan niet op de vlucht. Geen haar op hun hoofd dat eraan denkt om er overheidsinstanties bij te halen. Ze gaan voor het ‘Oprah-shot’: het op film vastleggen van bewijs van een buitenaardse visite.
In Nope zit een flinke scheut Close Encounters of the Third Kind, de sf-klassieker van Steven Spielberg. Maar het blijft een Peele. De buurman (Steven Yeun) baat een pretpark uit dat verdrinkt in platvloerse westernclichés en cultiveert het gruwelijke einde van de sitcom waar hij als kind in acteerde. De Haywoods presenteren zich op bitsige filmsets als nazaten van de door de geschiedenis vergeten zwarte ruiter op de foto’s van filmpionier Eadweard Muybridge.
Wat het allemaal precies te beteken heeft, blijft onuitgesproken. Peele laat graag veel ruimte aan de verbeelding van de kijker. Maar de onuitgegeven zomerblockbuster snijdt thema’s aan als de spektakelindustrie, sensatiezucht of het uitwissen van de rol van minderheden in de verhalen die Amerika’s zelfbeeld of mythologie mee bepalen.
Vergaloppeert Peele zich soms in zijn ambitie of in het metaverhaal? Ja, en ook als spektakelstuk is er nog wel enige marge voor verbetering. De breedbeeldfotografie van Hoyte van Hoytema, rechterhand van Christopher Nolan, houdt je wel mee op het puntje van je stoel. Al hoef je niet op de klap op de vuurpijl te wachten. Die komt er niet.
Nope is een film die je zowel te scherp kan bekritiseren als te slap kan bewonderen, zowel kan overschatten als onderwaarderen, overanalyseren of mislezen. Jordan Peele kan wellicht nog beter. Maar er valt wél veel te zien en te bespreken.
