‘Het is alsof we met z‘n allen willen dat huurmoordenaars bestaan’: Richard Linklater over ‘Hit Man’

Het verhaal van deze Hit Man, die verdacht veel op die hunk uit Anyone but You lijkt, is echt. Zijn moorden iets minder.

Wat zouden huurmoordenaars zijn zonder de vele films die over hen werden gemaakt? Niks. Want ze ­bestaan niet. Toch niet zoals ze op het grote doek worden geprojecteerd. Denk aan Le samouraï, The Day of the Jackal, Branded to Kill, Pulp Fiction of recenter nog John Wick. Het zijn popculturele iconen uit een fantasie­wereld waarin ze deukhoeden, leren jekkers en zonnebrillen dragen en met ijzige precisie stoere oneliners en kogels afvuren.

Of hebt u ooit een film gezien over een gun for hire die wiskundeles geeft, van vogelspotten houdt en in een Honda Civic rijdt?

Dat is dan weer een ­nauwkeurige omschrijving van Gary Johnson, het weinig waarschijnlijke hoofd­personage van Richard Linklaters nieuwe film Hit Man. Maar Gary is dan ook geen echte huurmoordenaar.

Gary is een nerd die ​als geluids­technicus bijklust bij de politie van New Orleans en op zekere dag ­gevraagd wordt voor een undercover­opdracht: hij moet een huur­moordenaar spelen en de opdrachtgever zo ver krijgen dat die zichzelf de cel in praat terwijl de flikken het gesprek afluisteren. ­Alleen blijkt Gary een rastalent als mol. Met ­telkens een ­nieuwe vermomming klist hij de ene na de ­andere ­crimineel. Tot hij zijn ­zoveelste ­persona op Maddy afstuurt, een knappe jongedame die in een ­benarde thuissituatie zit, en verliefd op haar wordt.

Voor de slechte verstaanders: Hit Man is niet de zoveelste thriller over een loner die om den brode mensen afknalt en zijn hart plots sneller voelt slaan. Het is een komedie vermomd als neonoir. Of een neonoir vermomd als komedie, zo je wilt. Daarvoor ­baseerde indieregisseur Linklater (die zich met Dazed and Confused (1993), School of Rock (2003), A Scanner ­Darkly (2006), Boyhood (2014) en de Before-trilogie (1995-2013) al aan de meest diverse genres waagde) zich op een artikel over de echte Gary ­Johnson, een echte wiskundeleraar, zij het uit Houston, Texas, die echt bijkluste als fake killer.

Linklater voegt aan dat verhaal een flinke dosis humor en Hollywoodglamour toe. In de hoofdrol en ­achter Gary’s vele vermommingen ­herken je Glen Powell, die eerder al met ­Linklater werkte aan Fast Food Nation (2006), Everybody Wants Some!! (2016) en ­Apollo 10½ (2022), en wiens ster de jongste jaren de hoogte in schoot dankzij zijn eigenwijze rol naast Tom Cruise in Top Gun: Maverick en als love interest van Sydney Sweeney in de romcom Anyone but You.

‘Ik ken Glen al lang’, legt ­Linklater uit. ‘Hij was het die het idee ­doordrukte om een film te maken over Gary ­Johnson. Het bewuste artikel is van Skip Hollandsworth, een vriend van mij (die in 2011 ook al het scenario ­leverde van Linklater’s zwarte komedie Bernie, nvdr.). Ik had het al gelezen toen het in 2001 verscheen. Fantastisch stuk, maar ik dacht: dit gelooft niemand. Dit zijn feiten die de fictie zo ver te boven gaan dat niemand ze zal geloven. Tot ik me realiseerde: behalve misschien als Glen zou meedoen. Glen is zo’n ­acteur van wie je alles gelooft. Je zou de ­grootste bullshit van hem kopen. Zoals het ­totaal absurde idee om een film noir te maken over een wiskundeleraar die zich voordoet als huurmoordenaar. (lacht)

Wat is precies echt en wat is fictie in je film?

Richard Linklater: Gary was effectief een wiskundeleraar die in een ­Honda reed. Ook het romantische verhaal met Maddy is echt gebeurd. Gary zag een vrouw die verward en bang was en van haar gewelddadige man af wilde. Tot halverwege de film is alles op feiten gebaseerd, maar zodra Gary verliefd wordt op Maddy begint een film noir die wel compleet aan onze fantasie ontsproten is. Vandaar dat ik er op het einde aan toegevoegd heb dat er voor deze film niemand écht werd vermoord. Ik wilde niet in de problemen komen. (lacht)

Wat je ook veranderd hebt, is de locatie: de echte Gary woonde in jouw geboortestad Houston. De film speelt zich af in New Orleans.

Linklater: Die stad is de perfecte ­metafoor voor de film die ik wilde maken. De mensen zijn er geweldig, de straten zitten vol energie, er zijn veel toeristen, maar dat ­paradijselijke ­plaatje verhult een donkere, geweld­dadige kant. Er is een moord ­gepleegd in de straat waar we filmden, ­onze camera­man werd gecarjackt: het was… levendig. (lacht) Dat is ook hoe ik de film zag: de kern is duister en ­gevaarlijk, maar de mensen zijn warm en genereus. Je houdt van hen. Plus: het was een goed excuus om de ­muziek van Louisiana te ontdekken. Of te herontdekken, want ik was altijd al een grote fan van Dr. John.

Je hebt romantische praatfilms gemaakt, opgroeifilms, animatiefilms, komedies, donkere drama’s, nu een film noir die er geen is. Je lijkt net als Gary een man van vele vermommingen.

Linklater: Het moet zijn dat ik me snel verveel of dat ik in veel ­dingen ­geïnteresseerd ben. ­Eigenlijk is het beide.

Je wilt altijd verschillende verhalen ­vertellen met verschillende perso­nages, maar het ding is: je zit altijd met jezelf ­opgescheept. Dat is ook het thema van de film. Kun je wel aan jezelf ­ontsnappen? Het volstaat niet om een pruik op te zetten of een valse snor op te kleven. Ik heb al vaak gedacht: nu heb ik iets compleet anders gemaakt, tot ik de film na een poos terugzie en me bedenk: het zijn toch weer twee personages die de hele tijd zitten te praten. (lacht) Maar dan de ene keer met humor, de andere ­getekend, of whatever. Echt, ik zou het een compliment ­vinden mochten mensen ­zeggen: dit voelt niet als een Linklater-­film. Maar je gevoeligheden komen altijd terug, of je dat nu wil of niet. Toen ik School of Rock deed, leek dat nieuw voor mij. Een mainstream­komedie. Met kinderen. Met Jack Black. Met veel figuranten. Maar het was een spier oefenen die in feite ook al in mijn vroege films Slacker (1990) en Dazed and Confused zat.

En hoe is Hit Man een typische Linklater?

Linklater: Wel, uiteindelijk gaat de helft van de film over twee mensen die verliefd zijn en in intieme ruimtes met elkaar zitten te praten. Het speelt zich af in New Orleans, er zit ­ironie in, er doen killers en ­criminelen in mee, maar het is wéér een karakterstudie in kleine kamers. Zo ver staat dat dus niet af van de Before-films, van Tape (2001). Het is sterker dan mezelf. (grijnst)

Zoals het ook sterker is dan onszelf om in de mythe van de huurmoordenaar te geloven?

Linklater: Precies. Het is bullshit. Er zijn ­effectief ­psychopaten, roof­moordenaars en maffiosi, maar de huur­moordenaar? Die is uitgevonden in de pulp­fictie van de jaren ­veertig. In de boeken van ­Raymond Chandler en Dashiell Hammett, in de ­detectives en films noirs van toen. Het is ­alsof we een pact gesloten ­hebben in de popcultuur, dat we ­willen dat ze bestaan, ­zoals ­kinderen in de Kerstman geloven. Er is veel ­waarvan je kunt ­bewijzen dat het bullshit is – snuff­films, de ­meeste complot­theorieën… – maar de mythe van de huur­moordenaar blijft ­bestaan, wellicht ­omdat het leuker is om met die personages door het ­leven te gaan. Alsof we willen denken: better not mess with me, want ik zou je kunnen vermoorden. Of nee: ik zou je kunnen láten vermoorden, want zelf heb ik het te druk. (lacht)

Slotvraag: heb je zelf ooit iemand willen laten opruimen?

Linklater: Ik werk in de film­industrie. Ik zou elke dag wel iemand willen ­laten vermoorden. Gelukkig heb ik het te druk om er echt werk van te ­maken. (lacht)