‘Guardians of the Galaxy’-regisseur James Gunn: ‘Veel superheldenfilms zijn vervelend’

James Gunn is de nieuwe baas van DC Studios, de stal van Batman en Superman. Maar eerst rondt hij voor concurrent Marvel zijn populaire reeks Guardians of the Galaxy af.

Hoe is het mogelijk dat DC Studios zich al twee decennia laat aftroeven door Marvel en zijn eeuwig uitdijende Cinematic Universe terwijl het met Batman, Superman en Wonder Woman de beste superhelden in huis heeft? Om dat mysterie op te lossen is James Gunn samen met Peter Safran aangesteld tot CEO van DC Studios. Maar eerst lanceert hij voor de grote concurrent Guardians of the Galaxy Vol. 3, het slotstuk van zijn even aparte als amusante superheldenreeks rond een bonte bende space-outcasts, waaronder een vuilbekkende wasbeer, een groene moordenares, een wandelende boom en een Han Solo-achtige ruimtepiraat met een walkman vol hits uit onze vorige eeuw. Ondanks de grote populariteit van de franchise had Vol. 3 veel voeten in de aarde. Moederhuis Disney zette Gunn in 2018 op straat na controverse rond ongevoelige grappen op Twitter over onder meer aidspatiënten en pedofilie. Guardians-acteurs als Chris Pratt, Dave Bautista, Zoe Saldaña en Vin Diesel sprongen in de bres voor Gunn en een klein jaar later werd Gunn opnieuw in het zadel gehesen.

Superheldenfatigue bestaat echt. De oorzaak? Een tekort aan écht goede superheldenfilms.

Daags na de wereldpremière in Disneyland Parijs, pinkt hij net geen traantje weg. ‘Een leven dat niet om de Guardians draait, dat wordt wennen. Guardians of the Galaxy slorpte de laatste elf jaar van mijn leven op. Ik schat dat ik zestig procent van die tijd actief over de Guardians heb nagedacht. Tegelijk wacht me een spannend nieuw avontuur én ben ik apetrots op de manier waarop we de Guardians-trilogie hebben afgerond.’

Heb je ooit gedacht dat het niet goed zou komen met Guardians of the Galaxy Vol. 3?

James Gunn: Natuurlijk: toen ze me de laan hadden uitgestuurd. Ik had me er al bij neergelegd dat ik een totaal andere weg zou moeten inslaan.

‘Iedereen verdient een tweede kans’, zegt een van de personages in je film. Kon je die sneer niet laten?

Gunn: Nee hoor, dat zinnetje stond al in het scenario voor ik werd ontslagen.

Hoe blik je terug op alle drama en je ontslag na de controverse over de tweets?

Gunn: In het begin was het een erg pijnlijke periode. Ik vroeg me af hoe ik ooit zo stom had kunnen zijn. Maar vandaag ben ik dankbaar voor de fantastische levensles. Ik moest wakkergeschud worden. Ik was vergeten waarom ik films maakte. Ik had mijn prioriteiten niet meer op een rijtje. Ik had ook niet door hoeveel mensen mij echt graag zagen. Ik ben een harde werker en kon voor liefde en aandacht op mijn naam en faam vertrouwen. Daardoor had ik niet door dat ik omringd ben door wonderlijke mensen: mijn vriendin, die ik ondertussen mijn vrouw mag noemen, mijn ouders en mijn familie, maar ook acteurs als Chris Pratt, Dave Bautista, Karen Gillan en Pom Klementieff die voor mij in de bres sprongen. Ze bewezen niet om mij bekommerd te zijn vanwege mijn macht en status, maar om wie ik ben. Dat is een héél prettig gevoel. Ze waren er onvoorwaardelijk voor mij toen het slecht ging.

Weet je ondertussen terug waarom je films maakt?

Gunn: O, ja. Vanwege het creatieve proces. Premières en zo kunnen leuk zijn, maar voor mij gaat het om het schrijven, om verliefd worden op personages, sets bedenken en samenwerken met acteurs en specialisten. Ik geniet ervan om de machinerie zo goed mogelijk in elkaar te vijzen en zodra dat gelukt is, wil ik aan de volgende beginnen. Of de kijkers de film aan de borst drukken of niet, is hun keuze. Voor mij draait het om het creatieve proces. En ik voel me even verantwoordelijk voor een independent film van een miljoen als voor een blockbuster van 200 miljoen dollar. Ik smijt me volledig en probeer elke dollar te laten renderen.

Niet de Star-Lord van Chris Pratt, maar de pratende wasbeer Rocket is de centrale figuur van de Guardians-trilogie, zo blijkt uit je slotstuk.

Gunn: Inderdaad. Ik heb geaarzeld toen Marvel elf jaar geleden bij me aanklopte voor Guardians of the Galaxy. Ik was bang dat het nogal dwaas zou overkomen: als Bugs Bunny in het midden van de Avengers. Een van de centrale personages was een pratende wasbeer. Hoe schattig die diertjes ook zijn, hoe maak je zo’n personage geloofwaardig?

Maar tijdens de autorit naar huis drong het tot me door hoe interessant het personage is. Een kleine, onschuldige wasbeer wordt door een experiment de bittere, gemene Rocket. In het hele universum is er niemand zoals hij. Hij is het droevigste, meest eenzame mannetje in de hele wereld. Plots viel alles in zijn plooi. Ik heb van in het begin geweten waar ik met Guardiansof the Galaxy naartoe wilde en Rocket was de geheime protagonist van de serie.

Wat is er zo interessant aan een pratende wasbeer die zijn cynisme en destructiedrang niet onder controle heeft?

Gunn: Als het onze wereld aan één ding ontbreekt, dan is het compassie met mensen die anders denken, een andere visie hebben, een andere taal spreken of tot een andere cultuur of godsdienst behoren.

In de eerste film geeft Rocket enkel om zichzelf en Groot. In de tweede geeft hij met wat tegenstribbelen ook om zijn vrienden. Nooit zie je hem iets altruïstisch doen. De bescherming van het universum kan hem gestolen worden. Volume drie toont waar zijn isolement vandaan komt én hoe hij ontdooit en empathischer wordt. Dat is voor mij het hart van de Guardians-trilogie. Outcasts zouden na traumatiserende, negatieve levenservaringen in hun schulp kunnen kruipen en zich van iedereen afsluiten, maar ze vinden elkaar en bloeien open.

Valt het doek nu? Of is er voor Guardians of the Galaxy een toekomst zonder James Gunn?

Gunn: Kevin Feige (Marvel-baas, nvdr.) is mijn buddy. Als hij in nesten komt, sta ik voor hem klaar. Maar voor de rest ben ik hierna helemaal klaar met Marvel. Voortaan concentreer ik mij volledig op mijn werk voor DC. Kevin en ik hebben de toekomst van de personages wel nog besproken. Tenzij er nog iets drastisch verandert, zie je de Guardians nooit meer terug in de vertrouwde samenstelling. Om uiteenlopende redenen komen sommige personages niet meer terug.

De term superheldenfatigue wint alsmaar aan populariteit. Kan je je daarin vinden?

Gunn: Ja, want superheldenfatigue bestaat echt. Ik geloof alleen dat het veroorzaakt wordt door een tekort aan écht goede superheldenfilms. Te veel superheldenfilms zijn niet veel meer dan wat spektakel met ‘een’ superheld waarvan de leken nog nooit hebben gehoord. Dat is nefast. Je moet voorrang geven aan een goed verhaal met boeiende personages. Ik had bijvoorbeeld geen zin in nog een film waarin de Guardians ‘het universum van de ondergang moeten redden’. Iedereen weet heel goed dat dat universum heus niet ten onder gaat. In geen enkele superheldenfilm is dat zo. Het wordt pas leuk als je niet weet hoe het zal aflopen.

Dus de kritiek op superheldenfilms is terecht?

Gunn: Veel superheldenfilms zijn vervelend. Dat ga ik niet tegenspreken. Maar de stelling dat superheldenfilms geen cinema kunnen zijn, is belachelijk. Het slaat nergens op om een volledig genre af te serveren. Cinema heeft een rijke traditie van genres. Er zijn zowel fantastische westerns en gangsterfilms gemaakt als minder goede. Hetzelfde geldt voor superheldenfilms.

Zijn Marvel en DC wel zo’n grote concurrenten als men denkt, of zitten ze in hetzelfde schuitje?

Gunn: Iets daar tussenin? Ik ben nogal competitief, dus toen ik voor Marvel werkte, juichte ik telkens een DC-film onder de slechte recensies werd bedolven. Marvel-bazen Kevin Feige en Louis D’Esposito waren het daar niet mee eens. Slechte superheldenfilms zijn voor niemand goed: het straalt negatief af op het genre. Slechte films houden mensen weg uit de bioscopen. Hoe meer goede films er uitkomen, hoe meer mensen goesting hebben om naar de bioscoop te gaan. Dus vandaag zeg ik, ongeacht mijn werkgever en met veel overtuiging: leve goeie DC-films én goeie Marvel-films.

Met humor en popmuziek mocht Guardians of the Galaxy in de eerste plaats plezant zijn. Zien we straks in Superman: Legacy een Superman die op rockmuziek danst?

Gunn: Nee. Mijn volgende film wordt iets totaal anders.

Je kreeg een haatcampagne over je heen nadat uitlekte dat sommige vertrouwde acteurs uit het DC-universum niet zullen terugkeren. Hoe ga je om met boze fans?

Gunn: Ik probeer me niet te laten vangen, maar soms kan ik het niet laten en reageer ik toch. (lacht) Er lopen nu eenmaal heel wat boze mensen op aarde rond. Mensen die je op het internet aanvallen zijn zoals piranha’s. Ze willen je met huid en haar oppeuzelen, maar je mag vooral de fout niet maken te denken dat ze de enige vissen zijn. Ze zijn juist de uitzondering. (lacht) Er zullen altijd haters zijn, daar is helaas niet veel aan te doen.

Wat met de kritiek op het inhuren van je broer Sean Gunn?

Gunn: Dat vind ik belachelijk. Mijn broer acteerde zeven jaar lang in de tv-serie Gilmore Girls en verdiende toen een pak meer dan ik. We maken al samen films sinds mijn elfde. Met uitzondering van Chukwudi Iwuji, die de High Evolutionary speelt, vind ik mijn broer de beste acteur met wie ik al samenwerkte. We kennen elkaar door en door. Ik kan hem alles vragen. Ik werd ook van nepotisme beschuldigd omdat ik met Steve Agee samenwerkte. Hij is inderdaad een goede vriend. Maar hij is ook een van de grappigste mensen die ik ken. Chris Pratt is een van mijn beste vrienden. Hij was op mijn trouwfeest aanwezig. Dat we elkaar alles kunnen zeggen, vergemakkelijkt het creatieve proces enorm. Iedereen die films maakt, wéét dat.