In The Juniper Tree probeert een piepjonge Björk met magische visioenen te overleven in het barre IJsland. De Japanse artiest Midori Hirano componeerde er voor Videodroom minimalistische muziek bij, die de sfeer van de film mooi vatte.
Toen de cineast Nietzchka Keene in de jaren ’80 door de IJslandse bergen liep, kreeg ze een ingeving. Deze omgeving zou het perfecte decor zijn voor een verfilming van een sprookje dat ze als kind voorgelezen kreeg: De Jeneverbesboom. Oorspronkelijk verscheen dit verhaal in Kinder- und Hausmärchen van de Gebroeders Grimm. In dit sprookje bidt een koppel elke dag om een zoon te krijgen. Wanneer de vrouw inderdaad zwanger wordt, valt ze ook ziek. Ze vraagt haar man om haar onder de jeneverbesboom te begraven als ze aan de ziekte bezwijkt. Wanneer ze enkele maanden later bevalt van een zoon, sterft ze van geluk, en haar man komt zijn belofte na. Later hertrouwt die man, maar zijn nieuwe vrouw heeft een hekel aan haar nieuwe stiefzoon. Uiteindelijk kent die animositeit dramatische gevolgen.
Keene vertelt het sprookje, dat nogal expliciet misogyne ondertonen heeft, weliswaar vanuit een ander perspectief. In haar film The Juniper Tree staan twee zussen centraal. De ene is Katla de boze stiefmoeder uit het origineel, de andere haar jongere zus Margit, gespeeld door een 21-jongere Björk – toen nog zo onbekend dat haar achternaam nog in de aftiteling vernoemd moest worden. Ook Katla en Margit zijn hun moeder verloren, omdat ze op verdenking van hekserij verbrand werd. Bovendien heeft Katla zelf ook visioenen, die ze uit angst probeert af te blokken. Om gewoon onderdak te vinden in het barre IJsland van de late Middeleeuwen, trouwt Katla met Johann. Diens zoon Jonas heeft echter een hekel aan Katla, die hij van hekserij beschuldigt. In de vertelling van Keene zijn de twee zussen tragische figuren, die vanwege hun gender geen eerlijke kans in de samenleving krijgen – voor zover je van een samenleving kan spreken in een IJslands berghutje.
Pulserende synthesizers
The Juniper Tree is een film die vrij mystiek aanvoelt. De IJslandse bergen zien er imposant uit, zeker omdat ze in Bergmanesk zwart-wit gefilmd worden. Daarnaast worden er in de film constant metaforische volksverhalen verteld over mensen die als vogels geboren worden, vogels die als mensen geboren worden, en alles ertussenin. Voeg daarnaast nog een flinke scheut magie en visioenen toe, en je hebt een raadselachtige film in je handen.
De Japanse muzikant Midori Hirano werd uitgenodigd om die sfeer in een nieuwe soundtrack te vatten. Daarbij maakte ze gebruik van zowel een akoestische piano als een elektronische synthesizer. Die laatste werd het vaakst gebruikt, en zette de mysterieuze sfeer van het onherbergzame IJsland in de verf. Vanaf de openingsscène zagen de bergen er vervaarlijk uit, maar dankzij de minimalistische, pulserende tonen van Hirano kregen ze ook iets uitnodigend. Alsof je niet kon wachten om te ontdekken welke geheime er zich in de diepste dalen afspeelden. Ook alle momenten waarop er iets magisch gebeurde of waarop de jonge Björk een visioen van haar overleden moeder zag, kregen op deze manier een bijzonder sfeertje.
Spaarzame piano
De mooiste momenten waren echter die waarop Hirano zich naar haar akoestische piano draaide. Veel noten had de Japanse niet nodig om de melancholie van de triestigste momenten nog tastbaarder te maken. Hoe wijds de Scandinavische vlaktes in beeld gebracht werden, zo kleinschalig en intiem werden de hardste emoties verklankt.
Midori Hirano zette haar nieuwe soundtrack eerder spaarzaam in. Bij The Juniper Tree was dat echter een slimme keuze. Het is een film die slechts enkele keren in zijn kaarten laat kijken en met mondjesmaat laat zien waarover het verhaal echt gaat. Dat ritme imiteerde Hirano met haar piano en synthesizer, om de momenten waarop wél muziek klonk harder te doen aankomen. Net zoals elke ontmoeting met een medemens als een klein wonder voelt wanneer je eenzaam door de woeste natuur wandelt.