Film Fest Gent-dagboek, dag 11: biopics over operazangeressen en nijlpaarden

Seks, opera en nijlpaarden: mijn voorlaatste dag op Film Fest Gent had het allemaal!

Doordat het Videodroomconcert rond Good Time van de gebroeders Safdie last minute geannuleerd werd, was mijn voorlaatste filmfestivaldag iets rustiger dan gepland. Slechts vier films op één dag!

Pablo Larraín doet niets liever dan de officieuze levensverhalen van historische figuren vertellen. In El Conde veranderde hij de Chileense dictator Pinochet bijvoorbeeld in het verhaal. Zijn favoriete trucje is echter om iconische dames in te zetten als symbool voor de onderdrukking die vrouwen ervaren. Hij deed het in Jackie, hij deed het in Spencer, en hij doet het opnieuw in Maria. Angelina Jolie kruipt in de huid van de legendarische operazangeres Maria Callas. We zien de diva op het einde van haar leven. Ze heeft al meer dan vier jaar niet meer opgetreden, haar stem begeeft het wegens ziekte, en door een verslaving aan medicatie begint ze waanbeelden te zien. Vanuit deze situatie blikt ze terug op haar leven, waardoor de kijker ziet hoe La Callas altijd al een gevangene van haar omgeving en haar talent is geweest. Nu is ze op een punt gekomen waarop ze eindelijk probeert om vrijheid voor zichzelf op te eisen.

Mijn kennis over Maria Callas is beperkt. Mocht ik in De Slimste Mens zitten en Erik Van Looy vraagt me wat ik over haar weet, raak ik niet veel verder dan het trefwoord ‘operazangeres’. Ik heb dus geen idee wat er wel en niet klopt aan de inhoud van deze film. Wat ik wel weet, is dat Larraín een krachtige ode aan de veerkracht van Callas heeft gebracht. Ze gedraagt zich als een diva, maar wel een zelfbewuste diva met zin voor ironie, waardoor je alleen maar sympathie kan hebben voor Jolies vertolking. Daarnaast is heel de film ingekleurd met een soort bruingele filter, waardoor de film er tegelijk mooi en treurig uitziet. Alsof je in een oud fotoboek naar afbladderende foto’s van vergane glorie zit te kijken. Zowel de verloedering als de triomf worden geëerd.

Ook de volgende film had iets weg van een biopic. Weliswaar niet over een mens. Pepe is een nijlpaard wiens ouders vanuit Afrika geïmporteerd werden naar Colombia door de drugsbaron Pablo Escobar. We krijgen te zien hoe Pepe in een land belandt waar hij nooit thuis hoorde, hoe hij in gevangenschap opgroeit en hoe hij uiteindelijk in een rivier belandt, waar de plaatselijke bevolking niet weet wat hen overkomt. Langzaam maar zeker verschuift de focus van Pepe zelf naar de vele zaken die mis lopen in de Colombiaanse samenleving, al dan niet dankzij inmenging van koloniale invloeden.

Er zijn veel interessante aspecten aan Pepe. De invalshoek is interessant, er worden regelmatig mooie beelden geschoten en uiteindelijk heeft de film ook een belangrijke boodschap te vertellen. Alleen zit het tempo van de film scheef. Sommige secties duren veel te lang, en het ritme van de film blijft maar stotteren. Wat strakkere montage en een speelduur van anderhalf in plaats van twee uur hadden van deze curiositeit een nog sterkere film kunnen maken. Nijlpaarden zien er log uit maar kunnen eigenlijk razendsnel lopen, en Pepe had beter een voorbeeld genomen aan dat tempo.

Biografie was eveneens een belangrijk onderwerp van de volgende film. Autobiografie, in dit geval. Sebastian gaat over Max, een aspirerend auteur die vooraleer zijn debuutroman verschijnt de touwtjes aaneenknoopt door literaire recensies te schrijven en door aan sekswerk te doen. Al doet hij dat laatste vooral als research. In zijn debuut vertelt hij namelijk over alle escapades van ene Sebastian, een jonge sekswerker die vooral met oudere mannen werkt. Via het alter ego van Sebastian hoopt Max zijn identiteit als sekswerker van de rest van zijn leven af te schermen. Je kan vast al raden hoe goed dat lukt.

Volgens Max’ uitgevers is hij een boek aan het schrijven dat sekswerk vanuit een nieuw licht bekijkt. Dan is hij waarschijnlijk een boeiender verhaal aan het schrijven dan dat van de film, want Sebastian zit eerder cliché in elkaar. In het begin slaagt de sekswerker erin om seks als een puur fysieke handeling te zien, maar dan krijgt hij gevoelens voor een klant. Ondertussen wordt het ook steeds moeilijker om zijn identiteit geheim te houden voor zijn omgeving. Ook de vragen rond auteurschap en wie wat mag schrijven zijn al eerder en interessanter uitgewerkt. Niets dat we nooit eerder gezien hebben, niets dat lang zal blijven hangen.

De film waarmee ik de dag afrondde had niets met biografie te maken, maar alles met taal. In A Traveler’s Needs van de Koreaanse cineast Hong Sang-soo maken we kennis met Iris (Isabelle Huppert), een Franse vrouw die in Zuid-Korea verblijft. Om haar huur te betalen geeft ze Franse lessen, al maakt ze gebruik van eerder onconventionele technieken. Handboeken gebruikt ze niet, ze gaat gewoon in gesprek met haar leerlingen om hun diepste emoties bloot te leggen. Hun uitspraken neemt ze op en laat ze haar studenten constant op cassette luisteren, omdat ‘zinnen die je emotioneel raken je op den duur een taal meester laten maken’. Gaandeweg ontdekken we dat niet alles in Iris’ leven loopt zoals ze zou willen omdat de communicatie met haar huisgenoot mank loopt, wat niet per se aan taalverschillen is te wijten.

Het hele oeuvre van Hong Sang-soo valt te classificeren als ‘praatfilm’, een genre waarover ik in deze Film Fest-dagboeken al meermaals heb uitgelegd dat ik er niet van houd. Toch kon A Traveler’s Needs me bekoren. Ten eerste omdat Sang-soo zich in deze film aan een wat lichtere toon waagt, waardoor het geheel luchtig en relaxerend bleef. Zodanig relaxerend dat ik zelfs eventjes tegen de slaap moest vechten, maar dat is een ander verhaal. Daarnaast speelt hij een spel met taalbarrières waarvoor film wel degelijk een geschikt medium was.

Ten slotte zorgde A Traveler’s Needs voor mijn meest bevreemdende ervaring van het filmfestival. De film was luchtig en deed soms gniffelen, maar sommige mensen zaten om de twee zinnen te bulderlachen alsof ze een hilarische komedie zagen. Ik had het gevoel dat de helft op een compleet andere film reageerde dan degene die ik aan het zien was. Best toepasselijk voor een film die over communicatieproblemen gaat.