Film Fest Gent-dagboek, dag 1: alweer een film waarin Cillian Murphy depressief rondloopt

Ook de eerste afgehakte penis van het filmfestival is al een feit!

Midden oktober staat al een paar jaar op rij geblokkeerd in mijn agenda. Tijdens Film Fest Gent zie ik twee weken lang gemiddeld zo’n vier films per dag. Het weinige zonlicht dat deze herfstmaand te bieden heeft, krijg ik niet te zien omdat ik constant in de bioscoop zit. Met plezier zet ik mijn wekker om tegen negen uur al een eerste film voorgeschoteld te krijgen. Via dit filmdagboek neem ik je graag mee in al het moois en lelijks te zien krijg, en ook in mijn mentale aftakeling na het zien van zoveel cinema op zo’n korte tijd.

Voor mij begon het filmfestival met Small Things Like These, Tim Mielants’ verfilming van Claire Keegans gelijknamige roman. Het verhaal volgt Bill Furlong (gespeeld door Cillian Murphy), een kolenman die onder andere aan het lokale klooster verkoopt. Hier krijgt hij de meisjes te zien die als straf naar het klooster worden gestuurd en in erbarmelijke omstandigheden dwangarbeid moeten uitvoeren. Deze schrijnende taferelen doen Furlong terugdenken aan zijn jong overleden moeder. Als ongetrouwde vrouw werd zij ook geschuwd door de gemeenschap, en als haar werkgeefster niet zo goedhartig was geweest had ze wellicht hetzelfde lot gekend als de arbeidsters in het klooster. Voor Furlong is het geen vrolijke Kerst, want hij loopt constant melancholisch rond, zich afvragend of hij iets aan de situatie kan doen.

Op het einde wordt Small Things Like These opgedragen aan alle jonge vrouwen die vorige eeuw naar zo’n klooster gestuurd werden. Jammer genoeg lijkt de film verder niet echt rond hen te draaien, maar dienen ze vooral als trigger om Cillian Murphy alweer een hele lang depressief rond te laten lopen. Small Things Like These bestaat vooral uit shots van mensen die bedrukt door ramen staren en shots van Murphy die zijn jeugdtrauma’s herleeft, terwijl er in het klooster zelf veel interessantere verhalen te rapen waren. Allemaal kundig geregisseerd, maar verder nogal gewoontjes.

Dat laatste kon ik gelukkig niet zeggen van de tweede film die ik zag. Nochtans is ook het verhaal van L’Amour Ouf niet bijzonder origineel. We volgen twee jonge mensen die hun plaats in de maatschappij niet echt vinden. Hij is een jongen met agressieproblemen die uiteindelijk in de criminaliteit belandt, zij is een meisje dat zich door niemand echt begrepen voelt. Tegen alle verwachtingen in bloeit er een romance tussen de twee die voor niemand echt gezond is, maar die de tortelduifjes wel emoties doet voelen die ze nog nooit ervaren hebben.

Deze film van Gilles Lellouche moet het niet zozeer van het schrijfwerk, maar van de uitvoering hebben. L’Amour Ouf is een energieke ode aan het soort liefde dat je maar één keer in je leven ervaart. Die brandt zo vurig dat de vlam van deze film drie uur lang amper aan kracht verliest, met dank aan romantisch kleurengebruik, kinetisch camerawerk en een nostalgische soundtrack. Style over substance is gewoon een geldige aanpak wanneer je ongrijpbare gevoelens in beeld probeert te vatten.

Meteen daarna volgde nog een opvallende Franse film. Les Femmes au Balcon vertelt het verhaal van een schrijfster, een actrice en een camgirl die een appartement delen. Op een avond worden de vriendinnen uitgenodigd om een drankje te drinken bij hun knappe overbuur. De avond loopt uit de hand, en ’s ochtends worden de vrouwen wakker met een kater, bloedvlekken op hun kleuren en een lijk dat ze moeten verbergen. Wat volgt is een verwilderende film die langs verschillende genres surft, van comedy naar horror. Een van de vriendinnen ziet letterlijk spoken, een andere houdt satanische camsessies. Oh ja, en de eerste afgehakte penis van Film Fest Gent 2024 is ook al een feit.

Terwijl Les Femmes au Balcon zich ontrafelde heb ik me geen moment verveeld, maar was ik wel lange tijd niet zeker waar dit nu precies heen ging. Achteraf gezien is het daarentegen heel duidelijk waar de film nu precies over ging: het onrecht dat mannen vrouwen aan doen. Smeerlappen die vrouwen drogeren en aanranden, echtgenoten die denken elk aspect van het leven van hun vrouw te mogen domineren,… allemaal worden ze naar de slachtbank gevoerd.

In zekere zin ging de vierde en laatste film van de dag over hetzelfde thema. Al kost het de personages heel wat moeite om daar achter te komen. Zoals de titel al doet vermoeden, gaat het titelpersonage van Julie Zwijgt gebukt onder iets waarover ze niet praat. Daar spoort haar omgeving haar nochtans toe aan, nadat haar vaste tennistrainer Jeremy geschorst wordt. Aline, een vroegere belofte van de tennisclub, is immers uit het leven gestapt, en er wordt sterk gesuggereerd dat Jeremy onkuise dingen heeft gedaan die mede deze tragedie hebben veroorzaakt. Iedereen weet dat ook Julie een speciale band had met Jeremy, iedereen ziet dat ze ergens mee zit, maar haar lippen blijven dichtgeklemd.

Eerlijk gezegd ben ik deze film vooral uit professionele overwegingen gaan zien, niet omdat ik er zelf bijzonder veel zin in had. Ik verwachtte me aan het soort miserabele, Belgische cinema zoals we die al zo vaak gezien hebben. Het was dan ook geen verrassing toen de namen van de gebroeders Dardenne in de credits opdoken.

Maar ik moet toegeven: ondanks dat Julie Zwijgt exact het soort film was dat ik verwachtte, vond ik het toch verrassend goed. Het verhaal toont mooi aan hoe slachtoffers van misbruik hun verhaal niet durven doen. Uit angst om niet geloofd te worden door hun omgeving, maar ook uit schaamte of omdat ze zelf niet geloven wat hen is overkomen. Met zijn debuutfilm toont Leonardo Van Dijl aan dat hij over de juiste beeldtaal beschikt om dit soort verhalen op subtiele en daardoor indringende wijze te vertellen. Les Femmes au Balcon vond ik persoonlijk leuker omdat die absurdisch-surrealistische stijl me beter ligt, maar ook ik kan de kwaliteiten van Julie Zwijgt niet ontkennen.

En zo beëindigde ik mijn eerste dag van Film Fest Gent meteen met een knoop in mijn maag. Blij om hier weer rond te lopen!