Op zijn voorlaatste dag van Film Fest Gent amuseerde onze verslaggever zich met de satirische documentaire Fiume o Morte en met Willem Dafoe als hotelmanager in The Souffleur. Over Urchin, het regiedebuut Harris Dickinson, was hij iets minder enthousiast.
Je weet dat Film Fest Gent er bijna op zit wanneer je de persvoorstelling van de officiële slotfilm te zien krijgt. Op vrijdagochtend zakte ik af naar Kinepolis voor Urchin, het regiedebuut van acteur Harris Dickinson. Daarmee pikte ik de thematische draad op waar ik die gisterenavond liet vallen. Net als Radu Judes Kontinental ’25 klaagt ook Urchin de daklozencrisis aan, zij het vanuit een ander perspectief. Jude stak de draak met de hogere middenklasse die haar oogkleppen opzet, Dickinson kijkt door de ogen van de dakloze zelf. Zo maken we kennis met Mike, die na een hardhandige diefstal acht maanden in de cel verdwijnt. Wanneer hij weer vrij komt, probeert hij zijn leven weer op de rails te krijgen. Al is dat nog niet zo makkelijk wanneer niemand hem een baan wil aanbieden, hij een verblijfplaats krijgt voor slechts zes weken en het spook van zijn drugsverslaving om elke hoek loert.
Urchin is het soort film waarin je het hoofdpersonage het beste wenst, maar vanaf het begin al weet dat de realiteit anders is. Hoewel je Mike constant foute beslissingen ziet maken, hoop je dat hij er toch het beste van maakt. Daarmee belandt Urchin in een lange rij titels waarin je een tragisch personage ten onder ziet gaat. Tegelijk ondergraaft Dickinson daarmee de boodschap van zijn film een beetje. Af en toe wordt er wel gewezen op de systematische problemen die het moeilijk maken voor daklozen om weer in de maatschappij mee te draaien, maar Urchin lijkt vooral op persoonlijke gebreken gewezen. Daarnaast worden er af en toe mooie beelden geschoten en klonk de elektronische soundtrack fris, maar voelde Urchin verder soms nogal banaal. De daklozencrisis verdient een urgentere film.
Ook de volgende film draaide rond iemand die zijn dak boven zijn hoofd dreigde te verliezen. In The Souffleur vertolkt Willem Dafoe de hotelmanager Lucius Glantz. Hij is verantwoordelijk voor het Intercontinental, een hyperprestigieus hotel in Wenen. Er hangt een lange geschiedenis aan het gebouw verbonden, maar dat weerhield de eigenaar er niet van het door te verkopen aan een Argentijn die het helemaal wil plat gooien om er iets compleet nieuws uit de grond te stampen. Glantz zet de tegenaanval in om de verkoop, of op z’n minst de sloop, te dwarsbomen, maar na een tijdje blijkt hij helemaal alleen te vechten.
The Souffleur is een film die je op verschillende manieren kan lezen. Sommigen vind Lucius Glantz ongetwijfeld een oude, conservatieve zaag die weigert te aanvaarden dat zijn glorietijd voorbij is. Tegelijk maakt de film legitieme punten over hoe alles moet wijken voor het grote geld, hoeveel waarde en geschiedenis er ook aan verbonden is. Of op z’n minst toont The Souffleur hoe de tijd voortschrijdt en alles kapotmaakt, of we het nu willen of niet. De afstandelijke stijl waarin de film wordt gepresenteerd zorgt soms voor ongemakkelijke humor, maar zet vooral onze vervreemding met ons cultureel erfgoed in de verf.
Het toeval wil dat ook mijn volgende film begon met een shot van een Continental Hotel. Weliswaar niet in Wenen, maar in het Oekraïense stadje Rijeka. In 1919, toen de plek nog Fiume heette, werd Rijeka bezet door de Italiaanse dichter en fascist Gabriele D’Annunzio. In de documentaire Fiume o Morte! Worden er willekeurige mensen van straat geplukt om de gebeurtenissen van die zomer na te spelen. Zo volg je de hele bezetting, en krijg je te zien hoe zinloos het allemaal is geweest.
Gabriele D’Annunzio vond het belangrijk om in de geschiedenis boeken opgenomen te worden en herinnerd te worden. Daar helpt deze documentaire bij, zij het niet op de manier die de fascist zelf voor ogen had. Dankzij de aanpak verandert de bezetting van Fiume in een grote farce, waarbij D’Annunzio voor schut gezet wordt. Fiume o Morte! is een slimme mengvorm van documentaire en satire, waardoor je zowel een geschiedenis als een antifascistisch pamflet voor de kiezen krijgt.
Dag elf sloot ik af met mijn laatste Videodroomconcert van het jaar. Ik zag hoe de Japanse artiest Midori Hirano de mystieke sfeer van het IJsland in The Juniper Tree in minimalistische klanktapijten goot. Hoe dat was, kan je hier lezen.