En de Knack Focus Jo Röpcke Award gaat naar… Leonardo Van Dijl

Julie zwijgt spreekt voor zich. Met Leonardo Van Dijl staat een regisseur op die in de slagkracht van cinema gelooft.

Tussen grote bijval in Cannes en een potentieel Oscar-avontuur wint Leonardo Van Dijl de enige prijs die er uiteraard echt toe doet: de Jo Röpcke Award. Knack Focus reikt die jaarlijks uit op het Film Fest Gent aan iemand die zich verdienstelijk heeft gemaakt voor de Vlaamse film.

De naar Brussel uitgeweken West-Vlaming serveert met zijn debuut Julie zwijgt beklemmende cinema die je onderdompelt in de stilte van een jonge tenniskampioene met een geschorste coach. ‘Nu al de Jo Röpcke Award krijgen, is natuurlijk ongelofelijk cool’, reageert Van Dijl, ‘en ik ben enorm blij met die tekening van Karl Meersman (zie hiernaast, nvdr). Ik ben opgegroeid met Knack Focus. Het blad op woensdag uit de plastic folie halen, was een wekelijks ritueel.’

Je lijkt wat gegeneerd, maar je verdient die Jo Röpcke Award echt wel.

Leonardo Van Dijl: Merci. Ik hoop dat het nu pas begint voor mij. Ik zag Julie zwijgt als mijn Olympische Spelen. Ik kreeg eindelijk de kans om een langspeelfilm te maken, en ik wist dat ik achteraf spijt zou krijgen als ik niet alles had gedaan om de best mogelijke film af te leveren. Ik stond om half vijf ’s ochtends op en ging pas om elf uur ’s avonds slapen. Het was werken, werken, werken, maar ik genoot enorm van het maakproces. Ik wil zo snel mogelijk aan iets nieuws beginnen. Al zal het niet per se gemakkelijker zijn. Daarover maak ik me geen illusies.

Zijn de jaren in de wachtkamer vergeten nu Julie zwijgt prijzen pakt in Cannes’ Semaine de la Critique en de selecties voor festivals aaneen rijgt?

Van Dijl: Een beetje. Het was een moeilijke film om te verkopen. Gelukkig zat ik niet alleen in die wachtkamer. Ruth Becquart (actrice en scenariste, nvdr.) zat aan mijn zijde. We geloofden heel hard in de insteek en het belang van de film. Julie zwijgt is een verhaal dat nog niet was verteld. Het waren de Griekse goden die ons inspireerden: Julie is mijn Antigone.

Je snijdt met de film een kwestie aan die heel actueel is: hoe kun je vermijden dat de coach van een jonge sporter te ver gaat?

Van Dijl: We hebben samengewerkt met Sportieq, dat is het Centrum Ethiek in de Sport. Er is een preventief beleid nodig. Dan kun je duidelijker herkennen wanneer iemand over de schreef gaat. Je kunt werken met een vlaggensysteem dat helpt om gedrag te kwalificeren, en dat atleten én de coaches beschermt. Clubs vinden het misschien niet aangenaam om dat te organiseren. Maar zonder beleid geef je cowboys die zich nergens iets van aantrekken vrij spel. Mijn film is eigenlijk één grote aanmoediging: breng het ter sprake.

Identificeer jij je met Julie?

Van Dijl: Nee. Ik probeer me sowieso niet met mijn werk te identificeren. Vroeger had ik last van een groot ego. Ik heb nog altijd een ego, maar ik heb geleerd het los te laten omdat het mijn werk in de weg staat. Ik ga niet op zoek naar wie ik ben, ik identificeer me niet met mijn personages. Ik probeer de wereld te begrijpen. Dat ik nu door de prijzen, de selecties en de interviews zelf op de voorgrond moet treden, wringt wat: eigenlijk wil ik dat de film voor zich spreekt. Maar ik begrijp dat ik het moet doen voor de film.

Je vertelde ons in mei dat je andere klussen aanpakte in afwachting van die eerste langspeelfilm. Had je wat aan de reclamefilms of de videoclips die je regisseerde voor Oscar and the Wolf, Warhola en Clouseau?

Van Dijl: Die videoclips waren zeer welkom. Want je wil op een set staan, met je handen bezig zijn, niet altijd achter een laptop zitten. Maar op een gegeven moment had ik het er wel mee gehad. Reclame is niet hetzelfde als film. In een videoclip moet ik een muzikant dienen. In een film kan ik een personage dienen. Fictie is het enige wat mij in het leven verder heeft gebracht. Voor de rest was het altijd wat aanmodderen. Dat was geen carrière.

Heb je ooit aan opgeven gedacht?

Van Dijl: Ik zag mijn kortfilm Stephanie als mijn afscheid. Niets lukte en ik begon te denken: niemand weet wie ik ben, niemand staat op mij te wachten. Wat als ik niets te bieden heb? Omdat ik Stephanie als mijn laatste film beschouwde, wilde ik me keihard amuseren en het onderste uit de kan halen. Die shift in mentaliteit gaf me vreemd genoeg veel vrijheid. Het festival van Cannes pikte Stephanie op, iedereen was laaiend enthousiast. Het was een magisch aha-moment: misschien heb ik toch iets te bieden! Met dezelfde mentaliteit heb ik aan Julie zwijgt gewerkt.

Julie zwijgt wordt de Belgische inzending voor de Oscars. Verandert dat je agenda voor de volgende maanden?

Van Dijl: Ik ben maar een kleine schakel. Ik doe wat men me vraagt en speel, wanneer nodig, de rol van regisseur. Uiteindelijk moet Julie zwijgt het doen. Als het universum wil dat Julie zwijgt genomineerd wordt, des te beter. Is het niet zo, dan is het zo. Ik zou erg blij zijn met een nominatie, maar ik wil me niet verliezen in het competitieve. Elke film die met de juiste intentie is gemaakt, verdient een prijs. Ik heb heel veel aan Julie zwijgt gegeven, maar de film geeft ook heel veel terug. Zo kreeg hoofdrolspeelster Tessa Van den Broeck de kans om Naomi Osaka (de voormalige nummer één in het vrouwentennis en executive producer van de film, nvdr.) te ontmoeten. Hoe cool is dat?